Domates Neye İyi Gelir Faydaları Nelerdir?

Domates Neye İyi Gelir Faydaları Nelerdir?

Domates Neye İyi Gelir Faydaları Nelerdir? Anadolu halkının, bu ülke insanın vazgeçemediği yiyeceklerden biridir domates. Hemen hemen her evde her mutfakta bolca kullanılan domates, salataların ve yemeklerin olmazsa olmazıdır. Öyle ki makarna sosundan, menemen ve türlü yemeğine kadar her çeşit yemeğin baş tacıdır. Domatesin tadı insanımızda özdeşmiş durumdadır.

Aş yoksa, yemek yoksa bir kilo dalından yeni kopmuş, buram buram kokan domates ve yanında tam yağlı bir dilim peynir, ziyafet sofrasıdır. Tabi ki domatesi bu kadar tüketmemiz, sırf bir damak lezzeti için değildir. Domatesin kalpten, göz sağlığına varana dek birçok hastalığa faydası bulunur. Şimdilerde domateslerimiz hormonlu, kokusuz ve lezzetsiz, fakat insanımız gdo dediğimiz bu ürünlere karşı bir tepki oluşturduğu da gerçektir.

Hızla birçok yerde, kendi tohumumuzu kullanarak, bu toprakların domateslerini yetiştirme çabasında olan insanlarımız var ki, onlara şimdilik sadece selam duruyor ve bu azimleri karşısında saygıyla eğiliyoruz. İnşallah çok hızlı bir şekilde tüm köylerimizde, tüm çiftçilerimiz kendi tohumlarımıza, katkısız, genetiğiyle oynanmamış domates üretimine geçerler.

Domates Nedir?

Domatesin meyvesi ortalama 10-15 cm boya sahiptir. Tüylü yapraklı bir bitki olan domates ortalama iki santim meyve olmak üzere oluşan çiçekler verir. Bitkinin gövde boyu 150 santimetreye kadar çıkabilmektedir. Domates meyvesinin vitamin deposu olduğu bilinmektedir.

Özellikle A vitamini bakımından zengin olan domates buna karşın içindeki oksalat maddesi dolayısıyla böbrek sorunu olanlar sınırlı tüketmesi gereken gıdalar arasındadır. Domatese kırmızı rengini veren likopen adındaki maddedir. Likopen en etkili antioksidanlardan biridir.

Domates ABD’de 1893 yılında sebze sınıfına alınmış olsa da aslen meyve olarak kabul edilir. Çünkü Domates mutfakta sebze olarak kullanılsa da botanik sınıflandırmaya göre meyve grubundadır. Nitekim domates çiçeklerden oluşur ve elma, portakal gibi tohumlardan ürerler. Sebzeler ise bitkinin kökler, gövde veya yapraklar gibi yenilebilen yerleridir.

Domatesin keşfi Amerika’nın keşfinden sonrasına kadar dayanmaktadır. Bu dönemde ülkeler domatesi altın elma, aşk elması gibi farklı isimlerle tanıdı. 1902’lü yıllara kadar domatesin zehirli olduğunu düşünerek çok sayıda kişi yemeyi reddetmiştir. Düşünülenin aksine domates zehirli değil çok faydalı bir meyvedir.

Patlıcangiller yani Solanaceae familyasına dâhil; meyvesi tüketilebilen otsu bitkiye domates adı verilmektedir. Bitkisi yeşil yapraklı meyvesi genellikle kırmızı renktedir. Yetişme aşamasında meyve ilk etapta yeşil sonra sarı ve son olarak kırmızı olur. Domatesin anavatanı Amerika’nın güney ve orta bölümleridir.

Domatesi evinizde, balkonda veya bahçede çok kolay bir şekilde yetiştirebilirsiniz. Pencere kenarına koyduğunuz saksı içindeki domates tohumları, güneş ışığı sayesinde çok çabuk bir şekilde fide haline gelecektir.

Bol sulama ve altta kalan yaprakları kopararak fidenin daha iyi bir şekilde büyümesini sağlayabilirsiniz. Bu büyüyen fideyi daha sonra dilerseniz bahçenize ekebilir ve kendi ürettiğiniz, sağlıklı domatesleri tüketebilirsiniz.

Domatesin Faydaları Nelerdir?

Özellikle yaşlanmaya karşı etkili olduğu bilinen domatesin cildin korunmasına faydası olduğu kabul edilmiştir. Kanser çeşitlerine yönelik antioksidan etkisi olan domates ayrıca gözleri de korur. Antioksidan etkisinin kandaki zararlı maddeleri temizlemek gibi bir görevi de vardır.

Domatesin sağlam bir bağışıklık sistemini güçlendirici olduğu bilinir. Damarların ve kanın temizliği konusunda işlev görmesiyle kalp damar hastalıklarına karşı önleyici olarak kabul edilir. Aşağıda domatesin faydaları maddeler halinde açıklamalarıyla beraber sıralanmıştır:

• Domates Kansızlığı Önler

Domatesin faydaları, kansızlık yaşayanlar için de bir önlem olarak kullanılabilir. Domateslerdeki yüksek miktarda C vitamini, kansızlığın gelişmemesi ve demirin emilimi için gereklidir. Ayrıca, bir fincan güneşte kurutulmuş domates tüketmek size günlük önerilen demir alımınızın yaklaşık üçte birini sağlar. Aneminiz varsa ve ilaç kullanıyorsanız, domates tüketmeden önce yine de doktorunuza danışmanız gerekir.

• Domates Kalp Sağlığına İyi Gelir

Kalp hastalıkları (kalp krizi ve felç dâhil) dünyada en yaygın ölüm nedenidir. Orta yaşlı erkeklerde yapılan bir çalışmada, kandaki düşük likopen ve beta-karoten düzeyleri, kalp krizi ve felç riskini arttırmıştır. Klinik çalışmalardan elde edilen verilere göre, likopen takviyesinin LDL (kötü) kolesterolün düşürülmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Domates ürünleri ile ilgili yapılan klinik çalışmalar, iltihaplanma ve oksidatif stresin belirtilerine karşı yararlarını göstermektedir. Ayrıca kan damarlarının iç tabakası üzerinde koruyucu bir etki gösterirler ve kanın pıhtılaşma riskini azaltabilirler.

• Domates Felç Riskini Azaltır

Kan pıhtılaşması gerektiğinde gerçekleşmelidir, ancak aşırı kan pıhtılaşması kartopu etkisine yol açarak arteriyel hasar ve felç gibi ciddi durumlarla sonuçlanır. 65 yaş üstü insanların büyük kısmını felç için yüksek risk altındadır.

Neyse ki domatesin faydaları hususu burada da devreye giriyor. Çünkü domatesin içindeki likopen, plak oluşumunu önlemek ve sindirmek için anti-enflamatuar ve anti-pıhtılaşma özelliklerine sahiptir.

• Domates Kilo Vermenize Yardımcıdır

Domatesler iyi bir lif kaynağıdır; orta boy bir domates yaklaşık olarak 1,5 gram lif içerir. Lif, düzenli bağırsak hareketlerine ve sağlıklı dışkılama alışkanlığınız olması için yiyeceklerin sindirim sisteminizde hareket etmesine yardımcı olur. Ayrıca domates tüketmek sonra kendinizi daha uzun süre tok hissetmenizi sağlayarak kilo vermenize yardımcı olur. Bu sayede hem domatesin faydalarından istifade edebilir, hem de kilo verme sürecinize katkı sağlayabilirsiniz.

• Domates Safra Taşlarını Önler

Domates iyi bir C vitamini kaynağıdır ve C vitamini safra taşlarından kurtulmaya yardımcı olabilir. Domatesin birçok kronik hastalığa karşı etkinliklerini kanıtlamak için çeşitli çalışmalar yapılmıştır ve çoğu zaman olumlu sonuçlar alınmıştır. Domateslerin antioksidan özellikleri, ketçap ve püre gibi işlenmiş gıdalardan da elde edilebilir. Günlük domates tüketimi, safra taşlarını önleyebilir, vitamin/mineral ihtiyacını karşılayabilir ve vücut üzerinde genel bir koruyucu etki gösterir.

• Domates Cildinize İyi Gelir

Domatesin faydaları cildimize de güzellik katar. Domatesler dişleri, kemikleri, saçları ve cildi sağlıklı daha sağlıklı tutar. Yapılan bilimsel bir çalışmada, domates suyunun veya domates salçasının cilde uygulamasının şiddetli güneş yanıklarını iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Bu nedenle domatesin günlük tüketimi cildinizi güneşin zararlı ışınlarına karşı koruyabilir. Domates, yaşlanma karşıtı kozmetik ürünlerin hazırlanmasında da üst sıralarda yer alırlar.

• Domates Yüksek Tansiyonu Düşürür

Yüksek tansiyon hastaları da domatesin faydalarından istifade ettiğini bildirmektedirler. Çünkü gerçekten de sık sık domates tüketmek, hipertansiyon olarak da bilinen yüksek tansiyon geliştirme riskini azaltabilir.

Bunun nedeni kısmen domateslerde bulunan etkileyici potasyum seviyeleri nedeniyle olabilir. Potasyum bir vazodilatördür, yani kan damarlarındaki ve atardamarlardaki gerilimi azaltabilir. Böylece dolaşımı artırabilir ve hipertansiyonu azaltarak kalp üzerindeki stresi azaltabilir.

• Domates Göze Faydalıdır

Domateslerde bulunan A Vitamini, göz sağlığının iyileştirilmesine, gece körlüğünün ve yaşa bağlı makula dejenerasyonunun önlenmesine yardımcı olabilir. A vitamini, vücuttaki fazla beta-karotenden oluşabilen güçlü bir antioksidandır. Serbest radikallerin olumsuz etkilerinden dolayı birçok görme sorunu ortaya çıkabilir ve bu nedenle domateste bulunan güçlü bir antioksidan olan A vitamini bunları önlemeye yardımcı olabilir.

• Domates Sindirime Yardımcıdır

Domatesin faydaları sindirim sistemine de yardımcı olur. Domates, sindirim sistemi sorunlarını önleyerek sindirim sistemini sağlıklı tutabilir. Ayrıca, bağırsakları şişirebilen ve kabızlık semptomlarını azaltan çok miktarda lif içerirler.

Sağlıklı miktarda lif, düz sindirim kaslarını uyarmaya yardımcı olabilir, bu sayede mide ve sindirim sıvılarını serbest bırakarak rahatlatabilir. Bu, bağırsak hareketlerinizi düzenleyebilir, böylece genel sindirim sağlığınızı iyileştirebilir ve sağlık sorunlarına karşı korunmanıza yardımcı olabilir.

• Domates Mineral ve Vitamin Kaynağıdır

Tek bir domates, günlük C vitamini ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını sağlar. C vitamini, serbest radikallerin vücut sistemlerine zarar vermesini engelleyebilen doğal bir antioksidandır. Domates, A vitamini ve potasyumun yanı sıra demir de içerir.

Potasyum, sinir sistemi sağlığının korunmasında hayati bir rol oynarken, demir ise normal kan dolaşımını sürdürmek için gereklidir. Kanın pıhtılaşması ve kanamanın kontrolü için gerekli olan K vitamini de domateste bol miktarda bulunur.

• Domates Antioksidandır

Domatesin faydaları arasındaki ilk madde antioksidan özellikleridir. Domatesler, insan sağlığına zararlı olan serbest radikalleri temizlemede oldukça etkilidir, çünkü içlerinde bir antioksidan olarak yüksek miktarda likopen içerir. Domatesin bu faydası, ketçap gibi ısıl işlem görmüş domates ürünlerinden bile elde edilebilir. Ancak yine de doğal ve taze domatesin yerini hiçbiri tutmaz.

• Domates Sigaranın Zararlarını Azaltır

Domateslerde kumarik asit ve klorojenik asit, sigaralarda bulunan ana kanserojen olan nitrozaminlere karşı savaşır. Domateslerde yüksek miktarlarda bulunan A vitamininin, kanserojenlerin etkilerini azalttığını göstermiştir. Yapılan bir araştırma, domateslere kırmızı rengini veren likopenin kanserin önlenmesinde de yardımcı olabileceğini göstermektedir.

• Domates İdrar Yolu Enfeksiyonlarından Korur

Domates tüketimi saydığımız bütün bu faydaların yanı sıra idrar yolu enfeksiyonlarını engeller ve bununla birlikte mesane kanserinin oluşmasını da önler. Bunun nedeni domatesin idrar çıkışını uyaran su içeriklerince zengin olmasıdır.

Bu sebeple domates başka bir söyleyişle diüretik özelliklere sahiptir. Diüretik özelliklere sahip olduğundan dolayı vücuttan zehirli maddelerin arındırılmasında yardımcı olduğu gibi fazla su, tuz, yağ ve ürik asit gibi maddelerin de vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.

Saksıda Domates Nasıl Yetiştirilir?

Saksı yetiştiriciliğinde derince bir saksı seçin. Saksının 3 te birini verimli bahçe toprağı ile doldurup domates fidesini buraya dikin. Bitki gelişip gübreleme dönemi gelince, organik gübre karıştırdığınız bahçe toprağını saksınıza yavaş yavaş ekleyin.

Her seferinde domatesiniz yeni eklediğiniz toprağa kök salacak ve saçak kökler taze gübreyi daha rahat alacaktır. Bu sayede çapalama yapmadan, saksı içinde gerekli gübrelemeyi bitkiye en sağlıklı yolla ulaştırmayı başarır yüksek verim alırsınız.

Sezon sonunda saksınız artık toprakla tamamen dolmuş, siz ise bolca domates toplamış olursunuz. Ayrıca bahçede yetiştirenler içinde derin bir çukurdan başlayarak ekin belli aralıklarla doldurarak yukarı çıkarsanız verimi yüksek alırsınız. Saksıda su kaybını önlemek için malç pomza taşı veya perlit kullanmayı unutmayın.

Domatesi Nasıl Yemeliyiz?

Domatesi ister pişmiş ister çiğ olarak tüketin, kabuklarını soymayın. Domatesin kabuğu, besin değeri en yüksek kısmıdır. Çeri domatesler kabuklu olarak rahatça tüketilebilirler. Ancak domates, pestisit kalıntısı içeren ilk on meyve ve sebze arasındadır. Yemeden önce mutlaka iyice yıkayın.

Taze domatesleri oda sıcaklığında saklayın ve çok zaman geçmeden tüketin. Soğutmak, domatesin lezzetini kaybetmesine neden olur. Ticari olarak yetiştirilen domatesler henüz yeşil ve olgunlaşmamış haldeyken hasat edilir ve nakledilir.

Satmadan önce kızarması ve olgunlaşması için domateslere suni etilen gazı sıkılır. Bu da domatesin doğal aroma gelişimini engeller ve lezzet kaybına neden olur. Bu nedenle, yerel olarak yetiştirilen organik domatesleri tercih edin.

Olgunlaşmamış domates satın alırsanız, bir gazete kâğıdına sarıp birkaç gün mutfak tezgâhında bekletip olgunlaşma sürecini hızlandırabilirsiniz. Ancak domatesleri her gün kontrol etmeyi ihmal etmeyin. Domateslerinizi pişirirken ya da çiğ tüketirken biraz zeytinyağı ekleyin. Likopen yağda çözünen bir bileşiktir ve zeytinyağı ile birlikte vücudunuz için kullanılabilirliği artar.

Domatesin Zararları Nelerdir?

Domatesler genellikle önemli yan etkiler oluşturmaz. Bununla birlikte, domateslerde polene benzeyen bazı proteinler vardır. Bu, polen alerjisi olan kişilerin domates yedikten sonra alerjik reaksiyona daha yatkın olabileceği anlamına gelir. Bu gibi alerjik reaksiyonların sık görülen semptomları kaşıntı, ödem veya boğazda cızırtı benzeri bir hissi içerir.

Ayrıca kalp hastalığında kullanılan beta blokerler, kandaki potasyum seviyesini yükseltebilir. Bu nedenle beta bloker kullanırken domates gibi potasyumu yüksek besinler ölçülü tüketilmelidir. Çok fazla potasyum, böbrek fonksiyon bozukluğu olan kişiler için zararlı, hatta ölümcül olabilir.

Yine reflü hastalığı olanlar, domates gibi yüksek asidik gıdaları tüketirken mide ekşimesi ve kusma gibi semptomlarda artış yaşayabilir. Nadir de olsa yukarıda bahsettiğimiz gibi domates bir alerjiye neden olabilir.

Saraçoğlu Domatesin Faydaları

Domates Neye İyi Gelir Faydaları Nelerdir? adlı konumuza son verirken, domatesin faydaları ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.