Aşotu veya Kişniş Nedir Faydaları Nelerdir?
Aşotu veya Kişniş Nedir Faydaları Nelerdir? Bu kahramanımızın adı kişniş; lakin gel gör ki halk arasında o daha çok aşotu adıyla bilinir. Aşotunu direk salatalarınızda kullanabileceğiniz gibi çorba yapımında ve yemeklerde de kullanabilirsiniz. Özellikle Erzurum ve yöresinde aşotu çorbası çok meşhurdur. Ramazan sofralarının ve misafir sofralarının neredeyse vazgeçilmez çorbası, aşotu çorbasıdır.
Bu çorbayı özel kılan şey ise aşotunun kendine has o inanılmaz aroması ve lezzetidir. Tabi biz şimdi burada aşotu çorbasını anlatmayacağız. Aşotunun yani kişnişin faydaları ve neye iyi geldiği hakkında bir paylaşımda bulunacağız. Belki ileride yemek kategorisinde methettiğimiz ayran aşı çorbasının yani aşotu çorbasının tarifini de verebiliriz.
Ve şimdi yeniden konumuza aşotuna dönelim. Yeşil yapraklarıyla maydanoza oldukça benzeyen aşotu, tek yıllık otsu bir bitkidir. Meyvesinden yaprağına her yeri ayrı ayrı değerlendirilebildiği için aslında oldukça bereketli olan bu bitki, mutfaklarımıza en çok baharat haliyle konuk oluyor. Akdeniz iklimi yetişmesi için elverişli koşullar sağlarken, Akdeniz haricinde Afrika ve Asya’da da ve doğu bölgelerimizde de yetiştirilebiliyor.
Aşotunun Faydaları Nelerdir?
Aşotunun sağlığa olan faydaları; cilt iltihabı, yüksek kolesterol düzeyleri, ishal, ağız ülseri, anemi ve hazımsızlık tedavisinde kullanılmasını içerir. Kişniş ayrıca menstrüel bozukluklar, çiçek hastalığı, konjonktivit, cilt hastalıkları ve kan şekeri hastalıkları için de yararlıdır, ayrıca görme açısından da faydalıdır. Şimdi, aşotunun insanlık için sağladığı faydalara sırasıyla maddeler halinde bakalım:
Aşotu Kemik Sağlığını Geliştirir
Zengin bir kalsiyum kaynağı olarak aşotu, kemikler için çok değerlidir. Kişnişlerde bulunan kalsiyum ve diğer esansiyel mineraller, osteoporozdan korunmanın yanı sıra, kemik büyümesinin ve dayanıklılığın ayrılmaz bileşenleridir. Diyetinize küçük bir miktar kişniş bile eklemek, kemiklerinizi yıllar boyu sağlıklı ve güçlü tutmanıza yardımcı olabilir.
Aşotu Anti Alerjiktir
Birçok çalışma aşotunun mevsimsel alerjilerin ve saman nezlesinin (rinit) rahatsız edici etkilerini azaltabilecek güçlü anti-histamin özelliklerine sahip olduğunu göstermiştir. Yağı ayrıca bitkiler, böcekler, gıda maddeleri ve diğer maddeler nedeniyle oluşan alerjik reaksiyonları azaltmak için de kullanılabilir. Ayrıca, anafilaksi, kurdeşen ve boğaz ve bezlerin tehlikeli bir şekilde şişmesini önleyebilir.
Aşotu Hazmı Kolaylaştırır
Zaman zaman mide yanması, mide ekşimesi, kusma ve şişkinlik gibi mide sorunlarıyla mücadele ediyorsanız mutlaka kişnişle tanışmalısınız. Aşotu mide problemlerini çözme konusunda oldukça etkilidir. Hazımsızlık, sindirim problemleri için günde bir fincan aşotu çayını yemekten sonra tüketebilirsiniz.
Aşotu Ağız Ülseri İçin Doğal Antiseptiktir
Kişnişin içindeki uçucu yağların bir bileşeni olan Citronellol, mükemmel bir antiseptiktir. Ek olarak, diğer bileşenler ağızdaki yara ve ülserlerin kötüleşmesini engelleyen antimikrobiyal ve iyileştirici etkilere sahiptir.
Ülserlerin iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur ve ayrıca kötü nefesi önler Birçok üründe yaygın olarak kullanılmamasına rağmen, aşotu genellikle tüm doğal diş macunlarında antiseptik bir bileşen olarak kullanılır. Aslında, diş macunu icadından önce, insanlar kötü nefesi azaltmak için aşotu tohumu çiğniyorlardı.
Aşotu Cilt Hücrelerini Yeniler
Aşotu antioksidan maddeleri yoğun olarak barındırır. Bu yönüyle aşotunun cilde faydaları oldukça etkilidir. Ciltte yağlanma ve leke gibi durumları önler. Düzenli olarak kişniş yağını cildinize masaj olarak uygularsanız o bölgedeki sivilce, leke ve yaraların iyileşmesine yardım edersiniz. Ayrıca kişniş çayı içerek genel cilt sağlığını korumuş olursunuz.
Aşotu Kan Basıncını Düzenler
Bir araştırma, aşotunun hipertansiyondan muzdarip kişilerde kan basıncının düşürülmesine olumlu yardımcı olduğunu göstermektedir. Periferik ve merkezi sinir sistemindeki bir nörotransmiter olan kalsiyum iyonları ve asetilkolin etkileşimini artırarak, kan damarı gerginliğini gevşeterek, kalp krizi ve felç dâhil olmak üzere bir dizi kardiyovasküler rahatsızlık olasılığını azaltır.
Aşotu Kolesterole İyi Gelir
Kandaki kolesterol seviyesi yükseldiğinde kalp hastalıklarına davetiye çıkar. Bu hastalıklardan kurtulmak için aşotu tüketilmelidir. Düzenli aşotu tüketimi ve aşotu çayı içmek kolesterol seviyesini dengede tutmaya yardım eder. Kötü kolesterolü düşürme etkisi olan kişnişi mutfağınızdan eksik etmemelisiniz.
Aşotu Nasıl Tüketilir?
Aşotunu nasıl kullanabileceğinize gelince, taze yapraklarını salatalarda, soslarda kullanabilir, Erzurum mutfağının nefis lezzeti aşotu çorbasını hazırlayabilirsiniz. Yoğurt çorbası olarak da anılan bu nefis çorbayı sadece buğdayla hazırlayabileceğiniz gibi kıyma, tuz ve karabiberle yapacağınız minik minik köfteleri de içine ilave ederek daha besleyici bir çorbaya imza atabilirsiniz.
Bayram sofraları ve özel günler başta olmak üzere Erzurum’da sıklıkla yapılan bu çorbanın tadına en az bir kez bakmanızı şiddetle tavsiye ederiz.
Bunun yanında aşotunun kökleri ve gövdesini çorbolarda ve sebze yemeklerinde kullanabilir, et yemeklerine de aroma katması için ilave edebilirsiniz. Daha uzun süre kullanmak içinse aşotundan salamura hazırlayabilir ve tüm yıl boyunca güvenle kullanabilirsiniz.
Aktarlardan dört mevsim kolayca temin edebileceğiniz aşotu tohumlarını ise çekip toz haline getirerek aromatik bir baharat olarak değerlendirebilir, damak tadınıza uygun olarak dilediğiniz hemen her yemeğe ilave edebilirsiniz.
Aşotu Nereden Temin Edilir?
Aşotu bitkisi ağustos ve eylül aylarında olgunlaşıyor, bu yüzden o dönemde tazesini bulup almak en güzeli oluyor. Ama bu zamanı kaçırsak bile kişnişi yılın her günü bulmak mümkün oluyor. Ülkemizde en çok Konya, Burdur ve Isparta taraflarında yetiştirilen bu bitkinin en çok kullanılan kısmı olan tohumları kurutulduktan sonra, özellikle de toz haline getirilerek tüketiliyor.
Aşotunun baharat olarak kullanılan bu toz halini ya da kurutulmuş tohumlarını güvendiğiniz aktarlardan ya da büyük marketlerden kolayca bulabiliyorsunuz.
Ancak doğrudan toz halini almak yerine tohum olarak alıp kullanacağınız zaman toz haline getirmeniz kişnişin faydalarından yararlanmanız açısından çok daha iyi olacaktır. Ya da artık neredeyse her şehirde ve her Pazar tezgâhında hemen maydanozun yanında bulunan aşotunu kolayca temin etmek mümkün…
Aşotu Yağı Neye İyi Gelir?
Aşotu ülkemizde en çok Anadolu’da üretildiği için, en doğal ve en fazla miktarda kişniş yağı oradan çıkmaktadır. Aşotu yani kişniş yağı, tohumlarının belirli aşamalarda işlemlerinin sonucunda elde edilebilmektedir.
Kişnişin içeriğinde bulunan uçucu yağ oranı % 0,2 ile % 1,5 arasında değişmektedir. Bu yağın içeriğinde % 72 oranında linalool vardır. Ayrıca kişnişin sabit yağında % 80 oranında bulunan petroselinik asit ise bu yağın temel maddesidir.
Özellikle aşotu yağı farklı yemekler de kullanılmak suretiyle pek çok önemli fayda sağlamaktadır. İyi geldiği yanlardan biri özellikle hazmı kolaylaştırmak konusunda etkilidir. Aynı zamanda işte açıcı bir yanı vardır ve bu yönüyle çocuklar açısından büyük önem taşır. Gaz ve spazm giderici gibi özellikleri nedeniyle ön plandadır.
Ayrıca merkezi sinir sistemini güçlendirdiği için bu alanda sorun yaşayanlar için önemli bir potansiyel teşkil ediyor. Mide rahatsızlıkları için kullanılır ve midenin rahatlamasını sağlar. Son olarak ise hafızayı kuvvetlendirdiği bilindiğinden dolayı yaygın kullanılmaya başlandı.
Aşotu Tohumu Neye İyi Gelir?
Aşaotu aynı zamanda tohum üzerinden de kullanılır ve farklı amaçlar altında önemli faydalar sağlar. Özellikle cildin bozukluklarını gidermek ve geniş hücrelerinin oluşumu noktasında değerlendirilmektedir.
Böylece daha sağlıklı ve genç bir cilt elde etme imkânı sağlarken, cilt iltihaplarını da önemli oranda azaltır. Kötü kolesterolü düşürürken kan basıncını önemli derecede indir. Yüksek kalsiyum barındırdığı için kemikleri güçlendirir ve eklem ağrılarının önüne geçer.
Aşotu Cinsel Gücü Artırır mı?
Çiftlerin arzularını artıran kişniş, erkeklerde ereksiyon problemini önlüyor. Salatalara ve yemeklere lezzet veren kişniş, içerdiği besin değerleriyle 7’den 70’e herkese fayda veriyor. Özellikle cinsel gücü artırdığı bilinen mucizevi besin, kalbi de kuvvetlendirir, kan akışını düzenleyip hızlandırır.
Taze Aşotu Nasıl Saklanır?
Aşotu ayıklanır, bol suyla yıkanır, incecik kıyılır ve tuzlanarak bir iki saat bekletilir. Tekrar yıkanıp iyice sıkılır, küçük cam kavanozlara sıkıca, aralarına parça tuzlar serpilerek doldurulur. Buzdolabında en az iki yıl saklanabilir bu salamuralar. Lazım oldukça da dolaptan çıkarılarak kullanılır.
Aşotu Çayı Nasıl Yapılır?
Diğer bitki çaylarının hazırlanması gibi oldukça basit bir yöntemle hazırlanan kişniş çayı için bir bardak kaynamış suyun içine bir tatlı kaşığı ezilmiş kişniş tohumu eklenir ve on dakika kadar demlenmesi için beklenir. İçilecek kıvama gelinceye kadar bekletildiğinde ise günde bir bardak şeklinde tüketilebilir.
Aşotunun Zararları Nelerdir?
Öncelikle mide asidi sorunları yaşayanların aşotundan kesinlikle uzak durması gerekiyor. Çünkü sindirim sistemine ne kadar iyi gelse de mide asidi nedeniyle gelişen gastrit, reflü ve ülser gibi sorunlar yaşayanların sorunlarını artırabiliyor.
Ayrıca, karaciğeriyle ilgili sorunlar yaşayanların ya da ciddi herhangi bir rahatsızlığı olanlar ile hamilelik sürecini geçiren kadınların uzak durması, kullanmaya kararlılarsa bile öncelikle kesinlikle doktorlarına danışmaları ve doktorlarının tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmeleri büyük önem taşıyor. Unutmayın, her şeyin fazlası zarar, ölçülü tüketmek her zaman faydadır.
Aşotu Salamurası Nasıl Yapılır?
Aşotu veya Kişniş Nedir Faydaları Nelerdir? adlı konumuza son verirken, aşotunun faydaları ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
