Uykusuzluk Sorununun Teşhis ve Tedavisi
Uykusuzluk Sorununun Teşhis ve Tedavisi uyku günlük yaşamın sağlığı için zihinsel ve fiziksel sağlığımızı her gün yenilememiz için önemli olan ve yaşamımızın üçte birini kapsayan aktif bir dönemdir. Yaklaşık 85 türde uyku hastalığı vardır. Çoğu yaşam kalitesinin azalmasına ve kişinin sağlığında bozulmaya neden olur. Uyku bozuklukları trafik ve mesleki kazalara neden olabilmesi nedeniyle bir halk sağlığı sorunudur. Bazı uyku bozuklukları uykuya dalma veya sürdürme güçlüğüne yol açar. Diğer uyku bozuklukları gündüz aşırı uykusuzluğa neden olur. Vücudun biyolojik saati ile ilgili sorunlar kişilerin günün yanlış zamanında uykulu olmasına neden olur.
Uykusuzluk tıp tabiri ile insomnia diyerek adlandırılır. Dünyanın belirli noktalarında uykusuzluğa yönelik yapılan araştırmalar, uykusuzluk sorununun toplumda ortalama %35 civarında bir oran belirtmekte bunların da %10-15’nin orta veya ileri derecede olguları kapsadığını ortaya koymaktadır. Uykusuzluk sorununun görülme sıklığı kadınlarda daha yüksek orandadır. Kaliteli bir uyku insan sağlığı için olmazsa olmazlardandır. Uykusuzluk sorunu, kişinin uykuya dalmasına engel olan veya hiç uyuyamamasına neden olan bir uyku hastalığıdır.
Uykusuzluk hastalığı uykuya dalmayı zorlaştırabileceği gibi çok erken zamanda uyanmaya ya da uykunun çok çabuk bölünmesine neden olabilen yaygın bir uyku bozukluğudur. Uykusuzluk hastalığına sahip olan kişi, uyandığında kendini yorgun hissedebilir. Uykusuzluk sadece enerji seviyesini ve ruh halini değil kişinin sağlığını, iş performansını ve yaşam kalitesini de önemli derecede etkileyebilmektedir.
Uykunun yeterliliği kişiden kişiye değişebilmektedir, fakat yetişkinler için uyku saatleri 6 ila 8 saat arasında öngörülmektedir. Yine yetişkinlerde strese veya travmaya bağlı olan akut olarak bilinen uykusuzluklar yaşanabilir ve bu durum geçici bir süre devam edebilir. Fakat 1 ila 2 ay veya daha uzun süre olan yani kronik uyku sorunu ile karşı karşıya olan kişilerin en kısa sürede bir doktora başvurmaları önerilir.
Uyum Bozukluğuna Bağlı Olan Uykusuzluk Sorunu
Uyum bozukluğuna bağlı uykusuzluk birkaç gece boyunca süren uykuya dalma problemidir. Uyum bozukluğuna bağlı uykusuzluk üç aydan daha kısa sürebilir. Bu tip bir uykusuzluk genellikle heyecan veya stres altında oluşur. Çocuklar, örnek vermek gerekirse, sonbaharda okulların açılmasından hemen önce uykularında çok sık döner ve hareket ederler. Uykusuzluk önemli bir sınavın veya spor aktivitesinin öncesindeki gece ortaya çıkabilir. Yetişkinler önemli bir iş toplantısı öncesinde veya bir aile bireyi veya yakın arkadaşı ile bir tartışma sonrasında sıklıkla endişeli uyurlar.
İnsanlar evlerinden uzakta olduklarında daha kolay uyku problemine sahip olma eğilimindedirler. Zaman dilimi ötesindeki yolculuklar uyum bozukluğuna bağlı uykusuzluğa neden olabilir. Yatma vaktine yakın bir zamanda yapılan egzersiz (dört saat içinde) veya hastalıklar da bu tip bir uykusuzluğa neden olabilir. Stresli durum sona erdiğinde ya da kişi uyum sağlamaya başladığında uyku normale döner.

Kronik Uykusuzluk
Kronik uykusuzluk en az bir ay sürer. Uykusuzların çoğu uykuları hakkında endişelenirler. Ancak tüm uyku problemini uykuya dair endişeye bağlamak yanlıştır. Yapılan bir çalışma bu tip uykusuzluğu olan hastaların uykuda solunum veya anormal kas aktivitesine sahip olabileceği gösterilmiştir. Bir uyku uzmanı uykusuzluğun nedenlerinin çözülmesinde yardımcı olabilir ve etkin tedavileri önerebilir.
Psikofizyolojik Uykusuzluk
Eğer stresli dönemlerde daha kötü uyuyorsanız, gün içindeki performansınızın iyi olmayacağı konusunda endişelenirsiniz. Geceleyin uyumak için daha fazla çaba harcayabilirsiniz. Bu genellikle işlerin daha kötü gitmesine neden olur. Birkaç gece sonra, yatağa gitmeden önce yaptığınız bir takım şeyler size uyku sorunlarınızı hatırlatır. Pijamalarınızı giymek, ışıkları kapatmak ve battaniyeyi örtünmek aniden sizin daha uyanık hale geçmenize neden olur.
Psikofizyolojik uykusuzluğu olan bazı kişiler yatakta olmadıklarında hemen uykuya dalabilirler. Kanepede, gazete okurken, televizyon izlerken veya araba kullanırken uykuya kalırlar. Bir ay içinde sadece birkaç gece kötü uyku bile psikofizyolojik uykusuzluğu tetikleyebilir. Tedavide kötü uykuyu hatırlatan şeyleri ”öğrenmeme” ve yeni uyku alışkanlığını öğrenme yer alır.
Fiziksel ve Psikiyatrik Hastalıklara Bağlı Uykusuzluk
Birçok tıbbi problem uykuyu bozabilir ve insanların uykusuzluktan şikâyetçi olmalarına yol açabilir. Psikiyatrik problemler, diğer uyku bozuklukları ve fiziksel hastalıklar kolaylıkla uykusuzluk olarak değerlendirilebilecek şekilde uykuyu değiştirebilirler. Tıbbi hastalığı tedavi etmek uykusuzluğu da tedavi edebilir.
Psikiyatrik Problemler: Uykusuzluğun bir çeşidi – oldukça erken uyanma – depresyonu olan hastalarda oldukça sık bir şikâyettir. Eğer psikiyatrik bir probleminiz varsa kötü bir uykuya sahip olursunuz. Altta yatan hastalığın tedavisi uykunuzu düzeltmede yardımcı olabilir. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da uykusuzluğa neden olabilir.
Solunum Bozukluğuna Bağlı Uykusuzluk
Uyku Apnesi olan kimselerin uyku sırasında nefesi durur. Bu durum kişiyi gece boyunca onlarca hatta yüzlerce kez uyandırabilir. Solunumun durduğu süre 10 saniye gibi kısa olabilir. Çoğu hasta uyandığını hatırlamaz. Uyku Apne tanısı için bir uyku testi gerekir. Uyku ile ilişkili solunum problemleri en sık erkeklerde, kilolu kimselerde ve ileri yaştaki erişkinlerde görülür. Uyku Apnesi olan kimseler pozitif havayolu basıncı denilen tedaviden sıklıkla fayda görürler. Bu tedavi, uyku esnasında buruna takılan bir maske yoluyla hava basıncı vererek hava yolunu açık tutar.
Uykusuzluk Sorununun Tedavisi
Uykusuzluğun en yaygın biçimlerinden birine psikofizyolojik uykusuzluk denir yani zihnin, düşüncelerinin çok yoğun olması. Genellikle zihnin çok düşünceli ve yoğun olduğu için kişide uyku sorunları görülür. Bu tarz uykusuzluk kimi kişilerde zaman içerisinde azalarak kaybolurken, kimi hastalarda ise beyin adeta uyumamaya alışarak uykusuzluk yaratır. Stres, psikofizyolojik uykusuzluğun en yaygın nedenidir. Stresli bir olaydan geçerken uyku problemleri yaygın olsa da, bazı insanlar stresli olay sona erdikten sonra normal uyku seyirlerine devam eder.
Bu tarz strese bağlı uykusuzluk sorunları doktor tarafından önerilen hayat değişiklikleri veya ilaçlarla tedavi edilebilir. Halk arasında “toprakta yürü bir şeyin kalmaz” tabiri bu sorunu çözmeye yeterli olabilir. Vücutta biriken negatif enerjiyi atmaya yarayan toprağa basmak. Vücut içindeki stres, sinir ve olumsuz düşünceleri atabilir. Zihnen rahat olan beyin uyku problemi daha az yaşayacaktır. Yine akut uykusuzluk denilen kısa süreli uykusuzluk sorunları da tedavisi gerektirmeyebilir. Uykusuzluk, gün içinde çalışmayı zorlaştırıyorsa, doktor tarafından uyku ilaçları önerilebilir.
Bu tür ilaçlar kişinin rahat uyumasını sağlayarak, kişinin gün içinde yorgunluk ya da konsantrasyon gibi sorunlar yaşamasının önüne geçer. Kronik uykusuzluk tedavisinde ise, öncelikle uykusuzluğa neden olan altta yatan sağlık sorunlarının teşhisi ve daha sonra tedavisi gereklidir. Eğer şüphelenilen hastalıklar tedavi edildikten sonra bile kişi uykusuzluk problemi ile karşı karşıya kalıyor ise psikolojik değerlendirilmesi istenilebilir.
Ayrıca akut uykusuzluk gevşeme egzersizleri, beslenme düzeni ve uyku kısıtlamaları ile tedavi edilebilir. Bu tarz teknikler için zaman ayırmak ve biraz çaba gerektirebilir. Fakat doktorlar tarafından önerilen basit değişiklikler ve egzersizler daha normal bir uyku düzenine geri dönülmesi ve uykusuzlukla başa çıkılmasını sağlar.
Uykusuzluk Nasıl Giderilir?
Uykusuzluk Sorununun Teşhis ve Tedavisi adlı konumuza son verirken, uykusuzluk sorunlarıyla alakalı youtube üzerinden videolar izlemek isterseniz burayı tıklayarak izleyebilirsiniz.