Namazın Farzları Vacipleri ve Sünnetleri
Namazın Farzları Vacipleri ve Sünnetleri; dinin direği olan, Müslümanı münafıktan ayıran ve İslam’ın en olmazsa olmaz ibadetlerinden biri olan namazın farzlarını vaciplerini ve sünnetlerini öğrenerek bilinçli bir şekilde ibadet etmenin lezzetine varmak her Müslümanın gayesidir.
Namaz günde beş defa yapmamız gereken farz ibadettir. Her şeyden önce farz nedir onu anlatalım. Farz; bir Müslümanın yapmakla yükümlü olduğu, Allah’ın emrettiği görevlerdir. Bu görevlerin yapılmaması Müslümanı büyük günah sahibi yapar. Yine farz ibadetleri yaparken, bu ibadetlerin içindeki bazı rükünleri yerine getirmek farz iken, bazılarını yapmak vacip, bazıları ise sünnettir.
İslam’ın beş şartından ve beş farzından biri olan namaz, Müslümanları birleştiren, saf saf dizerek kaynaştıran, komşuluk, akrabalık ve kardeşlik bağlarını pekiştiren muazzam bir ibadettir. Öte yandan Müslümanı münafıktan ve kâfirden ayırt eden ibadetinde namaz olduğunu söyleyebiliriz. Nitekim kâfirler hiç namaz kılmazken, münafıklar da sabah ve yatsı namazların kılmaya güç yetiremez.
Bu yüzden Müslümanın mihenk taşı, adeta alametifarikası olan namaz her açıdan önemlidir. Aşağıda sırasıyla namazın farzını, sonrasında namazın vaciplerini ve en sonunda ise namazın sünnetlerini sırasıyla ele alalım.
Namazın Farzları Nelerdir?
Namaz kıldığımızda yapmamız ve önemle dikkat etmemiz gereken farzlar toplamda 12 tanedir. Bunlardan 6 tanesi namaza başlamadan önce dikkat etmemiz gereken hususlardan diğer 6 tanesi ise namazın içindeyken dikkat etmemiz gereken hususlardandır.
Namazın Dışındaki Farzlar Nelerdir?
01 Hadesten taharet: abdestsizlikten taharete hadesten taharet denir. Hadesten taharet için yani gözle görülmeyen pisliklerden arınmak için iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi gusül abdesti olmaktadır. İkincisi ise normal namaz abdesti olmaktadır. Kişinin ilk önce muhakkak ki gusül abdesti alması gerekir.
02 Necasetten taharet: Necaset pislik demektir. Gözle görünen kan, meni, kusmuk, idrar ve dışkı gibi pisliklerin temizlenmesidir. Secde mahallinde veya elbisede bu pislikler bol suyla yıkanır. Temizlenir, böylece namaz kılınan elbise ve namaz kılınan seccade temizlenmiş olur.
03 Setri avret: Arapça kökenli bir kelime olup manası örtmek, vücudun mahrem yerlerini örtmek olarak kullanılmaktadır. Setr kelimesi örtmek anlamına gelirken Avret kelimesi de vücudun gösterilmemesi gereken mahrem yerlerini ifade etmektedir. Erkeklerde göbekten aşağı, dizden yukarı kalan bölümlerin örtülmesi gerekirken, kadınlarda; el, yüz, ayak, hariç tüm vücut örtülmelidir.
04 İstikbali kıble: sahih bir namaz kılınabilmesi için yerine getirilmesi gereken şartlardan birisidir. İstikbali kıble, namaz kılarken Mekke de yer alan Kâbe-i Muazzama’ya yönelinmesi gerektiğini ifade etmektedir. Kıbleye yönelmeden kılınan namaz sahih olmaz.
05 Vakit: Her farz ibadetin saati ayı veya günü vardır. Namaz ibadeti de saati olan ve zamanında kılınması gereken bir ibadettir. Kişiye farz olan, hangi vakitte ise o vaktin namazıdır. Vakti gelmeden bir farz namazı kılınmaz.
06 Niyet: Namazı kılmadan önce namaza ve hangi namazı kıldığına dair niyetinizi ortaya koymanız gerekir. Öğle namazı için bir örnek verecek olursak “Niyet ettim Allah rızası için öğle namazının farzını kılmaya” denilebilir.
Namazın İçindeki Farzlar Nelerdir?
01 İftidah tekbiri: namaza başlarken ellerin kulak memesi hizasına getirmek ve “Allah-u ekber” deyip elleri göbekte bağlamaktır. Sağ el sol elin üzerine getirilir.
02 Kıyam: tekbirden sonra subhaneke, Fatiha ve zammı sure okunurken namaz kılan kişinin ayakta ve dik durmasıdır.
03 Kıraat: sure ve duaların doğru okunmasıdır. Namazdayken Kur’an-ı Kerim’den ayet okumak farz olarak görüldüğünden, kıraat etmek farz olarak kabul edilir.
04 Ruku: Namaz kılan birisi, kıraâtten sonra, tekbir getirerek rükûya eğilir. Rükûda, erkekler parmaklarını açıp, dizlerin üstüne koyar. Sırtını ve başını düz, bacaklarını ve kollarını ise dik tutar.
05 Sücud: secde etmedir. Eller kulağın yanında ve kıbleye bakmalıdır. Koltuk altı açık ve dirsekler havada olmalıdır. Alın ve burun, dizler ve ayak parmakları secdede yere değmelidir.
06 Kade-i Ahire: namazın sonunda teşehhüd miktarı olarak da adlandırılan belirli bir süre dâhilinde oturmak ve beklemektir. İki rekâtlık olan namazlarda oturuş pozisyonu öncesinde herhangi bir oturuş olmadığı için ilk oturuş, son oturuş kabul edilir.
Namazın Vacipleri Nelerdir?
Öncelikle konuyu anlamamız açısından vacip nedir, vacip ne demektir? Bunu anlatalım. Kuran’ da kesin delille yani açıkça bildirilmiş olan ve söz birliği ile anlaşılmış emirlere “farz” denir. Bunun yanında Kuran’da şüpheli delil, yani diğer bir anlatımla açık olmayarak bildirilmiş ya da sahabenin bildirmesi ile aktarılmış olan emirlerin tümüne de “vacip” denir. Vacip ehemmiyet olarak farzdan sonra, sünnetten önce gelir.
- 01 Fatiha’yı okumak.
- 02 Zammi sure okumak
- 03 Tadili erkân ile kılmak
- 04 Birinci oturuş
- 05 Her oturuşta da “tahiyyât” okumak.
- 06 Son oturuşta selâm vermek.
- 07 Namazdan kendi fiili ile çıkmak.
- 08 Namazda nelerin farz olduğunu bilmek
- 09 Namazda nelerin vacip olduğunu bilmek.
Namazın Sünnetleri Nelerdir?
Namazın sünnetleri farz ve vacip olmadığı halde Resulullah sav namaz kılarken yaptığı söylediği ve namazın intizamına dair gösterdiği şekildir. Aşağıda namazın sünnetlerinde dair maddeler sırasıyla zikredilmiştir:
- 01 Ezan okumak,
- 02 Gamet getirmek,
- 03 Önüne sütre koymak,
- 04 Ayakları bir hizada bulundurmak,
- 05 Tekbirde elleri kulak meme hizasına kaldırmak,
- 06 Tekbirde ellerin kıbleye çevirmek,
- 07 Sağ eli sol el üzerine bağlamak,
- 08 Subhaneke okumak,
- 09 İki secde arasında oturmak,
- 10 Rükûda ayakları bitiştirmek,
- 11 Rükûda bel ile başı bir hizada tutmak,
- 12 Son oturuşta salli barik okumak
- 13 Tekbir aldıktan sonra, elleri bağlamak,
Namazda sehiv secdesi gerektiren hallere gelince, Hanefi fıkhına göre farzlarından birini tehir etmek veya vaciplerden birini terk etmek suretiyle sehiv secdesi gerekir. Sehiv secdesi, kılınan farz ve vacip namazları esnasında bir rekâtta yapılan herhangi bir yanlışlığa bağlı olarak ve namazda herhangi bir gerekliliğin unutulması durumunda hatayı telefi etmek için namazın sonunda yapılmaktadır
Namaz Nasıl Kılınır?
Namazın Farzları Vacipleri ve Sünnetleri adlı konumuza son verirken, Bayanların namaz kılma şeklinin erkeklerden biraz daha farklı olduğunu hatırlatalım. bayanların nasıl namaz kılacağını ise buraya tıklayarak izleyebilirsiniz.