Cam Nasıl Yapılır Camın Özelliği Nelerdir?

Cam Nasıl Yapılır Camın Özelliği Nelerdir?

Cam Nasıl Yapılır Camın Özelliği Nelerdir? Hemen olduğunuz yerde şöyle bir başınızı çevirip bakın, camın kullanılmadığı herhangi bir alan göremeyeceksiniz. Yaşadığımız ortamda, her alanda kullanılan cam olmasaydı, yerini ne tutardı, camın yerine ne kullanılırdı, hakikat bir muammadır.

Cam, pencerelerden, bardağa, bardaktan çanağa ve çanaktan ise aklınıza gelen her alanda geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bunun en önemli sebebi camın çok sağlıklı ve ham maddesinin ucuz olmasıdır. Cam kumdan yapılır. Saydam veya yarı saydam, genellikle sert, kırılgan olan ve sıvıların muhafazasına imkân veren, inorganik amorf yapıda katı bir malzemedir.

Antik çağlardan beri gerek inşaat malzemesi, gerekse süs eşyası olarak camdan faydalanılmaktadır. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi günümüzde hâlen basit araç gereçlerden iletişime ve uzay teknolojilerine kadar çok yaygın bir kullanım alanı vardır.

İnsanlık için önemli bir konfor sağlayan ve kırılgan bir madde olmasına karşın sağlıklı ve estetik oluşuyla insanoğlu için vazgeçilmez bir madde haline gelen camın ham maddesinin ne olduğu ve nasıl üretildiği gibi konular herkes tarafından bilinmeyebilir. Bu yüzden bugünkü konumuzda cam ve üretimi hakkında bilinmesi gereken her şeyi sizin için derledik.

Cam Nedir?

Cam; çok eskiden beri insanların günlük hayatında büyük yeri olan bir maddedir. Cam, silisli kumun potas veya soda ile karıştırılıp yüksek derecedeki sıcakta eritilmesiyle elde edilir. Sert, saydam, kolay kırılır, kimyasal olaylara dayanır, su geçirmez bir maddedir.

Ham maddesi kum olan, ihtiyaca göre içine soda, kalker, kireç, dolomit, feldspa ve benzeri mineraller eklenerek 1500 derece sıcaklıktaki fırınlarda eritilir. Elde edilen cam hamuru 800 dereceye kadar soğutulur. Bundan sonra işlenir, istenilen biçimde cam haline getirilir Sadece kumdan cam üretilebilir ama bu tip camlar çok kırılgan olduğundan kullanımı zordur.

Tabiatta doğal yolla oluşan camın dışında, insan eliyle yani suni olarak camın ilk defa ne zaman yapıldığı bilinmemekle beraber, medeniyet tarihinin başında olduğuna şüphe yoktur, Cam yapımının bir tesadüfle başlamış olması’ ihtimali de akla yakın gelmektedir.

Mesela bir yıldırımın sodalı ve kumlu bir yere düşmüşse, hâsıl ettiği yüksek derecedeki sıcaklıkla burada cam parçalan meydana getirmiş olması düşünülebilir. Nitekim kül içinde bulunan cam kütlelerine Fransız köylüleri “Yıldırım taşı” derler.

Camın Özellikleri Nelerdir?

Camın alternatiflerine göre maliyet yönünden uygun olması ve camın işlevselliği artıran başlıca özellikleri şeffaf veya yarı şeffaf olabilmesinin yanı sıra, kimyasal inert bir madde olması onu vazgeçilmez kılan özelliklerin başında gelir. Saklama kaplarında cam kullanılması durumunda, içine koyduğunuz malzemelerle kimyasal reaksiyona girmez.

Dünyanın herhangi bir bölgesinde bulunabilecek bir ham madde ile yapılmış olmasından dolayı ham madde eksikliği yaşanmaz. Eridiğinde, şekil verilmesi kolay olduğu için geri dönüştürülüp farklı amaçlar için tekrar üretilebilir. Cam birkaç kimyasal bileşimden oluşabilirken, çoğu formülasyon şu özellikler dahilindedir:

Cam Çeşitleri Nelerdir?

Camın kullanım alanı çoğaldıkça, cam çeşitleri de bu arza göre şekillenerek, ihtiyaç nispetinde çeşitliliğini artırdı. Bu çeşitlilik camın ham maddesine göre değişti. Cam pencerelerde, elektrik sanayiinde, aydınlatmada, ev eşyaları, laboratuvar ve tıbbi malzeme, mercek yapımında kullanılır. Camdan mozaik, zımpara kâğıdı, türlü sanat eşyası yapılır. Camların çeşitleri ile bunlardaki belli başlı ham maddeler şunlardır:

Cam Ayna

Kalın ve pürüzsüz camdan yapılır. Arkası sırlanarak bugün hala kullandığımız son şeklini alır. Çok dayanıklı değildir. Zaten bir aynadan dayanıklı olması da beklenmez. Aynada asıl olan nesnelere en net bir biçimde yansıtabilme özelliğidir.

Metalize Cam

Teknik cihazlarda kullanılır. Hava, su ve rutubet geçirmez, ateşe ve yüksek ısıya karşı dayanıklıdır. İki ucuna hususi bir ameliye görmüş lehim kaynağı ile türlü madeni kısımlar tespit edilmiştir.

Kesme Cam

Çok kere bu ad «kristal» için kullanılırsa da, bizde daha ziyade üzerinde oyma süsler bulunan kalınca adi camdan yapılmış eşyaya verilir. Türlü usullerle işlenir: Cam eşyanın yüzeyini sülfürik hidroflüorik asitleri katışığıyla aşındırılarak şekiller işlenir.

Perdah ve cilası da amonyum biflüoritle yapılır. Bu şekiller, özel gravür iğnesiyle veya bakır çarkla oymak suretiyle de yapılır. Kumla dövmek, döner bir çarka bağlanmış kumtaşı veya silikon karpitle aşındırmak usulleri de kullanılır.

Köpük Cam

Toz cama karbon katılarak ergitilir. Elde edilen köpüklü siyah madde kalıplara dökülür, mantar kadar hafif, dayanıklı, su geçirmez, geç ısınır, yanmaz döşeme plâkaları elde edilir.

Hararete Dayanıklı Cam

Bilhassa mutfak ve laboratuvar eşyası yapılır. Genel olarak borosilikat camlarıdır. Basınç usulü ile yapılır.

Kırılmaz Cam

Türlü bileşimlerde soda, kireç, silis veya borosilikat olan bu cam, şekillendirildikten sonra, her tarafına aynı derece hararet verilmek üzere, tercihen elektrikle ısıtılan bir fırın içerisine konur. Burada yumuşama hararetine yakın bir sıcaklığa kadar ısıtılır, fırından çıkar çıkmaz çabucak soğutularak kırılmaz cam elde edilir.

Cam İnşaat Blokları

Yarı saydam olan bu bloklar iki ayrı parça olarak baskı usulüyle yapılır. Sonra, iki parça yüksek sıcaklığın tesiriyle birleştirilir. Bu şekilde yapılan blokun içinde kısmen bir hava boşluğu husule geldiği için bu çeşit cam aynı zamanda iyi bir yalıtkan madde vazifesini de görür.

İçeriyi Göstermeyen Cam

Daha ziyade çocuk bakımevi ve hastanelerde kullanılan bu camlarda, içeriden dışarısı görülür; dışarıdan içerisi görülmez. Bu camlar, yüzeyleri çok ince bir gümüş tabakayla kaplanarak hazırlanır.

Cam İpliği

Hava süzgeçlerinde, yalıtkan maddelerde, kumaş sanayiinde kullanılır. İptidai maddesi, hususi tertipte yapılmış cam bilyelerdir. Platinden yapılmış, dibinde delikleri bulunan potalarda ergitilir. Cam iplikler, her ne şekilde olursa olsun, ateşe, böceklere, rutubete, çürümeye karşı dayanıklıdır.

Emniyet Camı

İki levha cam arasına saydam olan plastik bir madde yerleştirilir, bütünü yüksek basınca tâbi tutularak bir tek parça haline getirilir. Plastik madde olarak ilk önceleri sellüloz nitrat veya sellüloz asetatr kullanılırdı. Bugün “Vinil” denilen plastik bir madde kullanılıyor.

Telli Camlar

Ergimiş cam düz bir yüzeye dökülür. Üzerinde bir merdane gezdirilerek düzeltilir. Bundan sonra, sıcak bir merdane daha gezdirilir, bu merdane üzerindeki sıcak telden ağı camın üzerine bırakır. Çıkıntılı üçüncü bir merdane tel ağı sıcak camın içerisine girecek şekilde bastırır. Dördüncü merdane de cam levha ü-zerinden geçirilerek yüzünü düzeltir.

Buzlu Camlar

Fiziki veya kimyevi usullerle yapılabilen bu camlar genel olarak pencere ve abajur camı olarak kullanılır. Fiziki usulde, gayet ince kum, basınçla camın yüzeyine püskürtülür, böylece yüzey donuklaştırılır. Kimyevi usulde ise cam bileşimine flüorürler, fosfatlar vs. katılarak “Opal” denilen cam elde edilir.

Renkli Camlar

Bu cam bileşim bakımından soda, kireç silis camlarındandır. Harmanına bazı metal veya metal oksitleri katarak istenilen renk elde edilebilir.

Işığı Aksettirmeyen Camlar.

Bu camların yüzeyinde “Fluoret” bulunur. Bu madde her zar tabakası yerine hava boşluğu getirmek suretiyle ışığın yansımasını önler. Bunun için, fluoritle camlara “Görünmez cam” da denir.

Optik Camlar

İçinde kurşun bulunan bu camların en büyük özelliği ışının sapmaması için mümkün mertebe saf olmalarıdır. Mikroskop ve mercek camları olarak kullanılan bu tip camlar potalarda eritilir.

Pota ve içindeki soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra cam kırılır ve fena parçalar atılır. Ayrılan iyi parçalar tekrar bir ergitme işleminden geçirilir. Cama istenilen biçim baskı ile verilir. Bu şekillendirilmiş parçalar uzun müddet tavlandıktan sonra son şekline getirilmek üzere işlenir.

Pencere Camı

Silis, soda, kireç kullanmak suretiyle elde edilen normal camdır. Pencere camı, bardak, şişe, kavanoz gibi şeyler yapılır. Gündelik hayatımızda en çok kullanılan cam türüdür.

Şişe ve Kavanoz Camı

Bileşim itibariyle soda, kireç, silis camları grubuna girer. İlkel maddeler fazla, miktarda demir oksidi ihtiva, ettiği zaman cam yeşil renkte olur. Demir oksidine az miktarda manganez oksidi katılırsa cam kahverengi olur. Karbon, kükürt ve sodyum sülfat katılırsa bal rengi cam elde edilir. Bu tip camlar havuzlu fırınlarda yapılır.

Billur veya Kristal Cam

İçinde kurşun bulunur. Bilhassa sofra eşyalarında, merceklerde, optik aletlerde kullanılır. Bu tıp camlar kapalı potalarda ergitilerek elde edilir. Renksiz ve tam saydamdır.

Cam Nasıl Üretilir?

Camın oluşturulması için farklı oranlarda değişik materyaller kullanılmaktadır. Örneğin kum içerisinde bulunan demir ile yapılan camlar yeşilimsi olmaktadır, bu durumu önlemek için karışım sırasında lead denilen bir madde kullanılmaktadır.

Toz haline getirilmiş maddeler öncelikle elekten geçirilir daha sonra fırına atılıp orta sıcaklıkta 2000 derece gibi bir sıcakta eritilmesi sağlanır. Yapılan bu eritme işlemi sırasında ürün sık aralıklarla karıştırılır. Saatler süren bu ısıtma ve eritme işlemi sonrasında erimiş şeker kıvamına yakın bir ürün elde edilir. Elde edilen bu ürün farklı yöntemler yardımıyla şekillendirilebilmektedir.

Kısaca özet yapacak olursak, cam yapımında kullanılan ana maddeler kum, soda ve kireçtir. Kum camın ana malzemesidir. Camın düşük sıcaklıkta akışkan hale gelmesi soda ile sağlanmaktadır. Cam üretiminde kimyasal etkilere karşı dayanıklılık kireç ile sağlanmaktadır.

Cam biçimlendirme işleminde; Üfleme yani şişirme, dökme, silindirleme, çekme, yüzdürme, presleme, köpük haline getirme ve savurma yöntemi gibi farklı yöntemler cam işlemede kullanılmaktadır.

Yukarıda verilen tüm bu yöntemlerden herhangi biri ile biçimlendirilen cam kullanılabilecek bir ürün haline gelmemektedir. Camın kullanılabilecek bir obje haline getirilebilmesi kesim, temperleme, rodajlama, lamine, renklendirme, folyolama, asit ve kumlama ile bombeli temper gibi işlemlerden sonra mümkün olabilmektedir.

Cam Hakkında Çok Sorulan Sorular

Cam Doğada Nasıl Bulunur?

Camın ana maddesi kumdur. Kum doğada en çok bulunan maddelerin başında gelir. Sadece kum eritilerek elde edilen saf silis camından yapılmış malzeme çok kırılgandır. Hem dayanımın arttırılması hem de eritme sıcaklığının düşürülmesi için karışıma soda katılır.

Cam Neden Daha Sağlıklıdır?

Camın özü doğaldır, doğadan gelir yani saf doğal içeriklerden oluşur. Cam şişe çevre dostudur. Çevreyi ve sağlığınızı korumak için en sağlıklı ambalaj şeklidir. Kanserojen maddeler içermez. İçerisine konulan madde ile cam etkileşime girmez.

Cam Hamuru Nasıl Elde Edilir?

İlk olarak İngiltere’de 1953 ve 1957 yılları arasında uygulanmaya başlanmıştır. Havuz fırında eritilerek elde edilen cam hamuru, içinde eritilmiş kalay bulunan bir başka havuza yatay olarak çekilerek geçirilir. Erimiş camın yoğunluğu, erimiş kalaydan daha az olduğundan, cam kalayın üzerinden çekilir.

Cam Kavanoz Sağlıklı mı?

Cam kaplar ve cam malzeme kaynar su yardımıyla elde ya da bulaşık makinesinde kolayca mikroplardan arındırılabiliyor. Cam kavanozlar aynı zamanda, kuru fasulye, pirinç, un, şeker, makarna gibi kiler ürünlerinin saklanması konusunda da son derece sağlıklı ve her geçen gün kullanımı yaygınlaşan önemli bir alternatiftir.

Emprime Cam Nedir?

Emprime cam üretimi pencere camına benzer. Ayrıcalığı üzerleri motiflendirilmiş silindirlerden geçirilmiş olmasıdır. Camın bir yüzü silindir üzerinde ki motiflere uygun biçimde motiflenir. Banyo, tuvalet kapısı ve pencerelerinde daha yaygın olarak kullanılır.

Cam temizliği Nasıl Yapılır?

Marketlerde satılan cam silmeye uygun temizlik ürünlerinin yanında, cam silmek için sirke, maden suyu, limon suyu gibi doğal malzemelerde yararlanabilirsiniz. Cam silme suyunuza birkaç tatlı kaşığı sirke karıştırarak parlak ve temiz camlara sahip olabilirsiniz.

Kurşun Geçirmez Cam Nasıl Yapılır?

Kurşungeçirmez cam, çeşitli plastiklerin ara katmanları olan çok sayıda sert cam tabakasından oluşur. Bazen bir polikarbonat (sert bir plastik türü) tabakası ya da plastik bir film tabakası vardır. Aksi takdirde camın ya da plastik parçanın tehlikeli parçalarının bir merminin etkisiyle parçalanmasına neden olur. Bu sandviç katmanına laminat denir. Tek bir sıradan camdan on kat daha kalın olabilir ve genellikle çok ağırdır.

Bir mermi kurşungeçirmez bir cama çarptığında enerjisi katmanların içinden yana doğru yayılır. Çünkü enerji, farklı cam ve plastik parçaları arasında bölünür ve geniş bir alana yayılır, hızla emilir. Mermi o kadar yavaşlar ki artık delinmek için yeterli enerjiye sahip olmaz ya da bunu yaparsa çok fazla zarar verir. Cam paneller kırılsa da plastik tabakalar onları uçurmayı durdurur. Kurşungeçirmez camı enerji emici cam olarak düşünün. Bu şekilde nasıl çalıştığına dair daha iyi bir fikir elde edebilirsiniz.

Tarihten Günümüze Cam

Cam Nasıl Yapılır Camın Özelliği Nelerdir? adlı konumuza son verirken, cam sanatı hakkında başka videolar izlemek istiyorsanız, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.