Hadisler Işığında Hamd ve Şükür Nedir?
Hadisler Işığında Hamd ve Şükür Nedir? Bizi Müslüman yaratan, İslam dini üzere sabit kılan ve kendisine şirk koşmamıza mani olan Rabbimize sonsuz şükürler olsun. Sevgili kardeşlerim aslında hamd ve şükür biraz birbiriyle karıştırılan bir mevzu. Bu karışıklığa mani olmak ve meselenin en kolayından anlaşılmasını sağlamak için birkaç örnek vereceğim.
Mesela Hamd Nedir? Hamd sıkıntı ve belaya uğradığınızda, bir musibet anında veya hastalık anında yaptığınız şeydir. Hasta birine Nasılsınız? Diyerek sorduğunuzda o hastanın “hamdolsun iyiyim” demesi hamd için verebileceğimiz en iyi örneklerden biridir. Böyle bir durumda “Şükür iyiyim” denmez. Çünkü şükür sizde olanı artırır. Biz hastalığımızın artmasını istemediğimizden “Şükür iyiyim” demeyiz. “Hamdolsun iyiyim” deriz.
Kısaca hamd, şükür’den daha geneldir; bollukta da darlıkta da, sağlıkta da hastalıkta da, hüzünde de sevinçte de hamd edilebilir. Ama sizin şahsınıza verilmiş bir nimet genel olmaz, size ait olur bu ise sizin şükrünüzü gerektirir. Nitekim şükür, sadece iyi durumların artışının istenmesine yönelik müteşekkir olma halidir.
Ayrıca hamd etmek için ille de bir nimet gerekli değildir. Her durumda hamd edilir. Dolayısıyla hamd sadece Allah’a mahsus olur. Şükür ise bir nimetin karşılığında olur. Bu anlamda nimetin size ulaşmasına aracılık edene teşekkür eder, nimetin gerçek sahibine yani Allah’a da şükredersiniz. Farkı anlamak için yukarıda da ifade ettiğimiz gibi; belaya şükredilmez, hamd edilir. Çünkü şükürde ziyadeleştirme yani çoğaltma anlamı vardır.
Ayrıca Kur’ân bize Şükrü ve Hamd’ı şu anlamlarda sunuyor. Kur’ân’ı incelediğimizde anlıyoruz ki Şükür: Bize verilen nimetlerin farkına varmak ve sahibini bilip O’na minnettar olma duygusudur. Hamd ise: Varlıktaki tüm niteliklerin sahibinin Allah olduğunun belirtilmesidir. Hamd yalnız âlemlerin sahibinedir. Evet, Kur’ân’ı incelediğimizde bu kelimenin sadece Allah’a has olarak kullanıldığını anlıyoruz.
Hamd ve Şükür Hadisleri
01 – Ebu Zer’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Sizin her bir ekleminiz için sadaka borcunuz vardır. Öyleyse her bir tesbih (Sübhanallah) sadaka, her hamd (Elhamdülillah) sadaka, her tehlil (La ilahe illallah) sadaka, her tekbir (Allahu ekber) sadakadır. İyiliği emredip kötülükten sakındırmak da sadakadır. Kuşluk vaktinde kılınan iki rekât namaz bunların yerini tutar.” {Müslim, Müsafirin, 84}
02 – Hz. Aişe şöyle demiştir: “Allah Resulü (sav), hoşuna giden bir şey gördüğünde, ‘Hamdolsun Allah’a ki yararlı şeyler O’nun nimetiyle tamamlanır.’ der; hoşuna gitmeyen bir şeyi gördüğündeyse, ‘Her halükarda Allah’a hamdolsun.’ derdi.” {İbn Mace, Edeb, 55}
03 – Ebu Hüreyre’nin naklettiğine göre, Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “Allah’a hamd ile başlanılmayan her önemli iş noksandır, bereketsizdir.” {İbn Mace, Nikâh, 19}
04 – Enes b. Malik, Allah Resul’ünün (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “Allah Teâla, kulunun bir şey yedikten sonra hamd etmesinden (Elhamdülillah demesinden) veya bir şey içtikten sonra hamd etmesinden hoşnut olur.” {Müslim, Zikir, 89}
05 – İbni Ömer’den nakledildiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Allah adına sizden bir şey isteyene verin, sizi davet edene icabet edin, size hediye verene karşılık verin. Karşılık verecek bir şey bulamazsanız, onun için dua edin.” {İbn Hanbel, II, 96}
06 – Ebu Hüreyre’nin anlattığına göre, Allah Resulü(sav) şöyle buyurmuştur: “İnsanlara teşekkür etmeyen, Allah’a da şükretmez.” {Tirmizi, Birr, 35}
07 – Enes’ten nakledildiğine göre Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın verdiği nimet karşısında kulun “Elhamdülillah” diyerek hamd etmesi, o nimetten daha da değerlidir.” {İbn Mace, Edeb, 55}
08 – Ebu Malik el-Eşari’den nakledildiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Temizlik imanın yarısıdır. ‘Elhamdülillah’ (Allah’a hamdolsun) sözü (kulun amelleri tartılırken) teraziyi doldurur. ‘Sübhanallah’ (Allah ne yücedir!) ve ‘Elhamdülillah’ sözleri göklerle yer arasını doldururlar.” {Müslim, Taharet, 1}
09 – Ebu Ümame’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resulullah (sav), sofrasını kaldırdığı zaman şöyle derdi: “En güzel ve mübarek övgülerle Allah’a çokça hamd ederiz. Rabbimiz, biz daima senin nimetine muhtacız.” {Buhari, Et’ime, 54}
10 – Ebu Hüreyre’nin naklettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Yediklerine (karşılık) şükreden kimse, sabrederek oruç tutan kimse gibidir.” {Tirmizi, Sıfatü’l-kıyame, 43; İbn Mace, Sıyam, 55}
11 – Cabir b. Abdullah’ın naklettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Bir kimseye bir nimet verilir de onu (hayırla yâd ederek) dile getirirse, onun şükrünü yerine getirmiş olur. Eğer onu (kimseye söylemeyerek) gizlerse, ona nankörlük etmiş olur.” {Ebu Davud, Edeb, 11}
Hamd ve Şükürle İlgili Ayetler
Hadisler Işığında Hamd ve Şükür Nedir? adlı konumuza son verirken Hamd ve şükür ile ilgili başka videolar izlemek istiyorsanız burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
