Denizlerimizin Kuru Fasulyesi Hamsi Balığı

Denizlerimizin Kuru Fasulyesi Hamsi Balığı

Denizlerimizin Kuru Fasulyesi Hamsi Balığı; Akdeniz’e kıyı olan ülkelerde bulunmasına rağmen, ülkemizde Marmara ve Karadeniz’de bolca yetişen ve mevsimi geldiğinde bolca avlanan hamsi balığı için denizcilerin yakıştırdığı lakap tam da böyle, o denizlerin kuru fasulyesi olan balıktır. Bol bulunan, her şartta yenilen, olmazsa olmazlardan olan hamsi balığıdır.

Nitekim Karadeniz bölgemizden hamsi balığını çıkarsak, geriye Karadeniz kültürüne dair çok bir şey kalmayacağı kesin. Bunu Karadeniz bölgemize hakaret olsun diye söylemiyoruz. Sadece hamsi balığının Karadeniz bölgesi için ne kadar önemli olduğunu, bölgede ne kadar yer edindiğini anlatmak için söylüyoruz.

Öyle ki hamsi günleri bir yana, hamsi balığının turşusu, hamsi balığının pilavı, hamsinin kızartması, haşlaması, buğulaması, çorbası aklınıza gelecek her yemeğin hamsi versiyonu bu bölgede mevcut dersek hiçte abartmış olmayız.

Hamsi balığının ülkemizde çok tercih edilmesinin nedenlerinin biride bolca bulunması ve bu yüzden fiyatının da diğer balıklara nazaran daha uygun olmasıdır. Kış aylarında av sezonunun açılmasıyla ağları dolduran hamsi balığı tam da bu mevsimde soğuklar yüzünden eti yağlanır, böylece lezzeti önemli ölçüde artar.

Latince adı Engraulis encrasicolus olan hamsi, dünyada European anchovy adıyla bilinmektedir. Özellikle Akdeniz, İngiltere ile Norveç arasında kalan kıyılar ve Afrika kıtasının batı kıyılarında görülen hamsi, insanlar tarafından en fazla avlanan balık olarak bilinir. Özellikle Fas ve Moritanya kıyılarında bol miktarda hamsi avı yapılır.

Hamsi Balığının Özellikleri Nelerdir?

Hamsi etçil bir balıktır. Planktonik canlılar ile beslenir. Bu nedenle plankton yoğunluğunun fazla olduğu Karadeniz’de bol miktarda bulunurlar. Hamsi balığı; Palamut, Orkinos ve lüfer gibi balıklara yem olan bir balıktır. Dolayısıyla hamsi ve diğer balıklar arasındaki dengenin korunması tüm balık türleri için çok önemlidir.

Hamsinin balığının gövdesi, hafif yassı biçimindedir ve yan kısımları yuvarlaktır. Alt dudakları yoktur ve sırtı koyu mavi ile siyah arasında bir renktedir. Gövdenin alt kısmı açık renklerdedir. Kuyruğunun yüzgeci, homoserk formdadır. Karadeniz ve Marmara denizinde bulunmaktadır.

Bütünüyle sürüler halinde yaşarlar. Ortalama olarak 18 santim boya sahiptir. Hamsi balığının ömrü dört yıldır ve bir yaş sonrasında olgunlaşırlar. Olgunluktan sonra üreyerek 40.000 kadar yumurta bırakırlar. Gündüz saatlerinde ortalama 35 metre derinlikle bulunurlar.

Doğu Karadeniz civarında Ekim ayının ortasında hamsi balığı için avlanma yasağı kalkar ve balıkçılar yola çıkarlar. 1970 yıllarında hamsi balığı fazlaca bulunmaktaydı. Bu nedenle de oldukça ucuzdu. 1937 yıllarında tenekelerle satılan hamsi 5 kuruş civarındaydı.

Şimdilerde ise ne yazık ki hamsi sayısında yanlış avlanmalar ve yumurtlama dönemlerinde yapılan avlanmalar sonucunda hamsi sayısında ciddi azalma meydana gelmiştir.

Bununla beraber de fiyatlarda artış görülmüştür. Tabi bu fiyat artışının nedeni sadece hamsi popülasyonunun azalması değil, ülkemizdeki yüksek enflasyonunda bir sonucudur. Ülkemizde balık avlanma yasaklarıyla hamsi popülasyonunu korumak adına ciddi yaptırımları olan av yasakları getirilmiştir.

Hamsi Balığının Faydaları Nelerdir?

Hamsi, ciddi anlamda bir protein deposudur ve içindeki omega-3 yağı oldukça fazladır. Omega-3 insanlarda kalp-damar hastalıklarının önlenmesinde, iyileştirilmesinde oldukça etkilidir.

Ancak kızartma olarak tüketilen hamsinin ne yazık ki faydaları kaybolmaktadır. Bu nedenle mümkünse kızartma dışındaki yöntemleri denemelisiniz. Hamsi balığını buğulama ve fırında pişirme en uygunudur.

Düzenli olarak balık tüketmek, kilo dengesinin korunmasını sağlar. İçeriğindeki fosfor insanlar için gerekli fosfor ihtiyacını karşılamaktadır. Fosfor maddesi zekânın gelişmesinde etkili bir maddedir. Hamsi balığının hazmı kolaydır ve kolayca sindirilebilir. Aşağıda hamsinin faydaları en bilinen haliyle maddeler halinde sıralanmıştır:

Hamsi balığından tüm faydaları görebilmek için balığı mutlaka taze olarak tüketmelisiniz. Tuzlama yöntemi, buzhane yöntemi ile saklanan balıklar sağlık açısından faydalı olmak bir yana uygun şartlarda muhafaza edilmeyenleri zararlı bile olabilmektedir. Hamsi ayrıca balık yemi ve besi hayvanı yemi olarak kullanılmaktadır.

Hamsi Balığı Kaç Kaloridir?

Yiyeceklerin içeriği barındırdığı kalori ve yağ miktarı diyet yapanlar için önemlidir. Özellikle sağlıklı beslenme konusunda hassas olanlarında kalori takip ettiği bir değerdir. Aşağıda 100 gram gelen bir hamsinin besin değerleri ve kalori miktarı bulunmaktadır:

Hamsi, insan vücudu için sağladığı enerjinin %40’ını yağlardan %60’ını ise proteinden karşılar. Bu açıdan bakınca karbonhidrat diyeti yapanlar için son derece besleyici bir besindir.

Balığın Taze olduğunu Nasıl Anlarız?

Hamsi balığı olsun veya olmasın tüm balık türlerinin taze olup olmadığını aslında kolayca anlayabiliriz. Hamsi balığı veya herhangi bir balık taze ise gözleri mutlaka saydam görünür, parlaktır. Gözleri içine çökmemiştir. Solungaç kısımları parlak kırmızı renktedir ve balığın suya atılması halinde dibe çökmemelidir. Pul kısımları gergin ve parlak olmalıdır.

Balığa dokunulduğunda kuyruk kısmının sert olması ve parmakla baskı uygulanması sonucunda çukur meydana gelmemesi gerekir. Balığın saklandığı plastik bidonların petrolden yapılmış olması büyük olasılıktır. Bu madde ile tuz tepkimeye girerse balıklara zararlı maddeler bulaşır. Satın alırken bu detaylara dikkat etmelisiniz.

Hamsi Balığı Nasıl Temizlenir?

Aşağıdaki videoda hamsi balığının kılçıksız bir şekilde nasıl temizlendiğini gösteriyor. Fakat şu bir gerçek ki hamsi balığını pişirdiğinizde, kılçıkları sizi çok rahatsız etmiyor. hatta birçok insan hamsi balığını kılçığıyla yemeyi tercih ediyor.

Kaldık ki hamsi balığının kılçığı kemiklere çok faydalıdır. Bu yüzden hamsinin kılçığını temizlemeden kılçığıyla beraber yemenizi önerirken, gerektiğinde ise kılçıksız nasıl temizleneceğini görmeniz açısından aşağıdaki video gayet izlenebilir.

Denizlerimizin Kuru Fasulyesi Hamsi Balığı adlı konumuza son verirken, hamsi balığı ile alakalı başka videolar için, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.