Cömertlik ve Cimrilikle Alakalı Hadisler
Cömertlik ve Cimrilikle Alakalı Hadisler; Her şey zıttı ile kaimdir. Beyaz siyaha, hak batıla, iyi kötüye, doğru yalana, hayat ise ölüme muhtaçtır. Başka bir deyişle bir şeyi en iyi anlamanın yolu, o şeyin zıt tınıda bilmektir. Düşünsenize Yalan olmasa doğrunun kıymetini kim bilirdi? Ya da ölüm olmasa hayatın kıymetini kim bilirdi?
Bu yüzden bizde cömertlikle alakalı hadisleri derlerken, önce cimri ile alakalı hadisleri derleyelim, sonra bu ikisini aynı sayfada paylaşalım şeklinde düşündük. İyimi düşündük bilmiyoruz. Lakin konunun anlaşılmasına fayda sağlayacağından şüphemiz yok. Şimdi sözü daha fazla uzatmadan, önce cimri ile alakalı hadisleri paylaşalım. Evet, yine sizleri sözlerin efendisiyle, hadislerle baş başa bırakıyoruz.
Cimriyle İlgili Hadisler
01 – Ebu Said el Hudri (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: “İki haslet vardır ki bir müminde asla beraber bulunmazlar: Cimrilik ve kötü ahlak.” { Tirmizi, Bir 41 }
02 – Ebu Vail anlatıyor: “Hz. Muaviye (radıyallahu anh) bir gün Ebu Haşim İbnu Utbe’ye uğradı. Maksadı geçmiş olsun ziyaretinde bulunmaktı, çünkü Ebu Haşim hastaydı. Yanına varınca ağlar buldu. “Ey dayıcığım niye ağlıyorsun? Dayanamadığın bir ağrı veya dünyaya karşı bir hırs mı seni böyle ağlatıyor?” diye sordu. Ebu Vail: “Hayır, asla bu sebeplerle ağlamıyorum. Ne var ki, Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) bizden bir söz almıştı, onu tutamadım (bu sebeple ağlıyorum)” dedi. Hz. Muaviye “Neydi o?” diye sordu. Ben, dedi, Resûlullah (aleyhissalatu vesselam)’ı şöyle söylerken dinlemiştim “Sizden birine, dünyalık olarak bir hizmetçi ve Allah yolunda cihadda kullanacağı bir binek edinecek kadar mal toplaması yeterlidir.” Hâlbuki bugün ben kendimi bundan daha çok mal toplamış görüyorum. Rezin merhum şu ilavede bulundu: “Ebu Haşim Rahmet-i Rahman’a kavuştuğu zaman, geride bıraktığı serveti hesapladı, hepsi otuz dirhem kadardı.” { Tirmizi, Zühd 19, (2328); Nesai, Zinet 119, (8, 218-219); İbnu Mace, Zühd 1 }
03 – Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) şöyle söyledi: “Altına tapanlar melundur, gümüşe tapanlar melundur.” { Tirmizi, Zühd 42 }
04 – İbnu Mes’ud (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) bir keresinde, “Hanginiz, varisinin malını kendi malından daha çok sever?” diye sordu. Cemaat: “Ey Allah’ın Resûlü içimizde, herkes kendi malını varisinin malından daha çok sever” dediler. Bunun üzerine: “Öyleyse şunu bilin: Kişinin gerçek malı hayatında gönderdiğidir. Geriye koyduğu da varislerinin malıdır.” { Buhari, Rikak 12; Nesai, Vesaya 1 }
05 – Rasûlullah (s.a.v) ashabına hitap ederek şöyle buyurdular: “Cimrilik huyundan kaçının. Zira sizden önce gelip geçenler bu huy yüzünden helak oldular. Şöyle ki: Bu huy onlara cimrilik emretti, onlar da hemen cimrileşiverdiler; sıla-ı rahmi kesmelerini emretti, hemen sıla-ı rahmi kestiler; doğru yoldan çıkmayı (fısk-ı fücur) emretti, hemen doğru yoldan çıktılar.” { Ebû Dâvud, c.2, s.324, Zekât 46 }
Cömertle İlgili Hadisler
01 – İbni Abbas’ın (r.a.) işittiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Âdemoğlunun bir vadi dolusu malı olsa bir vadi dolusu malı daha olmasını arzu eder. Âdemoğlunun gözünü ancak toprak doldurur. Allah tövbe eden kimsenin tövbesini kabul eder.” { Buhari, Rikak, 10 }
02 – Enes bin Malik (r.a.) tarafından rivayet edildiğine göre, Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “Âdemoğlu büyürken beraberinde şu iki şey de büyür: Mal sevgisi ve uzun ömür (temennisi).” { Buhari, Rikak, 5 }
03 – Peygamber efendimiz (sav) şöyle buyuruyor: “Cömert kişi Allah’a yakın, cennete yakın, insanlara yakın ve cehennem ateşinden uzaktır. Cimri ise Allah’tan uzak, cennetten uzak, insanlardan uzak ve cehennem ateşine yakındır. Cömert cahil, ibadet eden cimriden Allah’a daha sevimlidir.” { Tirmizi, Birr, 40 }
04 – Ka’b bin İyaz’ın (r.a.) işittiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Her ümmetin bir fitnesi vardır, benim ümmetimin fitnesi ise maldır.” { Tirmizi, Zühd, 26 }
05 – Seleme b. Ubeydullah b. Mıhsan el-Hatmi’nin, sahabe olan babasından rivayet ettiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Sizden kim huzuru yerinde, bedeni sağlıklı ve günlük yiyeceği de yanında olarak güne başlarsa sanki dünya nimetleri ona verilmiş gibidir.” { Tirmizi, Zühd, 34 }
06 – İbni Abbas’ın naklettiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “İki nimet vardır ki insanların çoğu (bu nimetler konusunda) aldanmıştır: Sağlık ve boş zaman.” { Buhari, Rikak, 1; Tirmizi, Zühd, 1 }
07 – Mikdam b. Ma’dikerib Resulullah’ı (sav) şöyle derken işittiğini rivayet etmiştir: “İnsanoğlu, midesinden daha kötü bir kap doldurmamıştır. Hâlbuki birkaç lokma insanın belini doğrultmasına yeter. Eğer mutlaka dolduracaksa midesinin üçte birini yemeğe, üçte birini içeceğe ayırsın ve diğer üçte birini de nefes alıp vermek için boş bıraksın.” { Tirmizi, Zühd, 47 }
08 – Mutarrif, babasının şöyle anlattığını naklediyor: “Hz. Peygamber’in (sav) yanına geldim. Bu sırada “Elha- kümü’t-tekasür (Çoklukla övünmek sizi oyaladı)” suresini okuyordu. Şöyle buyurdu: ‘Âdemoğlu ‘benim malım, benim malım’ der. Ey Âdemoğlu! Acaba yiyip tükettiğinden, giyip eskittiğinden ve sadaka verip biriktirdiğinden başkası senin malın mıdır?’” { Müslim, Zühd, 3 }
09 – Hâkim bin Hizam (r.a.) anlatıyor: Resulullah’tan (sav) Huneyn ganimetlerinden istedim, o da bana verdi. Sonra yine istedim ve yine bana verdi. Sonra tekrar istedim ve o bu defa da bana verdi. Sonra şöyle buyurdu: “Ey Hâkim! Bu dünya malı göz alıcı ve tatlıdır. Kim bu mala engin bir gönülle ve göz dikmeksizin sahip olursa kendisi için malı bereketlenir. Ama kim de hırs ve tamahla dolu bir kalple bu malı arzularsa tıpkı doymak bilmeyen obur bir kimse gibi onun için malın bereketi kaçar. Veren el, alan elden üstündür.” { Buhari Zekât 50 }
10 – Ebu Bekir Sıddik’ın (r.a.) naklettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Ne bozguncu, ne yaptığı iyiliği başa kakan, ne de cimri cennete girebilir.” { Tirmizi, Birr, 41 }
11 – Fahri Kâinat Efendimiz, gıpta edilecek kişilerden birinin de cömertler olduğunu ifade ederek şöyle buyurur: “Yalnız iki kişiye gıpta edilir: Biri, Allah’ın mal verip Hak yolunda harcamaya muvaffak kıldığı kimsedir. Diğeri de Allah kendisine ilim verip de onunla amel eden ve bunları başkasına öğreten (yâni ilmini infak eden) kimsedir.” { Buhari, İlim, 15 }
12 – Enes bin Malik tarafından rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Sizden biriniz kendisi için istediğini mümin kardeşi için de istemedikçe iman etmiş olmaz.” { Tirmizi, Sıfatü’l-kıyame, 59 }
13 – Ebu Hüreyre’nin naklettiğine göre, Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “Cimri ile Allah yolunda harcama yapan (cömert) kimsenin hali, şu iki adamın haline benzer: Her ikisinin üzerinde demirden birer zırh vardır. Cömert olan, bir hayırda bulunmaya niyet ettiğinde üzerindeki zırh öyle genişler ki (önceki dar halinden kalma) izler dahi silinir gider. Cimri, bir hayırda bulunmak istediğinde ise üzerindeki zırh büzüşür, elleri köprücük kemiklerine yapışacak gibi sıkışır ve zırhın her halkası yanındaki halkaya bitişir.” { Müslim, Zekât, 77 }
14 – Zeyd bin Elsem, babası aracılığıyla Hz. Ömer’in (r.a.) şöyle dediği nakletmiştir: “Resulullah (sav) bir gün bize sadaka vermemizi emretti. Bu (emir) paramın olduğu bir zamana rastladı. (Kendi kendime), ‘Bir gün Ebu Bekir’i geçersem işte bugün geçerim.’ dedim ve malımın yarısını getirdim. Resulullah (sav), ‘Ailene ne bıraktın?’ dedi. Ben de, ‘Bu kadarını.’ dedim. Ebu Bekir (r.a.) de malının hepsini getirdi. Sonra Resulullah (sav) ona da, ‘Ailene ne bıraktın?’ dedi. O da, ‘Onlara Allah ve Resulü’nü bıraktım.’ dedi. (Ona), ‘Bundan sonra seninle hiçbir şeyde asla yarışmam.’ dedim. { Ebu Davud, Zekât, 40; Tirmizi, Menakıb, 16 }
15 – Ebu Hureyre’nin naklettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Kulların sabaha eriştiği her gün (yeryüzüne) iki melek iner. Bu iki melekten biri, ‘Allah’ım, malını hayır yolunda harcayan kişiye (harcadığı malın yerine) yenisini ver, diye dua eder. Diğeri de, ‘Allah’ım, malını (hayır yollarında harcamayarak) elinde tutan (cimrilik eden) kişinin malını telef et.’ diye beddua eder.” { Buhari, Zekât, 27 }
16 – Hz. Âişe’den (ra) rivayet edildiğine göre “Peygamber’in ailesi bir koyun kesti (ve fakirlere dağıttı) Hz Peygamber ‘Ondan geriye ne kaldı?’ buyurdu. ‘Sadece kürek kemiği kaldı’ denilince ‘Şu hâlde kürek kemiği dışında hepsi duruyor’ demektir, buyurdu” { Tirmizi }
Cömertliğin Faziletleri Cimriliğin Zararları
Cömertlik ve Cimrilikle Alakalı Hadisler adlı konumuza son verirken, cömertlik ve cimrilik ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
