Dürüst ve Doğru Sözlü Çocuklar Yetiştirmek

Dürüst ve Doğru Sözlü Çocuklar Yetiştirmek

Dürüst ve Doğru Sözlü Çocuklar Yetiştirmek; ister evlenelim, ister ticaret yapalım veya birileriyle arkadaş olalım; aradığımız ilk şey dürüstlüktür. Hemen atılır “Dürüst olsun yeter” diyerek bizim için en önemli olan kriteri ortaya koyar, onunla bütün eksikliklerin giderilebileceğini düşünürüz. Peki, hiç düşündük mü? Karşı taraf için istediğimiz dürüstlük acaba biz de var mı? Biz dürüst müyüz? Dahası yetiştirdiğimiz, büyüttüğümüz evladımız dürüst mü?

Madem dürüstlük bizim için bu kadar önemli, o halde dürüst bireyler yetiştirmek için ne yapıyoruz? İşte bu konuyu hazırlamamızın gerçek sebebi budur. Dürüst bireyler yetiştirmek ve dürüstlüğü bir anne veya baba olarak evladımıza öğretmek, zira en iyi kitap anne ve babadır. Anne ve babadan öğrenilecek bilgiler unutulmaz, o halde çocuklara dürüstlüğü öğretirken, alabildiğine dürüst olmak zorunda olduğumuzu bir kez daha iliklerimize kadar hissetmek zorunda olduğumuzu unutmadan devamla…

Dürüstlük Nedir?

Dürüst kelimesinin sözlük anlamında der ki: sözünde ve davranışlarında doğruluktan ayrılmayan, özü sözü bir olan. Elbette küçük yaşlardan itibaren önce aileden ve daha sonra okul ve gerçek yaşamdan aldığı, gördüğü davranış kalıplarıyla dürüstlük öğrenilir. Nitekim ilk ve en önemli iş, ebeveynlere düşer. Çocuklar ebeveynlerden ne görür ne alırlarsa, kendi yaşantılarında da bu gördükleri ve aldıklarıyla devam edebilirler.

Yapılan araştırmalar çok küçük yaşlarda yalan söyleme ve ufak tefek çalma, kopya çekme, birşeyler gizleme gibi özelliklerin ortaya çıktığını gözler önüne sermiştir. Bu da şu demek oluyor çocuklarımızın kendi dürüstlük anlayışlarını geliştirebilmeleri için zamana ve biz ebeveynlerine ihtiyaçları vardır. İnsanlar doğuştan dürüst doğmazlar, bir takım aşamalardan geçerek zaman içerisinde öğrenirler. O halde çocuğumuzun dürüst ve doğru sözlü olmasını nasıl sağlayabiliriz?

Elbette çok kolay bir süreç değil. Bir ebeveyn şöyle anlatıyor; “beş yaşındaki oğlum son bir aydır inanılmaz hikâyelerle geliyor okuldan. Hayali olaylar uydurup gerçekmiş gibi anlatıyor. Hiçbirinin doğru olmadığını o da biliyor ben de biliyorum. Ona hiç bir zaman yalan söylüyorsun çok ayıp gibi bir yaklaşım sergilemiyorum. Yaptığım şey ona inanmış gibi görünüp “peki bu konuyu öğretmeninle konuşup düzeltmeye çalışırım” veya “Ben o arkadaşınla konuşurum bir daha yapmamasını söylerim” diyorum. Onun ilk tepkisi “Hayır, gerek yok söyleme” oluyor. Şu günlerde yok denecek kadar az hikâye ile geliyor eve. Bir arkadaşım bu yaştaki çocuğun yalan söylemesinin güzel ve sevindirici bir şey olduğunu söylemişti. Kişiliğinin geliştiğinin habercisiymiş. Ben de pek sevindim, kısa bir süreliğine! Ve hemen işe koyuldum. Bu kişilik gelişimi yanlış yerde yanlış zamanda yer eder, maazallah!”

Çocuklarımızın bize karşı dürüst olmaları gerçekten çok önemlidir. Biz onlara karşı ne kadar dürüst olursak onlarda bize bir o kadar dürüst olur. Onun yanında telefondaki birine yalan söylerseniz, evde olduğunuz halde kapıya gelen birine evde yok dedirtirseniz, işiniz olmadığı halde bir arkadaşınıza işim var gelemem gibi bir yalan söylediğinizi görürlerse onlarında size bir gün bu tatlı yalanları söyleyeceğinden emin olabilirsiniz.

Yaptığı en küçük hata da bağırıp çağırıp, küçük yaşlarda ağzına biber sürerim ile başlayan sonra yalan söylediğinde kaba kuvvete varan cezalardan uzak durmak gerektiğini söylemeye bile gerek yok sanırım. Ceza almayı göze alamayan birey yalan söylemenin dozunu daha da artıracaktır, emin olabilirsiniz.

Daha küçük yaşlardan başlayan bu dürüstlük eğitiminin önemini lütfen unutmayalım ve mümkünse her yaptığımız davranışa dikkat edelim. Gelecek bizim çocuklarımızın ve onları önce biz yetiştiriyoruz. Karşısında bulmak istedikleri dürüst insanları biz yetiştiriyoruz. İleride benim karşıma gelecek olan kızım diyeceğim gelinimi bir anne baba yetiştiriyor.

Ben oğlumu güzel ve uzun dostlukları olsun ömür boyu birbirlerine sahip çıkabilecekleri arkadaşlıkları olsun diye ümitle yetiştirirken dürüst bir insan olabilmesi için elimden geleni yaparken onun da karşısına çıkacak olanların ailelerinin de gerekli özeni gösterip dürüst bireyler yetiştiriyor olduklarını umuyorum. Çocuklarımıza zaman ayıralım, söylediklerine kulak verelim, ilgimizi çekmek için yalan söylemek zorunda kalmasınlar.

Dürüst Çocuklar İçin Yapacağınız 6 Şey

Çocuklar genelde cezadan kaçınmak ve ebeveynlerini hayal kırıklığına uğratmaktan korktukları için yalan söylerler. Fakat çocukların yalan söylemelerinin bir alışkanlık halini alması onlarda bir davranış ve kişilik özelliği olarak kalmasına yol açabilir.

Düşünün resululllah sav “Beni Hud suresi yaşlandırdı” diyerek buyurdu. Bunun sebebi ise Hud suresinde “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol” ayeti kerimesiydi. İşte dürüstlük bu kadarda önemli bir meseleydi. Çocuklar nasıl dürüst olmalı diye tavsiyelerde bulunurken, asla ve kata unutmamak gerekir ki, en çok biz ebeveynlerin dürüst olmaya ihtiyacı vardır. Biz bunu başardığımızda çocuklarımızda mutlaka başaracaklardır.

Öte yandan yalan söylemek çocuğun ilerleyen yaşamında oldukça olumsuz sonuçlar doğurabilecek ve onun sosyal yaşamını oldukça etkileyebilecek bir durumdur. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarını daha küçük yaşlardan itibaren dürüst bir insan olma konusunda yetiştirmeleri ve bu konuda bazı önemleri almaları gerekir.

Aşağıda; anne ve baba olarak dürüst çocuklar yetiştirmek için ne yapabiliriz? Üzerimize düşen sorumluluklar nelerdir? Ve bu konuda ebeveynler olarak çocuklara karşı yaklaşımımız ne olmalı? Maddeler halinde sizin için sıraladık:

1 – Dürüst bir çocuk yetiştirmek ve onu yalan söylemekten uzak tutmak istiyorsanız, çocuğunuza bir ebeveyn olarak iyi bir rol model olmalısınız. Çocuklar oldukça zekidir. Sizin ona öğrettiklerinizle sizin kendi davranışlarınız arasında tutarsızlık gördüğü zaman bunu anlayacak ve kafası karışacaktır. Dolayısıyla sizin yalan söylemeniz ve dürüst hareket etmemeniz çocuğunuz için de bir örnek teşkil edecektir. Ve çocuk sizin açtığınız bu çığırda, sizin ardınızdan yürümeye devam edecektir.

2 – Çocuğunuzu dürüst davranmaya yönlendirdiğinizde bunu asla zorlayarak yapmayın. Çok sert yaptırımlar uygulamayın. Çocuğunuzda çok baskıcı davranmanız farklı yerlerde farklı davranmasına neden olabilirsiniz. Sizin yanınızdayken dürüst davranışlar gösterebilir ve siz yokken örneğin arkadaşları arasında yalan söyleyebilir. Çocuğunuz bu baskıcı durumdan öfke duyabilir ve öfkesini zararlı bir şekilde yansıtabilir veya en azından bu baskı yüzünden tam da bir iki yüzlü gibi davranmayı öğrenecektir.

3 – Çocuğun yalan söylemenin bir işe yaramadığını bilmesi ve yalan söylemenin bazı sonuçları olacağını bilmesine yardımcı olun. Bunun için çeşitli sınırlar koymayı ihmal etmeyin. Çocuğunuzun söylediği yalanlar ona ödül olarak geri geldiğinde veya herhangi bir yaptırımı söz konusu olmadığı zaman bunu tekrarlama riski artacaktır. Bu nedenle çocuğunuz yalan söylediğinde bundan hoşlanmadığınızı, yalanın kötü bir şey olduğunu belirtin. Hatta bazı haklarından kısa süreli olarak men edebilirsiniz. Bir süre için dışarı çıkmasına izin vermeyebilirsiniz. Odasında bir süre beklemesini isteyebilirsiniz. Çocuğunuz bu tür yaptırımların olduğunu gördüğü zaman yalana daha az başvuracaktır. Fakat bunları yaparken çocuğunuzu çok sevdiğinizi aklınızdan çıkarmayın ve vereceğiniz yaptırımların düzeyini iyi ayarlayın.

4 – Çocuğunuzu doğruyu söylemesi konusunda onu cesaretlendirmelisiniz.  Doğru şeyler yaptığında, doğru söylediğinde, yalana başvurmadığında bazen küçük ödüller vermeyi ihmal etmeyin. Ona doğruyu söylediği için teşekkür edin ve övün. Bu şekilde övülmek ve takdir görmek onu daha dürüst olmaya itecektir. Hatta her dürüst davrandığında, onu ta içten, en gönülden kucak açın, onure edin, korkmayın taltif edin. Çünkü iltifat maharete tabidir. Bu yüzden maharetin olduğu yerde iltifat etmekten geri durmayın.

5 – Eğer çocuğunuz yalan söylüyorsa bunun nedenlerini anlamaya çalışın. Yalan söylemesi sizin ona ceza vereceğinizden, sizin onu sevmeyeceğinizden veya bir başka şeyden korktuğu için olabilir. Bu noktada bir ebeveyn olarak kendi davranışlarınızı ve ebeveynlik tarzınızı gözden geçirmelisiniz. Eğer çocuğunuzun hatalarına karşı çok katıysanız, sık sık azarlıyorsanız bu çocuğunuzu yalan söylemeye itebilir. Ebeveynlik tarzınızı değiştirmeye çalışmalısınız. Böylelikle çocuğunuzun da dürüst bir çocuk olarak yetişmesine yardımcı olursunuz.

6 – Dürüst bir çocuk yetiştirmek için çocuğunuzu yalan söylemeye itecek şekilde ebeveyn davranışı göstermemeniz gerekir. Bunlardan en önemlisi çocuğu etiketlemektir. Çocuğu “yalancı” gibi bir ithamla etiketlemeniz ve çocuğa sürekli “sen yalancısın” demeniz çocuğun kendini bu şekilde hissetmesine neden olur. Çocuk öğrenilmiş davranış içine girer. Bunun aksine çocuğunuza, size yalan söylenmesinden hoşlanmadığınızı belirtin. Yalan söylemenin neden kötü bir şey olduğunu ona anlatın. Fakat bunu yaparken suçlayıcı ve sert olmayın.

Dürüst Çocuk Yetiştirmek

Dürüst ve Doğru Sözlü Çocuklar Yetiştirmek adlı konumuza son verirken, dürüst çocuklar ile alakalı başka videolar izlemek istiyorsanız, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.