Çocuklarda İşitme Sorunları Ve Nedenleri

Çocuklarda İşitme Sorunları Ve Nedenleri

Çocuklarda İşitme Sorunları Ve Nedenleri; çocuklar, dünyayı keşfetmek ve öğrenmek için enerji dolu bir merakla dolup taşarlar. Ancak, bazen bu keşif yolculuğu, karşılarına çıkan işitme sorunları nedeniyle engellenebilir. İşitme, çocukların dil gelişimi, eğitim performansı ve sosyal etkileşimleri üzerinde büyük bir etkiye sahip olan kritik bir duyudur. Ne yazık ki, çocuklardaki işitme sorunları genellikle göz ardı edilir veya geç fark edilir, bu da uzun vadeli etkilerle sonuçlanabilir.

İşitme sorunları, çocukların normal gelişimini ve iletişim yeteneklerini olumsuz yönde etkileyebilir. Erken teşhis ve müdahale, bu sorunların etkilerini azaltabilir ve çocuğun sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlayabilir. Ancak, çoğu zaman ebeveynler ve eğitimciler, çocuklarda işitme sorunlarını tanımanın zorluklarına odaklanmak yerine bu konuda farkındalık yaratma ve önleme konusunda daha aktif olmalıdır.

Bu blog yazısında, çocuklardaki işitme sorunlarının belirtileri, nedenleri ve etkileri üzerinde duracak ve aynı zamanda erken teşhisin ve doğru müdahalenin ne kadar önemli olduğunu vurgulayacağız. Unutulmamalıdır ki, çocukların sağlığına dair yapılan küçük bir yatırım, onların gelecekteki yaşam kalitesini belirleyebilir.

Çocuklarda İşitme Sorunları Nelerdir?

Çocuklarda işitme sorunları, geniş bir yelpazede çeşitlilik gösterebilir ve farklı nedenlere dayanabilir. Çocuklarda sıkça görülen işitme sorunlarının bazıları aşağıdaki gibidir:

İşitme Kaybı: En yaygın işitme sorunu, işitme kaybıdır. İşitme kaybı genellikle hafif, orta, ağır veya derin olabilir. Kalıtsal faktörler, enfeksiyonlar, yüksek ses seviyelerine maruz kalma, bazı ilaçlar veya prematüre doğum gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.

Orta Kulak İltihabı: Bu durum, orta kulağın iltihaplanması sonucu oluşan bir işitme sorunudur. Sık tekrarlayan orta kulak iltihapları, çocuklarda geçici işitme kaybına neden olabilir.

Konjenital İşitme Sorunları: Bazı çocuklar, doğuştan itibaren işitme sorunlarıyla karşılaşabilirler. Genetik faktörler, hamilelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar veya akraba evlilikleri gibi etkenlerle ilişkilidir.

Ses İşleme Bozuklukları: Çocuklar arasında yaygın olan bir diğer işitme sorunu, sesleri doğru bir şekilde işleme ve anlamada zorluk yaşayan ses işleme bozukluklarıdır.

Nörolojik Sorunlar: Beyin ve sinir sistemiyle ilgili sorunlar, çocuklarda işitme sorunlarına neden olabilir. Bu durumlar genellikle daha karmaşık ve spesifik bir tıbbi müdahale gerektirebilir.

Gürültü Maruziyeti: Yüksek ses seviyelerine maruz kalmak, çocuklarda işitme sorunlarına yol açabilir. Bu, uzun süreli veya yoğun gürültü ortamlarında bulunmak, konserlere gitmek veya yüksek sesle müzik dinlemek gibi aktivitelerden kaynaklanabilir.

Çocuklarda işitme sorunları, erken teşhis ve müdahale ile yönetilebilir. Ebeveynler ve sağlık profesyonelleri, çocukların işitme sağlığını düzenli olarak kontrol etmeli ve herhangi bir sorun tespit edildiğinde hemen profesyonel yardım almalıdır.

İşitme Sorunları Hangi Yaşlarda Ortaya Çıkar?

İşitme sorunları, yaşamın farklı aşamalarında karşımıza çıkabilen önemli bir sağlık meselesidir. Bu sorunlar genellikle farklı yaş gruplarında çeşitli nedenlere dayanabilir. Yenidoğan ve bebeklerde doğuştan gelen işitme sorunları, genellikle erken yaşlarda tespit edilir ve müdahale edilebilir.

Çocukluk döneminde ortaya çıkan işitme sorunları, orta kulak iltihapları, genetik faktörler ve çevresel etkenlerle ilişkilidir. Okul çağındaki çocuklarda, işitme sorunları eğitimle ilgili zorluklar veya dil gelişiminde gerilik gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ergenlik döneminde gençler, yüksek sesle müzik dinleme ve yoğun ses ortamlarına maruz kalma nedeniyle işitme sorunları riski altında olabilir.

Yetişkinlik döneminde ise yaşa bağlı olarak işitme kaybı daha sık görülür. Her yaş grubunda işitme sorunlarını erken teşhis etmek ve uygun tedaviye erişim sağlamak, bireylerin yaşam kalitesini artırabilir ve olumsuz etkileri minimize edebilir. Bu nedenle, düzenli işitme kontrolleri ve taramalar önemlidir.

Çocuklarda İşitme Sorunlarının Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda işitme sorunları, belirtileri geniş bir yelpazede gösterebilir ve farklı yaş gruplarında çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. İşte çocuklarda işitme sorunlarının belirtilerinden bazıları:

1. Dil Gelişiminde Gerilik: İşitme sorunu yaşayan çocuklar, konuşma ve dil gelişiminde gerilik yaşayabilir. Kelime dağarcığı, dil bilgisi ve anlama yetenekleri diğer çocuklara göre daha yavaş olur.

2. Sık Sık Yüksek Sesle Konuşma: İşitme sorunu yaşayan çocuklar, kendilerini duyabilmek için sık sık yüksek sesle konuşabilirler. Bu, dikkat çekmek veya iletişimde zorluk yaşamamak amacıyla yapılır.

3. Konuşma Bozuklukları: İşitme sorunu olan çocuklarda, konuşma seslerini düzgün bir şekilde çıkarmakta veya tanımakta zorluk yaşanabilir. Bu durum, diğerleri tarafından anlaşılamayan veya bozuk bir şekilde ifade edilen konuşma şekillerine neden olur.

4. Dikkat Eksikliği ve Davranış Problemleri: İşitme sorunu yaşayan çocuklar, çevrelerindeki seslere odaklanmakta zorlanabilirler. Bu durum, dikkat eksikliği ve davranış problemlerine yol açar.

5. Sık İşitme Cihazı Ayarları Değiştirme İhtiyacı: İşitme sorunu olan çocuklar, işitme cihazlarının ayarlarını sık sık değiştirme ihtiyacı hissedebilirler. Bu, çevresel seslere adapte olma çabası olarak ortaya çıkar.

6. Televizyon veya Müzik Sesini Sürekli Yüksek Tutma: İşitme sorunu olan çocuklar, televizyon veya müzik sesini sürekli olarak yüksek tutma eğiliminde olabilirler. Bu, sesleri daha iyi duyabilmek için yapılan bir tepki olabilir.

7. Sosyal İzolasyon: İşitme sorunu yaşayan çocuklar, iletişimde zorlandıkları için sosyal izolasyon yaşayabilirler. Arkadaşlarını anlamakta veya grup etkinliklerine katılmakta zorluk yaşayabilirler.

Çocuklarda işitme sorunlarının belirtileri genellikle dikkatli gözlem ve uzman değerlendirmesi ile tespit edilebilir. Ebeveynler ve eğitimciler, bu belirtileri fark ederse, çocuğun bir işitme uzmanına yönlendirilmesi önemlidir. Erken teşhis, işitme sorunlarının etkilerini azaltmada kritik bir rol oynar.

İşitme Sorunları Çocukların Dil Gelişimini Nasıl Etkiler?

İşitme sorunları, çocukların dil gelişimini önemli ölçüde etkileyen bir faktördür. Dil, çocuğun çevresiyle etkileşim kurma, düşüncelerini ifade etme ve dünyayı anlama sürecinde temel bir rol oynar. İşitme sorunu yaşayan çocuklar, genellikle kelimeleri doğru bir şekilde duyamazlar ya da sesleri eksik veya yanlış bir şekilde algılarlar.

Bu durum, kelime dağarcığının yavaş gelişmesine yol açabilir. Zira, çocuklar, çevrelerinden gelen sesleri doğru bir şekilde işleme konusunda zorlanarak, dil öğrenme süreçlerinde gecikmeler yaşayabilirler.

Dil bilgisi kuralları da işitme sorunu yaşayan çocuklar için zorluk yaratabilir. Cümlenin doğru yapısını anlamak veya oluşturmak, sesleri net bir şekilde işleyemeyen çocuklar için daha karmaşık bir görev haline gelir. Bu durum, dil bilgisi becerilerinde eksikliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca, benzer sesleri ayırt etme konusundaki zorluklar, doğru telaffuz ve konuşma becerilerinde geriliklere yol açabilir.

İşitme sorunu yaşayan çocuklar, iletişim becerilerinde de zorluk yaşayabilirler. Konuşmaları anlamakta güçlük çektikleri için, diğerleriyle etkileşim kurmaktan kaçınabilir ve bu durum sosyal izolasyon riskini artırabilir. Hikaye anlama ve anlatma konusundaki güçlükler, okuma anlama becerilerini ve yazma yeteneklerini de olumsuz yönde etkileyebilir.

Bu nedenle, işitme sorunlarına sahip çocuklar için erken teşhis ve uygun müdahale hayati önem taşır. İşitme cihazları, dil terapistleri ve özel eğitim programları, çocukların dil gelişimini destekleyerek, onların sağlıklı bir dil becerisi kazanmalarına yardımcı olabilir. Bu yöntemler, çocuklara daha güvenli ve etkili bir iletişim yolculuğu sunarak, yaşamları boyunca başarıyla iletişim kurmalarına olanak tanır.

İşitme Sorunu İçin Önerilen Tıbbi Testler Nelerdir?

İşitme sorunlarının tespiti için yapılan tıbbi testler, genellikle çocuğun yaşına, durumuna ve semptomlarına özel olarak belirlenir. İşitme sorunları genellikle erken yaşlarda fark edilebilir, bu nedenle yenidoğanlardan başlayarak işitme taramaları rutin olarak uygulanır.

Otoakustik emisyon (OAE) testi, iç kulağın sağlığını değerlendirmek amacıyla kullanılır ve çocuğun kendi ses yanıtlarını ölçer. İşitme eşik testi veya odyometri, çocuğun farklı frekanstaki sesleri ve ses seviyelerini algılayabilme yeteneğini değerlendirmek için temel bir testtir.

Beyin sapı işitsel uyarılmış potansiyel (BAEP) testi, işitsel sinir ve beyin sapındaki işitme yollarının değerlendirilmesine odaklanır ve elektrotlar kullanarak beyin sapındaki elektriksel aktiviteleri ölçer.

Yüksek frekansta odyometri, genellikle ergenler ve genç yetişkinlerde yüksek frekansta işitme sorunlarını belirlemek için kullanılır. Konuşma ayırt etme testleri, çocuğun konuşma seslerini anlayabilme ve ayırt edebilme yeteneğini değerlendirir.

Bu testlerin kombinasyonu, işitme sorunlarının tanısı, derecesi ve spesifik etiyolojisi hakkında kapsamlı bir değerlendirme sağlar. İşitme uzmanları ve kulak burun boğaz (KBB) uzmanları, bu testlerin sonuçlarına dayanarak çocuğun ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı oluştururlar.

Bu tedavi planları genellikle işitme cihazları, cerrahi müdahaleler veya dil ve konuşma terapisi gibi çeşitli yöntemleri içerir. Erken teşhis ve uygun tedavi, çocuğun işitme sorunlarını en etkili şekilde yönetmesine yardımcı olabilir ve dil gelişimini destekleyebilir.

Çocuklarda İşitme Sorunları Hakkında 40 Bilgi

İşitme Sorunu Olan Çocukların Eğitimi Nasıl Olmalı?

İşitme sorunu olan çocukların eğitimi, bireysel ihtiyaçlarına ve işitme seviyelerine uygun bir şekilde planlanmalıdır. Bu çocuklar, dil gelişimi, sosyal etkileşim ve akademik başarı açısından desteklenmeye ihtiyaç duyarlar. İşte işitme sorunu olan çocukların eğitimi için önemli faktörler:

1.      Erken Müdahale:

İşitme sorunu olan çocuklara erken yaşlarda müdahale etmek, dil gelişimini desteklemek ve sosyal becerilerini güçlendirmek için kritiktir. Erken işitme taramaları ve teşhis, çocuğun ihtiyaçlarını daha hızlı ve etkili bir şekilde belirlemeye yardımcı olabilir.

2.      İşitme Cihazları ve Teknolojik Destekler:

İşitme cihazları, işitme sorunu olan çocukların duymalarını iyileştirebilir. Bu cihazlar, çocuğun işitme seviyesine göre özel olarak ayarlanmalıdır. Ayrıca, modern teknolojik destekler ve cochlear implant gibi yöntemler de işitme yeteneğini artırmada önemli rol oynar.

3.      Dil ve Konuşma Terapisi:

Dil ve konuşma terapisi, işitme sorunu olan çocukların dil becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Bu terapi, kelime dağarcığı, dil bilgisi, sesli okuma ve konuşma becerileri üzerine odaklanabilir.

4.      İşitme Engelliler İçin Özel Eğitim Programları:

İşitme sorunu olan çocuklar için özel eğitim programları, öğrenme ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmalıdır. Bu programlar, işitme engelli çocukların akademik başarılarını destekleyebilir ve sosyal becerilerini geliştirebilir.

5.      İşbirliği ve Aile Katılımı:

Aileler, çocuklarının eğitim sürecinde önemli bir rol oynar. İşbirliği ve aile katılımı, çocuğun ev ve okul ortamlarında sürekli destek almasına yardımcı olabilir. Aileler, çocuklarının eğitim planlamasına aktif olarak dâhil olmalı ve evde dil gelişimini destekleyen etkinliklere önem vermelidir.

6.      Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi:

İşitme sorunu olan çocuklar, sosyal etkileşimde bazen zorlanabilirler. Bu nedenle, eğitim programları, çocukların sosyal becerilerini geliştirmeye yönelik aktiviteler içermelidir. Grup etkinlikleri, işbirliği projeleri ve iletişim becerilerini güçlendiren uygulamalar bu alanda etkili olabilir.

İşitme sorunu olan çocukların eğitimi, bireysel ihtiyaçlara dayalı olarak esnek ve kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir. Uzmanlar, öğretmenler ve aileler arasındaki etkili iletişim, çocuğun başarılı bir eğitim süreci geçirmesine yardımcı olur.

İşitme Sorunları Hangi Tür Tedavilerle Yönetilebilir?

İşitme sorunları, genellikle bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir durumdur. Bu sorunlarla başa çıkabilmek ve işitme yeteneğini artırmak için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. İşitme cihazları, en yaygın kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir.

Bu cihazlar, sesleri amplifiye ederek işitme yeteneğini artırır ve genellikle hafif ve orta derecede işitme kaybı olan bireyler için etkilidir. Şiddetli işitme kaybı durumunda ise cochlear implant gibi cerrahi müdahaleler tercih edilebilir. Cochlear implant, işitme sinirine doğrudan sinyaller göndererek işitme yeteneğini restore etmeyi amaçlar.

Ayrıca, işitme sorunu olan bireyler için dil ve konuşma terapisi önemli bir destek sağlar. Özellikle çocuklarda, dil gelişimini desteklemek ve konuşma becerilerini güçlendirmek amacıyla kullanılan bu terapi, işitme sorunuyla mücadelede kritik bir rol oynar. İşitme rehabilitasyonu ve audiolojik rehabilitasyon programları da bireyin işitme cihazlarını kullanma ve işitme becerilerini geliştirme sürecine odaklanır.

Tedaviye ek olarak, işitme sorunu olan bireyler için eğitim ve destek hizmetleri önemlidir. Bu hizmetler, işitme kaybıyla baş etme becerilerini güçlendirmeyi amaçlar. İşitme taramaları ve düzenli kontroller, işitme sorunlarını erken teşhis etmeyi ve etkili müdahaleleri sağlamayı hedefler. Koruyucu tedbirler almak da, işitme sağlığını koruma açısından önemlidir; yüksek sesli ortamlardan kaçınma, kulak koruyucu kullanma gibi basit önlemler işitme sorunlarını önleyebilir.

İşitme Sorunları Çocukların Özgüvenini Nasıl Etkiler?

İşitme sorunları, çocukların genel gelişimini etkileyen karmaşık bir konudur ve bu sorunlar, çocuğun özgüvenini önemli ölçüde etkileyebilir. İşitme, bireyler arası iletişimde kilit bir rol oynar; bu nedenle işitme sorunu yaşayan çocuklar, bu temel yeteneklerini eksik veya zorlu bir şekilde deneyimleyebilirler. İşitme sorunları, çocukların konuşmaları anlamakta zorlanmalarına ve diğerleriyle etkileşim kurmakta güçlük yaşamalarına neden olabilir.

Bu iletişim zorlukları, çocukların sosyal etkileşimde bulunma sürecini olumsuz etkileyebilir, ve çocuklar, konuşmaları veya oyunları anlamakta zorlandıkları için diğer çocuklardan uzaklaşabilirler. Bu durum, sosyal izolasyon riskini artırabilir ve çocuğun duygusal olarak dışlanmış hissetmesine neden olabilir. Ayrıca, işitme sorunu yaşayan çocuklar, anlaşılamama veya dışlanma riskiyle karşılaşabilirler, bu da özgüvenlerini zedeler.

Bu sosyal etkileşim zorluklarına ek olarak, işitme sorunu, çocuğun eğitim sürecini de etkileyebilir. Sınıf içinde öğretmenle veya sınıf arkadaşlarıyla iletişimde güçlük yaşaması, çocuğun akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum, çocuğun eğitimle ilgili olumsuz bir özgüven geliştirmesine neden olabilir.

Ancak, işitme sorunu olan çocukların özgüvenini güçlendirmek için erken müdahale ve destek oldukça etkili olabilir. İşitme cihazları, dil ve konuşma terapisi, eğitimde özel destek ve duygusal destek gibi yöntemler, çocukların iletişim becerilerini ve özgüvenlerini güçlendirmeye yardımcı olabilir. Aile ve öğretmenlerin sağladığı anlayış ve destek, işitme sorunu yaşayan çocukların olumlu bir çevrede büyümelerine katkıda bulunabilir ve bu da özgüvenlerini artırabilir.

Çocuklarda İşitme Sorunlarının Sebepleri Nelerdir?

Çocuklarda işitme sorunları birçok farklı sebebe dayanabilir. İşitme sorunlarının nedenleri genellikle doğuştan gelir, ancak bazı durumlarda sonradan da ortaya çıkabilir. İşte çocuklarda işitme sorunlarına neden olabilecek bazı faktörler:

• Genetik Faktörler: Ailesel geçiş gösterebilen genetik bozukluklar, çocuklarda işitme sorunlarına neden olabilir. Ailesinde işitme sorunu olan bireylerin bulunması, çocuğun bu tür bir sorunla karşılaşma riskini artırabilir.
  
  
• Yenidoğanlık Döneminde Enfeksiyonlar: Yenidoğanlık döneminde geçirilen enfeksiyonlar, özellikle orta kulak enfeksiyonları, işitme sorunlarına yol açabilir.
  
  
• Prematüre Doğum: Erken doğan bebeklerde, özellikle 28 haftadan önce doğanlarda, işitme sorunları riski daha yüksektir.
  
  
• Annenin Gebelikte Maruz Kaldığı Zararlı Etmenler: Gebelik sırasında sigara içme, alkol tüketme veya bazı ilaçlara maruz kalma, çocukta işitme sorunlarına neden olabilir.
  
  
• Genetik Sendromlar: Bazı genetik sendromlar, işitme sorunlarına yol açabilir. Örneğin, Down sendromu veya Usher sendromu gibi sendromlar işitme kaybına eşlik edebilir.
  
  
• Anatomik Anomaliler: Kulak, kulak zarı veya işitme yollarındaki anatomik anomaliler, işitme sorunlarına neden olabilir.
  
  
• Bazı İlaçlar: Anne tarafından kullanılan bazı ilaçlar veya yenidoğan döneminde kullanılan bazı ilaçlar, işitme sorunlarına katkıda bulunabilir.
  
  
• Yoğun Gürültüye Maruz Kalma: Yüksek sesli ortamlarda uzun süreli maruz kalma, çocuklarda işitme sorunlarına neden olabilir.
  
  
• Baş Travması: Kafa yaralanmaları veya baş travmaları, işitme organlarına zarar verebilir ve işitme kaybına yol açabilir.
  
  
• Aile İçi İlişkisel Faktörler: Çocuğun duygusal ve sosyal gelişimi, aile içindeki ilişkisel faktörlerden de etkilenebilir. Aile içinde yetersiz iletişim veya destek, çocuğun işitme sorunlarıyla başa çıkmasını zorlaştırabilir.

Bu faktörlerin kombinasyonu, çocuklarda işitme sorunlarını etkileyebilir. Erken teşhis ve uygun müdahale, çocuğun işitme sorunlarını yönetmesine ve gelişimini desteklemesine yardımcı olabilir.

İşitme Sorunları Çocukların Yaşam Kalitesini Nasıl Etkiler?

İşitme sorunları, çocukların yaşam kalitesini birçok açıdan etkileyebilen karmaşık bir durumdur. Öncelikle, işitme sorunu yaşayan çocuklar, sosyal etkileşimde ve iletişimde zorluklar yaşayabilirler. Arkadaşlık ilişkileri kurmada ve grup aktivitelerine katılmada güçlük çekmeleri, çocukları sosyal izolasyon riski ile karşı karşıya bırakabilir. Bu durum, duygusal bağlantıların kurulmasını ve güçlendirilmesini engelleyebilir, dolayısıyla çocuğun duygusal gelişimini etkileyebilir.

Ayrıca, işitme sorunu, eğitim sürecini de etkileyebilir. Sınıf içinde öğretmenle veya sınıf arkadaşlarıyla iletişimde güçlük yaşamaları, dersleri anlama ve takip etme konusunda zorluklara neden olabilir. Bu durum, çocuğun akademik başarısını olumsuz etkileyebilir ve eğitimdeki potansiyelini tam olarak kullanmasını engelleyebilir.

İşitme sorunu olan çocuklar dil gelişiminde de gecikmeler yaşayabilirler. İşitme kaybı, konuşma seslerini doğru bir şekilde duyamama sorununa yol açabilir, bu da kelime dağarcığının ve dil bilgisinin gerilemesine neden olabilir. Dil gelişimindeki bu zorluklar, çocuğun iletişim becerilerini olumsuz etkileyebilir ve çevresiyle etkileşimde bulunmasını zorlaştırabilir.

Bu faktörlerin birleşimi, işitme sorunu yaşayan çocukların özgüvenlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Sosyal etkileşimdeki güçlükler, eğitimdeki zorluklar ve dil gelişimindeki gecikmeler, çocukların kendilerini anlamakta ve ifade etmekte zorlanmalarına neden olabilir. Bu durum, çocuğun duygusal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir, düşük özsaygı ve hatta depresyon gibi sorunlara yol açabilir.

Ancak, erken teşhis, uygun müdahale ve destek, işitme sorunu olan çocukların yaşam kalitesini artırmak adına önemli bir rol oynayabilir. İşitme cihazları, dil ve konuşma terapisi, eğitimde özel destek ve duygusal destek, çocuğun bu zorlukları aşmasına ve potansiyelini tam anlamıyla kullanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, aile ve öğretmenlerin sağladığı anlayış ve destek, çocuğun sosyal ve duygusal gelişimini güçlendirmekte önemli bir rol oynar.

Çocuklarda İşitme Sorunları Ve Nedenleri adlı konumuza son verirken, çocuklarda işitme sorunları ile alakalı videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak yotube üzerinden izleyebilirsiniz