Kombine Bir Irk Olan Kıvırcık Koyunu Verimi
Kombine Bir Irk Olan Kıvırcık Koyunu Verimi; ülkemizde egede ve Marmara bölgesinde yetişen, Trakya bölgesinin incisi olan kıvırcık koyunu kombine bir ırktır. Malumunuz kimi ırklar süt üretimi için elverişli iken, kimi ırklar da et üretimi için elverişlidir. Kombine ırk ise hem et hem süt için üretimi elverişli olan koyunlardır.
Kıvırcık koyununun sadece etinden ve sütünden faydalanılmaz yapağısı da gayet kalitelidir, yapağısından da faydalanılır. Bulgaristan ve Yunanistan’da da yetiştirilen bu koyun ülkemizde ki koyun varlığının yaklaşık olarak %6 kadarını oluşturur. Bembeyaz tüylere sahip olan bu koyunun çok nadiren baş bölgesinde siyah lekeli olanları bulunur
Kuyrukları ince ve uzun olan kıvırcık koyunlarının koçlarında helezon şeklinde boynuz bulunurken, dişilerinde boynuz bulunmaz. Kıvırcık koyunlarından elde edilen yapağı ile halı ve kumaş dokunabilir. Kıvırcık koyununun yapağısı ülkemizde bilinen diğer koyun türlerinin yapağısından çok daha kalitelidir.
Kıvırcık Koyunu Türleri Nelerdir?
Öte yandan kıvırcık koyunları kendi içlerinde de ikiye ayrılırlar, kombine bir ırk olmasına rağmen, türlerden biri süt için daha verimli ve elverişli iken, yekdiğeri ise et için daha verimli ve elverişlidir. Eğer kombine ırk beslemek istemiyorsanız, tercih ettiğiniz et veya süt üretimi için uygun tipteki kıvırcık koyunu türünü seçmeniz üretim için doğru bir adım olacaktır. Aşağıda bu ayrım şöyle yapılmıştır:
-
1 – Sütçü kıvırcık koyunlar:
Daha dar yapıdaki sütçü kıvırcık koyunların yassı göğüslü olması dikkat çekiyor. Yüksek bacaklı koyunların sırtı hafif çukurluk taşıyor. Sağrı hafif düşük ve önden arkaya doğru hafifçe daralıyor
-
2 – Etçi kıvırcık koyunlar:
Genellikle geniş ve yuvarlak göğüs bölümüne sahip oluyor. Kasları bir hayli gelişmiş olan etçi kıvırcık koyunların sağrı ise hafif meyilli ve bacaklar alçaktır. Ayrıca daha etli bir görünüme sahiptir.
Kıvırcık Koyunu Özellikleri Nelerdir?
Orta irilikte olan kıvırcık koyunları, ülkemizde neredeyse nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu yüzden koruma altına alınarak yürütülen çalışmalarla sayısı artırılan “Kırklareli kıvırcık koyunu” coğrafi işaret belgesiyle tescillenmiştir.
Kıvırcık koyunu ülkemizde lezzetli etiyle ün salmış bir koyun cinsidir. Beslenme şekli Akkaraman koyununa benzer, ancak Batı Anadolu ve Trakya’da daha uzun otlatma mevsimi ve daha iyi mera kalitesi nedeniyle beslenme seviyesi daha iyidir.
Kıvırcık koyunlarında bazı yönetim farklılıkları da vardır. Kıvırcık koyunlarının çiftleşmesi güney Marmara Bölgesi’nde Haziran ve Temmuz aylarında, Trakya’da Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşir. Bu nedenle kuzular, diğer cinslerin kuzuları piyasaya çıkmadan çok önce satışa sunulmaktadır. Trakya’da özellikle koyun sütü daha çok özel bir tür beyaz peynir (Edirne peyniri) yapımında kullanılmaktadır.
Kıvırcık koyununun sürü içgüdüsü ve engebeli arazilerde uzun mesafeleri yürüme kabiliyeti iyidir. Adaptasyon yeteneği yüksektir. Sağlam yapılı ve kanaatkâr olması nedeniyle kötü çevre koşullarına dayanıklıdır.
Kıvırcık koyunlarının et ve süt verimi oldukça iyidir. Et yağının kas ve lif aralarında dağılmış olması ete yumuşaklık ve lezzet verir. Kıvırcık kuzularının eti açık renkli ve ince liflidir. Aşağıda kıvırcık koyunlarının bir takım özellikleri maddeler halinde sıralanmıştır:
- Başlarında, karında, bacaklarında yapağı olmaz.
- Nadiren siyah ve alacalı çeşitlerine rastlanır.
- Bazen ayaklarında siyah lekeler görebilirsiniz.
- Orta düzey bir cüsseye sahiptir.
- Erkeklerin spiral formda boynuzu bulunuyor.
- Dişilerde boynuz bulunmaz.
- Uzun ve dar bir başları bulunur.
- Kuyrukları uzun ve incedir.
- Uzun mesafeleri bile kolaylıkla yürüyebilir.
- Dayanıklı bir tür olmalarıyla bilinir.
- Zayıf meralardan iyi şekilde istifade edebilirler.
- Zorlu şartlara karşı dayanıklıdırlar.
- Sürü içgüdüsünün kuvvetli olması ile tanınır.
- Adaptasyon kabiliyeti gelişmiştir.
- Kötü barınma ve besleme şartlarına dayanıklıdır.
Kıvırcık Koyunu Verim Özellikleri
- Kuzuların doğum ağırlığı 3,7 ile 4,1 kilogramdır.
- Canlı ağırlığı erkeklerde 60 ile 70 kilogram
- Canlı ağırlığı dişilerde 50 ile 55 kilogram
- Cidago yüksekliği 64 ile 66 santim arasındadır.
- Süt verimi toplamı 1 litreye ulaşabilir.
- Bir batında kuzu verimi 1,2 oranındadır.
- Kuzular 90 günde sütten kesilirler.
- Sütten kesilen erkek kuzu 25 kilogramdır.
- Sütten kesilen dişi kuzu 20 kilogramdır.
- Yapağı verimi 1,5 ile 2,5 kilogram arasındadır.
- Yapağının inceliği ise 33,9 mikronu buluyor.
- Temiz yapağı oranı, %60 ile 65 civarıdır.
- Lüle uzunluğu 8 ile 12 santim arasındadır.
- Laktasyon süresi 120 gündür.
- Et randımanı %45 ile %50 arasındadır.
- Canlı ağırlık artışı günde ortalama 260 gramdır.
Kıvırcık Koyunu Hakkında Sık sorulan Sorular

Kıvırcık Koyunu Nerede Yetişir?
Kıvırcık koyunları Marmara bölgemizin Trakya bölümünde ve Kuzey Ege coğrafyasında yetiştiriliyor. Özellikle Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve İstanbul’da kıvırcık koyuna rastlanıyor. Ayrıca Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Kocaeli ve Sakarya’da da kıvırcık koyunlarını görebilirsiniz. Diğer yandan Manisa, İzmir ve Aydın illerimizde de kıvırcık koyun yetiştiriciliği yapılabiliyor.
En Lezzetli Koyun Eti Hangisidir?
Ülkemizdeki en leziz koyun eti kıvırcık koyunlara aittir. İnce lifli kasları arasında yağ birikimi olduğundan etleri çok daha yumuşak ve lezzetli kalıyor. Ayrıca açık renk etleri kolaylıkla ayırt edilebiliyor. Trakya kuzusunun meşhur olmasının nedeni ise burada açık alanda otlayan kuzuların et tatlarının çok daha yoğun olması. Meralardaki otlardan adeta doğal bir aroma kazanan etler, Türk mutfağında önemli yer ediniyor.
Kırklareli Kıvırcık Koyunu Nedir?
Etinin lezzeti ile tescillenen Kırklareli kıvırcık koyunu, depolanan yağların vücudun her yerine homojen dağılması ile tanınıyor. Diğer ırklar yağı daha çok kuyruk ve ense kısmında biriktirirken Kırklareli kıvırcık koyununun tüm bedeninde yağ olması etine aroma ve lezzet katıyor.
Kıvırcık Koyunu Yılda Kaç Kez Doğurur?
Kıvırcık koyunları yılda iki kez doğum yapabiliyor. Her doğumda ortalama 2 veya 3 kuzu doğurabiliyor. Ancak kuzuların doğurganlığı bakıma, hayvanların sağlık durumuna, ortamlarına ve beslenme şekillerine göre değişiklik gösterir.
Kıvırcık Koyunlarının Koça Geldiği Nasıl Anlaşılır?
Kızgınlık belirtilerini takip ederek kıvırcık koyunların koça geldiğini anlayabilirsiniz. Koyunlar meleyerek erkek koyunlara sokularak veya birbiri üzerine atlayarak kızgınlık belirtisi gösteriyor. Bu dönemde ferç şişiyor, çora akıntısı oluşuyor ve hayvanlar sık sık idrara çıkıyor. Koyunlarda kızgınlık genellikle mevsime bağlı oluyor ve ortalama 28-30 saat kadar sürüyor ve 14-19 günde bir tekrarlıyor. 20 ila 30 kadar kuzuya yalnızca bir adet koç olacak şekilde koç katımı yapılabiliyor.
Kıvırcık Koyunu Nasıl Beslenir?
Beslenme şekli Akkaraman koyunu cinsine benzeyen kıvırcık koyun, yetiştiği bölgelerdeki uzun otlama mevsiminin faydalarını görüyor ve meralardan daha uzun sürede, daha iyi şekilde faydalanıyor. Kıvırcık koyunu ayrıca verimsiz meralardan da azami derecede istifade edebilecek bir türdür. Yine bu koyunun önemli özelliklerinden biri de kanaatkâr bir tür olmasıdır.
Kıvırcık Koyun Nasıl Yetiştirilir?
Aile işletmesinde, köy sürülerinde veya ticari işletmelerde kıvırcık koyunu yetiştirebilirsiniz. Sürüler 20 adetten 400 âdete kadar farklı sayıda baş bulunduruyor. Yüksek, makilik, soğuk ve nemli çevrelerde iyi adaptasyon sergileyen kıvırcık koyunlar, yılın büyük bölümünde otlatılarak besleniyor. Bakım ve besleme çoğunlukla ekstansif koşullarda yapılıyor.
Kıvırcık Koyunu Para Kazandırır mı?
Ülkemizde hala hayvancılık yapanlar ve koyun besleyerek geçimini sağlayan binlerce aile var. Üstelik bu aileler eski üretim şekilleri ile koyun besliyor. Zamanın teknik donanımlarından faydalanarak kurulacak güzel ve yeterli bir çiftlik, kıvırcık koyunu sahibine güzel paralar kazandırabilir.
Kıvırcık Koyunu Et Verimi Nasıldır?
Kıvırcık koyunların etleri oldukça lezzetlidir. Ayrıca ülkemiz insanının damak tadına mükemmel uyum gösteriyor. Etleri gençlik döneminde daha açık renklidir. Ayrıca, kas liflerinin ince olması dikkat çekiyor. Bu liflerin arasında yağ birikimi gerçekleşiyor. Böylelikle etleri daha yumuşak oluyor. Kıvırcık koyunları, et kalitesi bakımından Türkiye ırkları arasında lider konumda bulunuyor. Süt kesiminden sonra sadece iki aylık besleme sonrası 17-18 kilogram kadar karkas verebiliyor.
Kıvırcık Koyunu Günlük Süt Verimi Ne Kadar?
Kıvırcık koyun üzerinde yapılan çalışmalara göre, ortalama süt verimi günde 500 gram kadardır. Ancak süt kontrol dönemleri itibarıyla değişimlerin yüksek oranda olduğunun altı çiziliyor. Kontrol döneminde alınan süt örneklerinin yağ oranı %7,7 oluyor. Yağsız kuru madde %11,2, protein oranı %5,8, laktoz oranı %4,51 hesaplanıyor. Öte yandan koyunların süt verimi, ortamları ve beslenme şekilleri ile doğru orantılı olduğu unutulmamalıdır.
Kıvırcık Koyunu Yetiştirme
Kombine Bir Irk Olan Kıvırcık Koyunu Verimi adlı konumuza son verirken, kıvırcık koyunu özellikleri ile alakalı başka videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.