Paylaşan Çocuk Yetiştirmenin Etkin Yolları
Paylaşan Çocuk Yetiştirmenin Etkin Yolları; çocuk gelecektir. Bu yüzden bir çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını ve bakımını yerine getirmek kadar duygusal gelişimini desteklemek, büyüdüğünde toplum içinde yer edinmesini sağlamakta anne babanın görevleri arasındadır. Sosyalleşme, başkalarına saygı duyma, bencil olmama, hoşgörülü ve yardımsever olma çocuğun karakterinin oluşmasında ve kişisel gelişiminde rol oynarken küçük yaşlardan itibaren öğretilmesi gereken eylemler içerisinde yerini alır.
Çocuklar büyüdükçe özgürleşmek ister. Özgürleşen çocuk, potansiyelini keşfederek ait olduğu dünyada kendine bir alan bulmaya çalışır. Bu alanda karar verebilmeyi, kendini fark edebilmeyi, sınırlarını ve neler yapabileceğini deneyimleyerek öğrenir. Öğrenme süreci boyunca da çevresinden saygı ve anlayış bekler. Elbette ki çocuklar bizim canımız, varlığımız her şeyimizdir. Bir anne ve baba çocukları için her türlü fedakârlığı göze alır.
Haklı olarak ta çocuğunun büyüyüp yetişkin bir birey olduğunda, toplum içinde tart edilecek, kınanacak ahlaki sorunlarının olmamasını ister. Ta küçükten başlayan eğitim ve terbiye aslında birazda bunun içindir. İnsanın elindekini paylaşması, ihtiyacı olmayanı paylaşması ve bunlar arasında en önemli ve paylaşımın zirve noktası olan, ihtiyacı olduğu bir şeyi paylaşması takdire şayandır.
Çocuğa Paylaşmayı Nasıl Öğretirim?
Paylaşma alışkanlığını çocuğumuza kazandıracak yollar ve bu konuda takip edilecek adımlar önemlidir. Her çocuk oyuncağını veya elinde olanı paylaşma isteği duymayabilir. Hatta belki de hiçbir eşyasını paylaşmak istemez. Bu durumda ebeveynler ne yapmalı? Çocuğa yaklaşım nasıl olmalı? Gibi soruların cevaplarını aşağıda maddeler ve açıklamalarıyla beraber sıralayalım:
Çocuğu Övmeyi İhmal Etmeyin
İsteyerek ya da istemeyerek, çocuğunuz ne zaman bir paylaşımda bulunsa bu tavrını övmeyi ihmal etmeyin. Onları ille de bir materyal ile ödüllendirmeyin, sözcüklerinizle ödüllendirin. Çünkü yerinde ve zamanında kullanılan sözcüklerin gücü çoğu zaman maddesel şeylerden daha üstün gelir. Doğru yapılan hareketin karşılığında gelen taltif, çocuğu aynı güzel hareketi yeniden yapmaya teşvik edecektir.
Çocuğa Paylaşmanın Her Türlüsünü Öğretin
Çocuk bir materyalist olmamalı. Paylaşılacak şeylerin sadece elle tutulan gözle görülen somut şeyler olmayacağını bilmelidir. Nitekim oyuncak ve yiyeceğin paylaşılmayacağını, çok daha fazlasının olduğunu ona gösterin. Kıyafetlerinizi, paranızı ve zamanınızı da paylaşabilirsiniz. Ayrıca aile içindeki sevgi ve saygı da, paylaşımı öğrenmesi için çok büyük ve önemli unsurlar olacaktır.
Çocuğa Paylaşmanın Önemini Anlatın
Çocuğunuz anlamak için çok küçük olabilir ama paylaşmanın hayatta neden bu kadar önemli olduğunu ona anlatmalısınız. Öncelikle paylaşmanın daha çok arkadaşa sahip olmak anlamına geldiğini öğretebilirsiniz. Mesela gündelik hayattan paylaşma ve yardımlaşma örnekleri verebilir, hatta bu konuda ona örnek olabilirsiniz.
İnanın bize çocuğun sizin tahmininizden öte bir anlayış ve idrak yeteneği vardır. Onlar bir meseleyi öğrenir, siz onların öğrendiğini çoğu zaman anlamazsınız bile. Fakat daha sonra o meseleyi öğrendiklerini fark edebilirsiniz.
Çocuğa Pay Almak İçin Pay Vermek Gerektiğini Öğretin
Verici olmasa bile çoğu çocuk, diğerlerinin kendisi ile paylaşmasını bekler. Bunun ne kadar dengesiz bir istek olduğunu ona öğretmelisiniz. Eğer kendisi oyuncaklarını paylaşır ise, arkadaşında gördüğü ve çok sevdiği o oyuncak ile oynamaya da hak kazanacaktır. Yani çocuğa almanın bir yolunun da vermek olduğunu, almanın vermekten geçtiğini örneklerle öğretebilirsiniz.
Çocuk Paylaşmıyorsa Oyuncaklarını Elinden Alın
Eğer tüm pozitif uğraşlarınıza rağmen, paylaşmayı öğrenmeyi reddederse, oyuncaklarına el koymayı deneyebilirsiniz. Bu bir nevi çocuğu cezalandırmak olacaktır. Tabi ki yerinde ve uygun şekilde ki bir ceza kötü olmayacaktır. Ta ki çocuk paylaşmayı kabul edene kadar sevdiği şeyler hususunda onu cezalandırmaya devam edin. Sonunda direnci kırılacak, paylaşmanın gereğini kabul edecektir.
Çocuğun Favori Oyuncaklarını Saklamasına İzin Verin
Her çocuğun en sevdiği ve favori olan oyuncakları vardır ve çocuğunuz eğer bunları paylaşmak istemez ise, onu zorlamamalısınız. Kendisi de arkadaşlarının karşısında oynamadığı sürece, çocuğunuz özel olan oyuncaklarını ortadan kaldırma özgürlüğüne sahip olmalıdır. Böylece değer verdiği, çok değer verdiği şeylere sahip olmayı, onları korumayı da öğrenmiş olacaktır.
Çocuğunuzla Alakalı Ebeveyn Olun
Araştırmalara göre, ebeveynleri ile daha yakın olan çocuklar paylaşıma da daha açık oluyorlar. Yeterince sevgi ve ilgi gördükleri için objelere daha az anlam yüklüyorlar ve manevi olarak da aldıkları kadar vermek istiyorlar. Bu yüzden çocuğunuzla mümkün mertebe alakalı olun. Onlarla aranızda kopmaz ve sarsılmaz bağlar oluşmasına izin verin. Çocuk için bu büyüyüp yetişkin bir birey olduğunda bile faydalı olacaktır.
Çocuklar İçin Saat Tutun
Çocuklar bir oyuncakla sırayla oynarken zaman tutmak onlara adil olduğunuzu gösterir. Zaman limitini bir kısıtlama gibi göstermek yerine, bir diğer oyun haline getirin.
Örneğin aynı zaman sürecinde çocukların aynı oyuncak ile farklı neler yapabileceğine dair bir iddia ortaya atın. Oyuncakla oynanan süreyi tahmin için uğraşın. Böylece çocuklar hem oyun içinde oyun oynayacak hem de sizde adil olmayı öğrenecektir.
Çocuğa Farklı Kelime Kullanın
Eğer çocuğunuz her seferinde paylaşmaya karşı çıkar ise farklı bir terminoloji, yani farklı bir kelime deneyin. ‘Ödünç vermek’ ya da ‘sırayla oynamak’ gibi kalıplar kullanabilirsiniz. Bazen çocukların paylaşımdan kaçınmasının tek sebebi kelimenin gerçek anlamını bilmemesi, sadece sizin kullandığınız kelimeye karşı bir tepki duyuyor olması ihtimal dâhilindedir.
Çocuğa Paylaşmanın Kaybetmek Olmadığını Öğretin
Çocuğunuz paylaşmanın geçici bir durum olduğunun bilincinde olmalı. Paylaşmak bir arkadaşınızın sizin olanı ödünç almasına izin vermektir. Paylaştığı oyuncak eninde sonunda ona geri dönecektir. Eğer bunu bilirse, paylaşma konusunda daha işbirlikçi olabilir.
Her paylaşımın sonunda paylaştığı şeyi kaybetmeyeceğini çocuk mutlaka bilinçaltına yerleştirmelidir. Bu oyuncak ve eşyasını paylaşma noktasında büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
Çocuk Her şeyi Paylaşmamayı Bilmeli
Çocuğunuzun her zaman ve her şeyi paylaşmasını beklemeyin! Onun için özel olmayan oyuncaklarını paylaşabilir örneğin ama favori parçaları kendine saklamak isteyecektir.
Siz kendiniz için kıymetli olan şeyleri paylaşmaktan hoşlanır mısınız? Bir yetişkin ya da çocuk olsun, böyle hissetmek doğaldır. Bu yüzden yukarıda da bahsettiğimiz gibi, çocuğunuzun çok kıymet verdiği ve değerli bulduğu oyuncaklarını veya eşyalarını saklamasına müsamaha gösterin.
Çocuğunuza Alternatif Seçenekler Sunun
Çocuğunuzu paylaşmaya zorlamak, onun daha sonra bunu kendi kendisine yapmak istemesini engelleyecektir. Eğer ona tercih hakkı sunarsanız, kendilerini durumun daha çok içinde hissedecekler ve duygularının dikkate alındığını bileceklerdir.
Bazı oyuncaklarını bir arkadaşı ile paylaşmak isteyip istemediğini sorun ya da öğle yemeğini kardeşi ile. Eğer hayır der ise, neden paylaşmaya istekli olmaları gerektiğini onlara açıklayın. Eğer evet derse, verdikleri bu güzel karar için onları övmeyi ihmal etmeyin. Hatta övmek yetmez, bu karar için çocuğunuzu ödüllendirin.
Çocuğunuza Empati Kurmayı Öğretin
Hayatın pek çok alanında olduğu gibi paylaşma, yardımlaşma gibi durumlarda da duygudaşlık kurabilmek önemlidir. Yani başka bir deyişle empati kurmayı bilebilmelidir. Peki, bunu küçük bir çocuğa nasıl öğretebilirsiniz?
Her çocuk kendi taleplerinin öncelikli olmasını ister. Bir çikolata gördüğünde canı çekiyorsa o an onu alıp yemeli, bir yerde bir oyuncak gördüyse görür görmez alıp oynamalıdır. Ama karşısında aynı kendisi gibi hisseden başka bir çocuk daha bulunuyorsa nasıl bir yol izleyebilir? Dürtüleri “Önce ben!” dese de çocuğunuza diğer arkadaşının da onun gibi hissettiğini anlatmayı deneyin.
Elindeki oyuncağını paylaşmak istemeyen miniğinize “Eğer onun yerine sen o oyuncakla oynamak isteseydin ve arkadaşın oyuncağını sana vermeseydi nasıl hissederdin?” diye sorun ve düşünmesi için zaman tanıyın. Doğru yönlendirmeler sayesinde duygudaşlık kurabilmesi hiç de zor olmayacaktır.
Sonuç olarak bir başkasının eşyalarını onunla paylaşılmasını istiyorsa, kendisinin de paylaşması gerektiğini yaşadıkça daha kolay kavrayacaktır. “Çocuğa paylaşma nasıl öğretilir?” sorusu için bu yöntemleri uygulayabilirsiniz; ancak uygularken dikkat etmeniz gereken asıl nokta, fazla ısrarcı ve zorlayıcı olmamaktır.
Her ebeveyn çocuğunun bu duyguyu anlayıp öğrenmesini ister. Fakat onu ısrarla bir şeyi paylaşmaya zorlamak ters etki yapar ve davranıştan bir adım daha uzaklaşır. Böyle zamanlarda pes etmemeli ve başka bir gün tekrar denemelisiniz. Burada bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Çocuğa her ne öğretiyorsanız, öğrettiğiniz şeyi sevdirerek öğretmelisiniz. Mümkün mertebe öğrendiği şeyi bir oyun tadında ve severek öğreneceği şekilde olmalı. Ceza son ama son çare olmalıdır.
Çocuğa Paylaşmayı Öğretmek
Paylaşan Çocuk Yetiştirmenin Etkin Yolları adlı konumuza son verirken çocuğa paylaşmayı öğretmek ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
