Çıbana Ne İyi Gelir ve Kör Çıban Nedir?

Çıbana Ne İyi Gelir ve Kör Çıban Nedir?

Çıbana Ne İyi Gelir ve Kör Çıban Nedir? Bir çıban türü olan şirpençe, Osmanlı padişahlarından olan Yavuz Sultan Selim’in ölümüne sebep olmasıyla bilinmektedir. Vücut üzerinde birden fazla kan çıbanının meydana gelerek yayılması sonucu ortaya çıkan mikrobik bir hastalık türüdür.

Çıban deride aniden ortaya çıkan ağrılı mikrobik döküntüye denilir. Bakterinin meydana getirdiği iltihap sonucunda oluşur. Özellikle birçok deri hastalığı bakterinin, derinin içine girmesini kolaylaştırır. Deride sert, ağrılı ve nohut büyüklüğünde bir şişlik olarak ortaya çıkar.

Stafilokok bakterileri vücuda deri yüzeyinde bulunan kıl köklerinden girer ve çevredeki yağ tabakasında üreyerek çoğalmaya başlar. Vücudun savunma mekanizmalarından biri olan eritrositler ya da diğer adıyla alyuvarlar, bu noktada birikmeye başlar. Küçük bir sivilce gibi oluşmaya başlayan çıban, giderek irileşerek büyük bir kitleye dönüşür.

Tıpta fronkül olarak adlandırılan çıbanın orta kısmında beyaz bir uç bulunur. Yağlı cilt tipi, aşırı terleme, kaşıntılı hastalıklar, alkol tüketimi gibi etkenler, kişide çıban oluşumunu artıran faktörler arasında yer alır. Bir çıbanın oluşma belirtileri şu şekildedir:

Çıban, genellikle ense, boyun, göz kapağı, kafa derisi, kulaklar, kalça, kol ve bacaklarda yaygın olarak görülse de vücudun tüm bölgelerinde de oluşabilir. Kendiliğinden iyileşebilen bu iltihap, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde kana karışarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Çıban Nedir?

Tıp dilinde ‘fronkül’ denilen çıban ‘stafilokok’ cinsi bir bakterinin oluşturduğu deri enfeksiyonudur. Kızarık, ağrılı, yuvarlak şişliklerle kendini gösterir. ‘Kıl folükülü’ adı verilen derinin kılı çevrelediği cepçiklere giren bakteri iltihabı başlatır.

Vücudun savunma mekanizmasına ait kan hücreleri burada birikir. Başlangıçta küçük bir sivilce tarzında başlayan çıban giderek büyür. Dokunulduğunda lastik topa dokunma hissi veren kızarık bir kitleye dönüşür. Kitlenin ortasında beyaz, sarı ya da bej renkte bir uç görülür.

Kısa bir zaman içinde kıl kökü etrafında birkaç cm çapında kırmızı bir şişlik oluşur. Ağrılı ve sert olan çıbanın dış kısmı daha koyu renklidir. İçinde bakteri, kan ve ölü hücrelerden oluşan bir sıvı barındırır. Fronkül ya da karbonkül olarak da tanımlanan çıban, basit bir enfeksiyondan hayatı tehdit edecek şiddetli klinik vakalara dönüşebilir.

Birden fazla kıl kökünde çıban oluşması fronküloz olarak tanımlanırken deri altı yağ tabakasını etkileyen çıbanlar, karbonkül olarak adlandırılır. Çıban, sağlıklı genç kişilerde de görülse de genellikle ileri yaşlarda daha sık görülür.

Bazı durumlarda kişinin genel sağlık durumunu etkileyebilen çıban, ateş ve hâlsizliğe yol açabilir. Ancak çoğunlukla iz bırakarak kendiliğinden iyileşme eğilimindedir.

Çıban En Çok Kimde Görülür?

Çıbanın oluşumunda rol oynayan stafilokok bakterisinin yol açtığı iltihap, özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülür. Ancak sağlığa uygun koşullara dikkat etmeyen ya da kötü hijyen koşullarına sahip yerlerde yaşayanlarda da görülebilir. Vücut tüylerini ve sakallarını yeni kesmeye başlamış kişilerde de sıklıkla görülen çıban, özellikle kısa ve kalın kılların bulunduğu bölgelerde yaygındır. Tüm bunların haricinde çıban şu kişilerde de sıklıkla görülebilir:

Çıbanın Çıkması İyi midir?

Bazı durumlarda çıban vücudun bir tür savunma mekanizması olarak oluşabilir. Mikrobun vücudun tamamına zarar vermesini önlemek için savunma hücrelerinin mikrobu belirli bir bölgeye sınırlayıp vücudun geneline zarar vermemesini sağlar. Bu yüzden tek başına çıban korkulacak bir deri problemi değildir

Ancak altta yatan problemlerin araştırılması gerektiğini düşündürten bir tür uyarıdır. Bu sebeple görmezden gelinmeyip erken dönemde hekime başvurulur ise hem çıbanların yayılması ve iz bırakması engellenmiş olur hem de yukarıda bahsi geçen hastalıkların fark edilip tedavi edilmesi mümkün hale gelir.

Çıban Türleri Nelerdir?

Gerçekte çıban denilince akla sadece makalede özellikleri anlatılan çıban (fronkül) gelmelidir. Halk arasında adı çıbanla birlikte anılan ama gerçekte farklı hastalıklar olan Şark Çıbanı, Kara Çıban ve Şirpençeden özetle bahsedebiliriz:

Şirpençe Çıbanı: Aslanpençesi olarak da bilinen çıbanın tıptaki adı karbonküldür. Staphylococcus aureus bakterisinin yol açtığı bu çıban türü diğer çıban türlerine göre çok daha ağır seyirlidir. Deride çıban oluşumunun yanı sıra ateş, titreme ve üşüme gibi belirtilere yol açar.

Kara Çıban: Şarbon olarak da bilinen kara çıban, halk arasında çoban çıbanı gibi farklı isimlerle de anılır. Bacillus anthracis bakterisinin yol açtığı hastalık, inek, koyun ve keçi gibi hayvanlardan ya da bakterinin bulunduğu eşyalara temas sonucu insana bulaşabilir. Bulaştığında deride kabarıklık ve kaşıntıya yol açan içi su dolu kabarcık şeklinde görünen çıbanın orta kısmı zamanla kararır ve ağrısız bir yara hâlini alır.

Şark Çıbanı: Halep çıbanı, Bağdat çıbanı ve güzellik yarası olarak da bilinen şark çıbanı, kutanöz leishmaniasis adlı paraziti taşıyan kum sineklerinin ısırması ile insana bulaşır. El, ayak ve yüz bölgesinde sivilce şeklinde başlayan ve 1-2 cm çapında yaralara yol açan bu iltihap, tedavi edilmediğinde kalıcı ize yol açar.

Kan Çıbanı: Kan çıbanı küçük, kırmızı ve sert bir şişliktir. Büyüdükçe ağrısı ve gerginliği artar. En sonunda baş verir. Bir süre sonra da, orta kısmı yumuşar, sarılaşır ve içindeki cerahat (irin) boşalır. Sıklıkla bileklerde, sırtta, omuzda, kaba etlerde, ensede, yüzde, burunda, boyunda oluşur.

Çıbanı Patlatmak İyi Gelir mi?

Genelde çıbanı sıkmak ve patlatmak doğru bilinen bir yanlıştır. Çıbanlar hiçbir zaman sıkılmamalı ya da patlatılmamalıdır. Göz ve burun çevresindeki çıbanlar her zaman bir doktor tarafından tedavi edilmelidir, çünkü enfeksiyon kan dolaşımına girebilir ve beyne ulaşabilir.

Tedavi sürecinde; diyabet gibi altta yatan bozuklukları kontrol etmek, vücudu enfeksiyondan kurtarmak için uzun süreli antibiyotik kullanımı, antiseptik şampuan ve sabun kullanımı gibi hususlara kişisel hijyen gereği dikkat edilmelidir.

Çıban Nasıl Geçer?

Çıbanlar genelde kendiliğinden geçmektedir. Halk arasında kara merhem diyerek bilinen kremi de kullanabilirsiniz. Veya bölgeyi antiseptik sabunla yıkayın. Günde üç kez on dakika kadar sıcak kompres uygulayın. Kendi kendine patlamış çıbanı bir bandaj ile örtün.

Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ellerinizi iyice yıkayın. Enfekte bölgeleri her yıkadığınızda ve kuruttuğunuzda yeni havlu kullanın. Çıban birkaç gün sonra düzelmiyorsa doktorunuza görünün.

Çıban Evde Tedavi Edilebilir mi?

Çıbanın kendiliğinden patlama süresi on gündür. Bu süre zarfında gerekmedikçe elleriniz ile çıbanın olduğu yeri fazla kurcalamayın. Çıbanın daha hızlı patlaması için kara merhem olarak bilinen çıban merhemini evde sürebilirsiniz. Eğer çıban çok sert ve ağrılı ise kesinlikle zorlayarak patlatmayın. İşte çıban zonklamasını durduracak ve patlamasını sağlayacak eskilerden kalma birkaç tarif:

Bu yöntemleri yaparken mutlaka çıban olan bölge temiz tutulmalı ve elleriniz ile gerekmedikçe oynanmamalıdır. Çıbanın ne tür bir çıban olduğunu mutlaka doktora göstermeniz gerekebilir. Çıbanı giderdikten sonra genelde bir iz kalmaktadır. Genelde oyuk şeklinde olur. Leke ve iz bırakmayan çıban giderici yapmak için kekik yağı, karanfil yağı, kâfurun yağı, kantaron yağı, biberiye yağı, okaliptüs yağı, gliserinle hamur yapılarak çıbanın üzerine konulur.

Laktik asitle hücre canlandırıp kendi kendine yenilenmesini sağladığından, cilt de iz kalmaz. Her yağdan 2 veya 3 damla koymak yeterlidir. Ayrıca gerçek anlamda olgunlaşmamış kör çıbana en iyi gelen şeylerden biri sıcak kompres ve sıcak sudur. patlamayan kör çıbanınız varsa, sık sık sıcak su ile çıbanın üzerini yıkayın. sıcak su kör çıbanı kısa sürede olgunlaştırarak, çıbanın patlamasını sağlar.

Çıbana Evde Ne İyi Gelir?

Yukarıdaki tariflerden başka çıbanı rahatlatmak için sıcak havlu uygulaması da yapabilirsiniz. Çıbana karşı en etkili yöntemlerden biri sıcak havlu uygulamasıdır. Bu yöntemi uygulamak için bir kâseye sıcak su doldurun.

Ardından temiz bir havluyu sıcak suya daldırıp çıkarın. Sıcak suyla ıslanan havluyu çıbanın olduğu bölgenin üzerine koyup on dakika bekleyin. Bu uygulamayı çıban tamamen yok olana kadar her gün tekrarlayabilirsiniz.

Kör Çıban Nedir?

Kör çıban, stafilokok adı verilen bakterinin kıl köklerinde başlattığı enfeksiyonun ilerlemesiyle oluşur. Halk arasında kör çıban olarak nitelendirilen çıban bir türlü baş vermeyen çıban, yani olgunlaşıp patlamayan çıbandır. Süreç tamamen ağrılı geçer.

Uzun süre baş vermeyen çıbanların baş vermesi için bitkilerden yararlanabilir. Bunun yanı sıra kremlerden ve aşağıda bahsettiğimiz eski usullerden yararlanılabilir. Öte yandan tüm süreç boyunca bölge tam olarak iyileşene kadar vücut direnci yüksek tutulmalı, bunun yanı sıra beslenmeye de özen gösterilmelidir.

Çıban ile Sivilcenin Farkı Nedir?

Daha önce siğilden Siğil Nedir? yazısıyla bahsetmiştik. Birbirine benzerlik gösteren bu sağlık sorunlarından en çok karıştırılan sivilce ve çıbandır. Ortasında kılın bulunduğu deri cebinin yüzeysel iltihaplanmasına sivilce denir. Sivilcenin çapı genellikle 1-5 milim arasındadır. Sivilce ölü dokular, iltihap hücreleri ve yağ artıklarının birikmesiyle büyüyüp derinleşince apse şeklinde bir iltihabi kitle oluşur.

Bu sivilcenin derinleşmiş hali olan kitleye çıban denir. Yani çıban çok daha büyük, ağrılı, cerahatli, derin ve daha ciddi bir enfeksiyondur. Çıban alt deride de yıkıma yol açtığı için iz bırakarak iyileşir. Bu yüzden sivilce aşamasında müdahale edilerek erken tedavi edilen hastalar iz bırakmadan iyileşebilirler.

Çıban Nasıl Tedavi Edilir?

Kızarıklık ve kaşıntı hissi ile oluşmaya başlayan çıban, bir süre sonra ağrılı bir şişlik hâlini alır. Genelde iyice olgunlaşmasının ardından kendiliğinden patlayarak iyileşir. Bu gibi durumlarda çıban, tedaviye gerek kalmaksızın iyileşebilir. Çıbanın patlamasından sonra yeni bir enfeksiyona açık hâle gelen bölgeye çıplak elle dokunulmamalı ve bölge iyice temizlenmelidir.

Çıban oluşumu, erken dönemde fark edilirse günde birkaç kez çıbanın üzerine sıcak pamuk koymak, fazla bastırmadan bölgeyi temizlemek, çıbanın büyümeden iyileşmesini sağlayabilir. Ancak çıban sayısı fazlaysa, çıban oluşumu sürekli tekrar ediyorsa ve bağışıklık sisteminin zayıf olduğunu gösteren diğer belirtiler varsa kişi, mutlaka hekime başvurmalıdır.

Bu tip vakalarda hekim, fizik muayene yaptıktan ve hastanın öyküsünü dinledikten sonra gerekli gördüğünde ek laboratuvar tetkikleri isteyebilir. Doktor, tedaviyi kişinin genel durumuna ve çıbanın türüne göre düzenler. Genellikle kişiye antibiyotikli krem ya da antiseptik solüsyon reçete edilir.

Ağrı düzeyi fazlaysa hekim, lokal olarak kullanılacak ağrı kesici krem de verebilir. Bazı durumlarda çıban ameliyatı olarak da bilinen yöntemle steril ortamda uygun araçlarla çıbanın içinde bulunan irinin boşaltılması da sağlanır.

Çıbanın, kişinin kendisi tarafından sıkılması ya da içinin boşaltılmaya çalışılması, enfeksiyonun yayılmasına yol açabilir. Özellikle gözaltı, burun ve kulak bölgesinde yer alan çıbanlara uygun olmayan yollarla yapılan müdahaleler, enfeksiyonun beyne ulaşmasına ve çok daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Sık sık vücudunuzun belirli bölgelerinde çıban görüyorsanız, yüzünüzde ve kulak etrafında çok sayıda çıban varsa, çıban giderek büyüyor ya da ateş, hâlsizlik ve titreme gibi belirtiler eşlik ediyorsa, iki haftadan uzun süredir iyileşmediyse, çıban oluşumu sürekli tekrarlanıyorsa, sağlık kontrollerinizi yaptırmak üzere sağlık kurumlarına başvurabilirsiniz.

Çıban Nedir Neden Oluşur?

Çıbana Ne İyi Gelir ve Kör Çıban Nedir? adlı konumuza son verirken, çıban tedavisi ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.