Akrep Hayvanı Özellikleri ve Akrep Çeşitleri
Akrep Hayvanı Özellikleri ve Akrep Çeşitleri; yeryüzünün en tehlikeli hayvanlarındandır. Şekli ve biçimi silah sanayine ilham olmuş kuyruğundaki iğneyle vasıtasıyla zerk ettiği zehri ile kendinden çok daha büyük düşmanları öldürebilen, sıcak ve nemli havalarda yaşayan, ülkemizde de bulunabilen bir hayvandır.
Örümcekgiller familyasına mensup olan ve eklembacaklılar sınıfına ait akrepler, etçil bir hayvandır. Kendinden küçük hayvanları iğnesindeki zehirle öldürerek beslenir. Dünyanın en tehlikeli ve ölümcül yaratığı olan tarantula ile olan kavgasında genelde galip gelse de, bazen yenilir.
Akreplerin en sevdiği besinlerin başında kırkayaklar gelir. Yine akreplerin en sevdiği bir başka besin kertenkele ve kurbağalardır. Ayrıca minik yılanlar, örümcekler, sürüngenler, çıyan, kırkayak, tespih böceği, kene ve fareler en sevdiği besinlerdendir.
Akreplerin bazı türleri hiç su içmeden ve yemek yemeden bir yıl yaşayabilir. Yine bir buz kütlesi içine konarak dondurulan akrepler, buz eridikten sonra kaldığı yerden normal yaşamına devam edebilir. Son derece asitli ve öldürücü bir zehri olan akrepler radyasyona dayanıklı olan akrepler, radyo aktif bir patlama sonrası bütün canlılar ölse de akrepler yaşayabilirler.
Akrep Nedir?
Akrepler vücut ağırlığı bakımından küçük olmasına rağmen hayvanlar âleminin en korkulan türlerinden biridir. Vücudunun tamamı sert bir tabaka ile koruma altındadır. Kırık kuyruk uçlarında zehir barındıran bir iğnesi vardır ve kendilerini tehlikede hissettikleri anda bu iğneyi korunma kalkanı olarak kullanırlar.
Akrepler genel olarak sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde ve daha çok deniz kıyılarında görülür. Özellikle sahillerde kum tarafından kamufle edildiklerinden görülmeleri imkânsızlaşabilir. Çoğu akrep soktuğu anda öldürücü bir etki yaratırken, bir kısmı da felç edecek kadar zehri bünyenize enjekte eder.
Akrep sokması oldukça tehlikeli bir durumdur. Bu yüzden böyle bir durumla karşılaştığınız anda en kısa süre içerisinde bir sağlık kuruluşundan yardım almanız gerekir. Her türün kendine özgü bir zehri bulunmaktadır. Dolayısıyla hepsinin etkileri de farklılık gösterir. Akrepler kendilerine yuva olarak yarıkları ya da ağaç kovuklarını seçerler. Kimi akrep türleri kumların içinde de yaşayabilir.
Akrepler genel olarak tek başlarına yaşarlar. Yalnızca soğuğun çok etkili olduğu ve karın yerde kalma süresinin uzun olduğu yerlerde yaşamayan akreplere dünyanın birçok yerinde rastlamak mümkündür. Akreplerin yaşadıkları yerlerin de zehrinin şiddetine etki ettiği söylenebilir.
Akrep vücudu; baş (prosoma), karın (mezosoma) ve kuyruk (metasoma) olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır.
Prosoma: Ağız ve pedipalps adı verilen pençeler baş bölümünde bulunur. Bu yapılar bacak olarak kabul edilmez. Ucunda chelae adı verilen yapılan olduğu pedipalpler tutma ve yakalama vazifesi görür.
Mezosoma: Yedi bölümden oluşan karın kısmında 4 çift pençe bulunmaktadır. Aynı zamanda solunum ve üreme gibi organlar da karın bölümünde yer almaktadır.
Metasoma: Kuyruk kısmında avını sokmaya yarayan telson adındaki zehirli yapı yer alır ve beş ek bölümden oluşmaktadır.
Akreplerin kuyruğundaki Zehir çengelleri, avlarını tutmaya ve bazen de birbirlerine sürtülmek suretiyle ses çıkarmaya yararlar. Her göğüs halkasında bir çift olmak üzere dört çift bacak vardır. Geniş bir coxa ile başlayan bacaklar yedi eklemlidir.
Akrep bacaklarını, hareket ve kazma organı olarak kullanırlar. Dişi akrepler bacaklarını yavruların hareket etmesinde kullanırlar. Bacaklar üzerinde yerdeki titreşimleri algılamaya yarayan ince tüyler bulunmaktadır.
Genellikle geceleri avlanırlar. Akrep avını kuyruğundaki diken ile soktuğunda zehir kesesindeki zehri enjekte eder. Zehirlenen avın vücut sıvısını emerek beslenen akrep avının dokusunda bulunan kendi zehrinden etkilenmez. Akrepler avcılarından kurtuldukları sürece 5 ila 8 yıl yaşayabilir. Akreplerin boyutları 15-23 santime kadar türüne göre uzayabilir.
Akrep Türleri Nelerdir?
Akreplerin çok enteresan kendine has özellikleri vardır. Mesela toprağı keşfetmek ve karşı cinsten akrepleri bulmak için kullandıkları tarak ya da pekten adında özel bir organa sahiptirler. Akreplerin farklı türlerini bu taraklara bakarak ayırt edebilirsiniz. Diğer örümceğimsi türlerde de bulunan trichobian adındaki duyumsal organları sayesinde de avlarının yerini kolayca tespit edebilirler.
Akreplerin bir başka ilginç özelliği de ultraviyole ışınları altında floresan olmalarıdır. Bu özellikleri bir nevi güneşten korunma yoludur. Bu yalnız yaşayan gece hayvanı, ürettiği zehri gerektiğinde kendini korumak ve avlanmak için kullanmaya ayırır.
Akreplerin büyük bir çoğunluğunun sahip olduğu zehir insanlara zarar vermese de bazı ölümcül ve tehlikeli türler vardır. Akrep zehri çeşitli kimyasal maddeler içerir ve içeriği, dolayısıyla da etkisi türlere göre değişir. Zehir düzeyinin akrebin boyutuyla herhangi bir ilgisi yoktur.
Akrepler dünyanın her yerinde yaşar ve farklı bölgelerde farklı türleri bulunur. Genelde kumlu ya da taşlı arazilerde yaşasalar da ufak bir kısmı ağaçlarda da barınabilir. Yaklaşık yirmi akrep familyası bulunmaktadır; ancak sayıca en fazla olan familya Buthidae’dir. 800’den fazla türü içerisine alır ve en çok bilinen dört akrep türünü kapsar. Aşağıda en bilinen dört akrep türünü sırasıyla yazalım:
-
1 – Şişko Kuyruklu Akrep
Elbette bu akrebe bu ismin verilmesinin sebebi kuyruğunun kalın olmasıdır. Sadece kuyruğu değil, vücudunun yapısı da genel olarak iridir. Bu akrep 10 santim boyu ile orta boyutta bir akrep olmakla birlikte rengi de sarıdır. Bunlar Kuzey Afrika’nın çöllerinde bulunan kayalıkların altında saklanır, hatta binaların tuğla aralarında bile yaşayabilirler. İnsanlar tarafından rahatsız edilmesinler diye ölümcül bir zehir salarlar.
-
2 – Kalın Kıskaçlı Akrep
Bu sarı renkli akrep yaklaşık 7,5 santim uzunluğundadır ve toprağın neredeyse bir metre derinliğine tünel kazabileceği çöl bölgelerinde yaşar. Bu yüzden karanlık ve nemli ortamları tercih eder. Zehri güçlü olsa da sağlıklı kişiler için ölümcül değildir.
-
3 – İmparator Akrep
Bu akrep türü Batı Afrika’nın çöllerinde ve tropikal ormanlarında yaşar. Bu dünyanın en büyük akreplerinden biridir ve boyu yaklaşık 20 cm’ye ulaşabilir, rengi ise parlak bir siyahtır. Bu tür, (Cites) sözleşmesinde yer almayan vahşi hayvan türlerinin yakalanmasına dayalı hayvan ticaretinde oldukça popülerdir. Zehri zararlı değildir hatta arı sokmasına benzer bir etkisi vardır.
-
4 – Kırmızı Hint Akrebi
Bu akrep Hindistan, Pakistan ve Nepal’in bazı bölgelerinde yaşayan küçük bir akrep türüdür. Boyu 1,5 santimden fazla uzamaz ve turuncu ile gri renkten oluşur. Bu hayvan, güçlü zehri ile bir yılda sebep olduğu ölümlerin oranına bakıldığında dünyanın en zehirli akrep türlerinden biri olarak kabul edilir.
Akrepler Nasıl Çoğalır?
Üreme dönemleri ilkbahar olarak bilinir ve oldukça kısa süren bir dönemdir. Akreplerde erkekler dişileri cezp etmeye çalışır erkek akrepte spermler dışarıda bir kese olarak meydana gelir ve kıskaçları ile bu keseyi tutup dişi akrebi gördüğü anda onu kandırarak dişinin üreme organına koyar ve hemen kaçması gerekir.
Yoksa dişi akrebin erkek akrebi yemesi an meselesidir. Dişi akrep hamile kaldıktan sonra 7 ve 12 ay arası bir hamilelik yaşar. Akrep hayvanının özelliklerinde 110 yavru doğurabilmesi de vardır. Doğurduğu en az yavru sayısı ise 34 olarak bilinir.
Yılda birkaç kere beslenerek uzun süre beslenmeden yaşayabilen canlılar oldukları için susuz ve kurak bölgelerde rahatça yaşamlarını sürdürürler. Vücut şekilleri ise türlere göre fazla değişiklik göstermez ancak renkleri yaşadıkları yere göre uyum sağladığından değişebilir. Bazı akrepler simsiyah bazıları ise sapsarı olabilir.
Düşman bir hayvan ya da avı yakınına geldiği zaman hemen kuyruğunu yukarı kaldırır ve herhangi bir saldırıda kuyruğundaki zehri karşı tarafındaki canlıya enjekte eder. Akreplerin sert kabukları vardır ve üreme organları da sert yapı sayesinde korunur.
Yarık şeklinde açılıp kapanabilen bir kabuk sayesinde üreme organları doğadaki bir tehlikeye karşı kapalı durumda olur. Üreme organı karşı cinslerde farklılık göstermekle birlikte farklı türlerde hemcinslerde de farklılıklar bulunur.
Akrebin Özellikleri Nelerdir?
Bu hayvanlar genellikle geceleri yiyecek aramak için dışarı çıkmayı ve gündüzleri daha hareketsiz olmayı tercih ettikleri için daha az su kaybı ve daha iyi sıcaklık bakımı sağlarlar. Havadaki ve yerdeki titreşimler ve ayrıca kimyasal sinyaller yoluyla avlarını tespit etme yeteneğine sahiptirler. Aşağıda akrebin özellikleri maddeler halinde sıralandı:
- Su aygırını öldürecek kadar zehri bünyesinde barındırır.
- Nemi ve aşırı sıcağı seven akrepler, eklem bacaklıdır.
- Kuyruklarında son derece zehirli bir iğneleri vardır.
- Akrepler geneli zehirli hayvanlardır.
- Akrepler yalnız yaşar. Hiçbir türü toplu yaşamaz.
- Akrepler toprak altlarında dahi yaşayabilirler.
- Akrepler daha çok kaya diplerinde görülürler.
- Yürürken kuyruğunu kaldırır.
- Akrepler düz zeminlere tırmanamaz.
- Islak ve kaygan zeminlerde çok fazla yürüyemez.
- Güneşin olduğu öğle saatlerinde akreplere rastlanmaz.
- Güneş ışınları akreplerin derilerini kurutur.
- Akrepler daha çok geceleri avlanarak, beslenir.
- Akrepler avlarını yaydıkları titreşimlerinden tanır.
- Akrepler kıskaçlarını elleri gibi kullanırlar.
- Kıskaçlar üzerinde duyu özelliği gören kıllar bulunur.
- Avını ağzındaki zehir çengeliyle öldürür ve yemeye başlar.
Akrep Sokarsa Ne Yapılmalıdır?
Akrep zehrini kuyruğunun son halkasında saklar. Bu halkanın ucunda bir sokma iğnesi bulunur. Son halka içinde zehir salgısını üreten iki bez ve bir kese vardır. Biriken zehir, bir kanal aracılığıyla iğnenin ucundan sokulan bölgeye boşaltılır. Akrepler yalnızca kendilerini savunma amacıyla rastlantı sonucu insanları sokarlar.
Akrep zehri içinde kanamaya neden olan hücreleri öldüren, kalp ve sinir hücrelerini bozan ve alerji yapan çeşitli maddeler bulunur. Akrebin sokmuş olduğu bölgede küçük bir iğne izi görülür. Burada 15 dakika ile 2 saat sonra şiddetli ağrı ve yanma duygusu ile sıcaklık artışı olur. Kızarıklık, morluk ve şişme görülür.
Susuzluk duygusu, ağızdan salya akması, baş dönmesi, baş ağrısı, yutma güçlüğü, kusma, titreme, ter dökme, sayıklama, kramplar, vücudun uç bölgelerinde duyarsızlık gibi belirtiler ortaya çıkar. Ölüm genellikle koma, solunum felci ya da kalp durması sonucu, 12-48 saatte gelişir.
Akrep sokmasında yapılacak ilk şey, akrebin soktuğu bölgenin biraz yukarısından organı bağlamaktır. Bu ancak, kol ve bacaklar için geçerli bir önlemdir. Sokulan yerin üstü çok sıkı bağlanmalıdır. Sokulan bölgenin bağlanması, zehrin vücuda yayılma hızını azaltır.
Daha sonra yapılacak işlem bu bölgenin buzla, dokuyu dondurmayacak ölçüde, soğutulmasıdır. Sokulan bölgenin 1 cm boyunda bir kesik ile yarılıp buradan zehrin emilmesi çok yararlıdır. Emme işlemini vantuzlarla yapmak daha doğrudur.
Eğer böyle bir şey yoksa bir plastik şişeden yararlanılabilir. Plastik şişenin ağzı kesildikten sonra vantuz gibi kullanılabilir. Eğer bunların hiçbiri yoksa o zaman, emme işlemini ağızda yarası olmayan biri gerçekleştirmelidir.
Akrep sokmasında, hastanın en kısa yoldan bir hastaneye ulaştırılması gerekir. Burada akrep zehrine karşı hazırlanmış özel bir serumla hasta tedavi edilir, sıra hastada gelişebilecek olan solunum, kalp ve sinir sistemiyle ilgili bozukluklara karşı da önlemler alınır.
1 Litre Zehri 10 Milyon Dolar Olan Kare Akrep
Akrep Hayvanı Özellikleri ve Akrep Çeşitleri adlı konumuza son verirken, akrebin özellikleri ile alakalı başka videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.