Antik Petra Kenti Hakkında 43 Önemli Bilgi

Antik Petra Kenti Hakkında 43 Önemli Bilgi

Antik Petra Kenti Hakkında 43 Önemli Bilgi; tabiatın eşsiz bir sanat eseri gibi yarattığı Antik Petra Kenti, tarih ve doğanın muhteşem bir buluşmasının izlerini taşıyan etkileyici bir arkeolojik alan olarak karşımıza çıkıyor. Ürdün’ün gizemli topraklarında yer alan bu antik şehir, kayalara oyulmuş benzersiz yapılarıyla büyüleyici bir zaman yolculuğuna davet ediyor. Kızıldeniz ile Ölü Deniz’in arasında, çölün kızgın sıcaklarına rağmen ayakta durmayı başarmış olan Petra, dünya mirasları arasındaki haklı yerini koruyor.

Petra’nın eşsiz cazibesi, onun kayalara oyulmuş muhteşem anıtsal girişiyle başlıyor. “El-Khazneh” veya “Hazine” olarak adlandırılan bu görkemli yapı, pembe kumtaşından oyulmuş ve süslemelerle bezeli yüzeyiyle ziyaretçilerini büyülü bir dünyaya taşıyor. Bu kutsal mekân, eski dönemlerde ticaret yollarının kavşağı olarak önemli bir merkezdi ve günümüzde de ziyaretçilerini tarih ve kültürle buluşturan unutulmaz bir simge haline gelmiştir.

Antik Petra Kentinin derinliklerine ilerledikçe, kayalara oyulmuş saraylar, tapınaklar, mezarlar ve tiyatrolar gibi etkileyici yapıların varlığına tanık oluyoruz. “El-Deir” veya “Manastır” olarak bilinen büyük yapı, zarif detayları ve etkileyici boyutlarıyla ziyaretçilerini hayran bırakıyor. Kentin sokakları, tarih öncesine ait hikâyeleri anlatan kayalara oyulmuş kabartmalar ve yazıtlarla süslenmiştir, bu da ziyaretçilere geçmişin izlerini sürme fırsatı sunar.

Petra, sadece etkileyici mimarisiyle değil, aynı zamanda tarih sahnesinde oynadığı rolle de büyüleyici bir konuma sahiptir. Antik dünyanın büyük imparatorlukları arasında geçiş yapmış, kervanların ve tüccarların uğrak noktası olmuş olan bu şehir, uzun yıllar boyunca unutulmuş ancak sonraları arkeologların çabalarıyla tekrar gün yüzüne çıkarılmıştır.

Antik Petra Kenti Nerede Bulunur?

Antik Petra Kenti, tarih ve doğanın muhteşem bir uyumunun başyapıtı olarak Ürdün’ün kalbinde yükselir. Bu büyülü arkeolojik alan, Ürdün’ün güneyinde, başkent Amman’dan yaklaşık 235 kilometre uzaklıkta yer alır.

Ürdün Vadisi’nin çarpıcı güzellikleri arasında konumlanan Petra, tam anlamıyla eşsiz bir keşif yolculuğu sunar. Kızıldeniz ile Ölü Deniz arasındaki vadi olan Wadi Musa, bu antik kentin ev sahipliği yaptığı yerdir.

Petra’nın bu benzersiz coğrafi konumu, ona tarih boyunca stratejik bir merkez olma rolünü kazandırmıştır. Şehir, uzun yıllar boyunca tarih öncesi dönemlerden itibaren ticaret yollarının kavşağı olarak önemli bir rol oynamıştır. Özellikle ipek ve baharat ticareti gibi değerli malların taşındığı bu yollar, Petra’yı bölgenin ticaret ve kültürel etkileşim merkezi haline getirmiştir.

Antik Petra Kenti Nasıl Bulundu?

Antik Petra Kenti’nin yeniden keşfi ve ortaya çıkarılması, 19. yüzyılın ortalarında Batılı arkeologların ve gezginlerin çabaları sonucunda gerçekleşmiştir. İşte Antik Petra Kenti’nin yeniden keşfi ve hikâyesi:

Antik Petra Kenti’nin bilinen tarihi M.Ö. 4. yüzyıla kadar uzanırken, zaman içinde unutulmuş ve haritalardan kaybolmuş bir yer haline gelmişti. Ancak 1812 yılında İsviçreli gezgin ve arkeolog Johann Ludwig Burckhardt, bu kayıp kenti keşfetmek üzere Ürdün bölgesine geldi.

Burckhardt, Mısır’da bir Müslüman olarak yaşamak için Arapça öğrenmişti ve bu kimliği sayesinde yerel halkın güvenini kazanmayı başardı. Wadi Musa bölgesine gelen Burckhardt, yerel rehberler eşliğinde Petra’ya ulaşmayı başardı ve bu eşsiz antik kenti Avrupalı dünyasına tanıttı.

Burckhardt’ın keşfi, Antik Petra Kenti’nin Batılı arkeologların ve gezginlerin ilgisini çekmesine yol açtı. 19. yüzyılın sonlarına doğru, arkeologlar ve araştırmacılar, Petra’nın derinliklerini incelemeye başladılar. Bu dönemde özellikle İngiliz arkeolog ve kâşif Charles Doughty, Edward Henry Palmer ve daha sonra Frederick William FitzGerald gibi isimler, Petra’da çeşitli kazılar gerçekleştirdi.

Petra’nın antik yapısı ve güzellikleri, 20. yüzyılın başlarından itibaren daha fazla ilgi çekmeye başladı. Ürdün’ün bağımsızlığını kazanmasının ardından, Petra’nın korunması ve turizme açılması da önemli bir hale geldi. UNESCO, 1985 yılında Antik Petra Kenti’ni Dünya Mirası olarak ilan etti ve bu tarihten sonra Petra, dünya çapında daha fazla ziyaretçinin ilgisini çekti.

Petra Neden Gül Kent Olarak Da Anılır?

Petra’nın “Gül Kent” olarak anılmasının nedeni, kentin pembe renkli kumtaşı kayalarından oyulmuş yapılarına atfen gelmektedir. Bu yapıların rengi, özellikle güneşin doğuş ve batış zamanlarında kızıla çalan bir pembeye benzer. Bu etkileyici renk o kadar belirgin ve göz alıcıdır ki, Petra’nın “Gül Kent” olarak adlandırılmasına yol açmıştır.

En ünlü yapılardan biri olan “El-Khazneh” veya “Hazine” olarak adlandırılan yapı, bu pembe renkli kayalara oyulmuş ve özellikle sabahın erken saatlerinde güneşin ilk ışıklarıyla aydınlandığında muhteşem bir görüntü sunar. Bu etkileyici renk oyunu, kentin diğer yapısıyla birleşerek Petra’nın mistik ve büyülü atmosferini oluşturur.

“Gül Kent” adı, Petra’nın güzellikleri ve etkileyici görüntüsüne bir atıfta bulunurken aynı zamanda bu antik şehrin eşsiz doğal ve insan yapımı cazibesine de vurgu yapar. Bu ad, Petra’nın dünya mirası olarak kabul edilmesinin ardından geniş kitlelere ulaşarak kentin ününü artırmış ve ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam etmiştir.

Antik Petra Taş Oyma Mimarisi Nasıl Oluşturuldu?

Petra’nın büyüleyici taş oyma mimarisi, antik dönemin mühendislik ve zanaat ustalığının en etkileyici örneklerinden birini sunar. Bu eşsiz mimari, özellikle kumtaşı kayaların yüzeylerine oyularak oluşturulan yapılarda kendini gösterir. İşte bu olağanüstü taş oyma sürecinin bazı aşamaları:

İlk adım, uygun kayaların seçimidir. Petra’nın bulunduğu bölgede yaygın olarak bulunan pembe renkli kumtaşı, oyma işlemleri için ideal bir malzemedir. Bu yumuşak taş, işlenebilirliği ve dayanıklılığı ile öne çıkar.

Daha sonra, temel bir taslak yapısının çizilmesi ve kayanın düzeltilmesi gerekmektedir. İşçiler, büyük blokları düz yüzeylere dönüştürür ve ardından yapının genel şeklini oluşturacak şekilleri işaretler.

Oyma işlemi, çeşitli aletler ve tekniklerle gerçekleştirilirdi. Kazıma, oyulma ve yontma gibi yöntemler kullanılarak kayaların içine ve yüzeyine şekiller kazılırdı. Bu aşamada detaylar ve süslemeler de eklenirdi.

Petra’daki yapılarda genellikle destek ve taşıma yapıları da bulunurdu. Bazı yapılarda iç boşluklar oyularak taşın ağırlığı daha iyi dengelemek amaçlanırdı. Tonozlu geçitler ve galeriler gibi özellikler de mühendislik becerisinin bir yansımasıdır.

Taşın işlenmesinin yanı sıra, yapıların su yönetimi ve altyapı sistemleri de önem taşırdı. Yağmur suyu sarnıçları, suyun toplanıp depolanmasını sağlarken, su kanalları ve boruları da yapıların su ihtiyacını karşılamak için kullanılırdı.

Petra’nın taş oyma mimarisi, dönemin usta zanaatkârlarının beceri ve bilgisiyle şekillendi. Bu ustalar, taşın özelliklerini anlama ve en iyi şekilde kullanma konusunda uzmanlaşmıştı. Detaylara verilen özen ve işçilik, her bir yapının özgünlüğünü ve güzelliklerini yansıttı.

Petranın En Ünlü Yapısı Nedir?

Petra’nın en ünlü ve sembolik yapısı, “El-Khazneh” veya “Hazine” olarak adlandırılan yapıdır. El-Khazneh, Petra’nın girişinde yer alan ve pembe renkli kumtaşı kayaya oyulmuş görkemli bir anıttır. Bu yapı, Petra’nın mistik ve büyülü atmosferini en iyi şekilde yansıtan ve ziyaretçileri derinden etkileyen bir yapıdır.

El-Khazneh’in adı “hazine” anlamına gelir ve tarih boyunca bu yapının içinde değerli hazinelerin saklandığına dair efsaneler dolaşmıştır. Ancak aslında El-Khazneh, tarihsel olarak bir mezar veya tapınak olarak kullanılmış olabilir. Bu yapı, Roma dönemine tarihlenir ve 1. yüzyılda inşa edilmiştir.

El-Khazneh’in en dikkat çekici özelliği, pembe renkli kumtaşı kayaya oyulmuş olması ve detaylı süslemelerle bezeli olmasıdır. Cephede yer alan sütunlar, heykeller, kabartmalar ve diğer süslemeler, ustaların dönemin zanaat ve sanat becerilerini en üst seviyede kullandığını gösterir. Sabahın erken saatlerinde veya güneşin batarken, yapı üzerindeki ışık oyunları, El-Khazneh’i adeta sihirli bir atmosfere bürür.

El-Khazneh, Indiana Jones gibi popüler kültürde de sıklıkla yer almış ve Petra’nın sembolü haline gelmiştir. Bu yapı, Petra’nın en tanınmış ve etkileyici yapısı olarak kabul edilirken, Antik Petra Kenti’nin ziyaretçileri unutulmaz bir karşılama ve büyüleyici bir tarih yolculuğu sunan ilk durağı olarak hafızalarında canlandırır.

Antik Petra Kenti Hangi Uygarlığa Aittir?

Antik Petra Kenti, öncelikle Nabatealı uygarlığına aittir. Nabatealılar, M.Ö. 4. yüzyıldan M.S. 2. yüzyıla kadar var olan ve Orta Doğu’da etkili olan bir Arap halkı ve uygarlığıdır. Petra, Nabatealıların başkenti ve önemli bir ticaret merkezi olarak bilinir.

Petra, Nabatealıların inşa ettiği büyük ve benzersiz taş oyma yapıları ile ün kazanmıştır. Bu uygarlık, ticaret yollarının kesişim noktasında bulunan Petra’yı önemli bir ticaret merkezi haline getirerek zengin bir ekonomi oluşturmuş ve bu zenginlikle şehirde etkileyici yapılar inşa etmiştir.

Nabatealılar, Petra’nın kumtaşı kayalarını ustalıkla işleyerek tapınaklar, mezarlar, saraylar ve diğer yapılar inşa etmişlerdir. Petra, özellikle Roma İmparatorluğu’nun kontrolü altına girmesinin ardından Roma etkisiyle daha da gelişmiş ve zenginleşmiştir.

Antik Petra Kenti’nin Nabatealılar tarafından kurulduğu ve inşa edildiği bilinirken, zaman içinde çeşitli uygarlıkların etkisi altına girmiş ve bu uygarlıkların izleri de kentte bulunmaktadır. Bu nedenle, Petra, tarih boyunca farklı kültürlerin etkileşimi ve katkılarıyla şekillenmiş bir arkeolojik hazinedir.

Antik Petra Kentinin 43 Özelliği

Petradaki Kraliyet Sarayının Özellikleri Nelerdir?

Petra’daki Kraliyet Sarayı, Antik Petra Kenti’nin en etkileyici yapılarından biridir. Pembe kumtaşı kayalara oyma yöntemiyle inşa edilen bu saray, benzersiz konumu ve detaylı süslemeleriyle öne çıkar. Yüksek kayalık bir tepe üzerine oyulmuş olan Kraliyet Sarayı, büyüleyici bir manzara sunar.

Büyük boyutları ve anıtsal girişi, sarayın görkemini vurgular. İç mekânlar, odalar, koridorlar ve avlularla zenginleştirilmiştir; bu iç mekânlar Nabatealılar için yaşam alanları ve törensel amaçlar için kullanılmış olabilir.

Ticaret yollarının kavşağında yer alan bu saray, ticaret ve iletişim açısından da stratejik bir değere sahiptir. Arkeolojik kazılar, sarayın tarihi ve kullanımı hakkında daha fazla bilgi sağlamıştır. Kraliyet Sarayı, Antik Petra Kenti’nin tarihî ve kültürel mirasının canlı bir tanığıdır; taş oyma mimarisi ve detaylı süslemeleriyle antik dönemin zanaat ve mühendislik becerilerini yansıtır.

Petranın Tarihi Eserleri Neden Koruma Altına Alınmıştır?

Petra’nın tarihi eserleri, hem kültürel hem de tarihi açıdan büyük bir zenginliği temsil eder ve bu nedenle koruma altına alınmıştır. Antik Petra Kenti, eşsiz taş oyma mimarisi ve yapılarıyla, Orta Doğu’nun en önemli arkeolojik alanlarından biridir.

Bu yapılar, geçmiş medeniyetlerin yaşam biçimlerini, inançlarını ve sanatsal ifadelerini yansıtan belirgin özellikler taşır. Tarihi eserlerin korunması, hem geçmiş kültürlere saygı göstermeyi hem de gelecek nesillere bu zengin mirası aktarmayı amaçlar.

Turizm, Petra’nın korunması için önemli bir etkendir. Antik kent, ziyaretçilere tarihî ve kültürel bir yolculuk sunar. Tarihi eserlerin sağlam ve orijinal hâliyle korunması, turistlerin Petra’yı ziyaret etmelerini teşvik eder ve bu da Ürdün’ün turizm sektörüne katkı sağlar. Aynı zamanda Petra’nın tarihi eserleri, arkeologlar ve tarihçiler için de büyük bir araştırma alanıdır. Bu eserler, antik medeniyetlerin yaşam biçimlerini ve geçmiş olayları anlamak için çok değerli kaynaklar sunar.

Petra’nın tarihi eserlerinin korunmasının bir diğer önemli nedeni, ülkenin kültürel kimliğini ve tarihini yansıtmasıdır. Bu eserler, Ürdün’ün tarihî, kültürel ve sanatsal mirasını vurgular. Koruma çabaları, Ürdün halkının kimlik bilincini güçlendirir ve bu mirasa sahip çıkma isteğini yansıtır.

Çevresel faktörler de Petra’nın tarihi eserlerini koruma altına almayı önemli kılar. Yapıların doğal kayalara oyulmuş olması, çevresel etkilerden korunma ihtiyacını doğurur. Doğru koruma önlemleri, yapıların uzun ömürlü olmasını sağlar.

Petranın Renkli Kumtaşı Yapıları Nasıl Oluşmuştur?

Petra’nın renkli kumtaşı yapıları, doğal jeolojik süreçler sonucu oluşmuş ve daha sonra insanlar tarafından işlenmiştir. Renkli kumtaşı, bu antik kentteki yapıların karakteristik özelliklerinden biridir. İşte bu süreci daha detaylı bir şekilde açıklayan bilgi:

Petra’nın bulunduğu bölgede yer alan kayalar, özellikle pembe, kırmızı ve turuncu tonlarda olan kumtaşlarıdır. Bu kayalar, milyonlarca yıl süren jeolojik oluşum süreçleri sonucu oluşmuştur. Ana kaynakları genellikle kumtaşı tabakalarıdır. Bu tabakalar, zamanla çökelmiş kum, çakıl ve çamurun sıkışması ve sertleşmesi ile meydana gelir.

Renkli kumtaşı tabakaları, farklı minerallerin içeriğine bağlı olarak farklı renklerde oluşur. Örneğin, pembe ve kırmızı tonlar, demir oksidasyonunun etkisiyle oluşabilir. Bu renklerin varlığı, kayaların tarihsel gelişimini ve jeolojik geçmişini yansıtır.

Petra’nın taş oyma sanatı, bu doğal renkli kumtaşı kayalarını kullanarak gerçekleştirilmiştir. İnsanlar, taş oyma teknikleriyle bu yumuşak kumtaşı kayalarını işleyerek yapıları inşa etmişlerdir. Kayaların yumuşak yapısı, oyma işlemine elverişli olmuştur. Bu oyma işlemiyle tapınaklar, mezarlar, evler ve diğer yapılar oluşturulmuştur.

Taş oyma işlemi, genellikle basit el aletleri, kesici aletler ve zımparalar gibi araçlarla gerçekleştirilmiştir. İnsanlar, bu doğal kumtaşı kayaları oymak, şekillendirmek ve süslemek suretiyle Antik Petra’nın benzersiz yapılarını meydana getirmiştir. Renkli kumtaşı yapıları, hem estetik hem de mühendislik açısından büyük bir başarı örneğidir ve Petra’nın tarihsel ve sanatsal mirasının önemli bir parçasını oluşturur.

Petrada Bulunan Siq Geçidi Nedir Ve Önemi Nedir?

Siq Geçidi, Antik Petra Kenti’nin giriş noktası olarak önemli bir rol üstlenir. Uzun ve dar bir kanyon olarak şekillenen Siq, ziyaretçilere Petra’ya giriş yaparken benzersiz bir deneyim sunar. Kanyonun yüksek kayalık duvarları arasında yürümek, mistik bir atmosferin içine çekilmiş gibi hissettirir.

Bu dar geçit boyunca ziyaretçiler, renkli kumtaşı tabakalarının ve doğal oluşumların güzelliklerini gözlemleyebilir. Duvarlarda bulunan heykel ve kabartmalar, antik dönemin sanatsal ifadelerini yansıtarak ziyaretçilere geçmişe dair ipuçları sunar.

Siq’in sonunda, en ünlü yapılardan biri olan El-Khazneh (Hazine) ortaya çıkar, bu da geçidin bir tür ön izlemesi niteliği taşır. Tarihsel, dini ve sanatsal açılardan zengin Siq Geçidi, Petra ziyaretçilerine unutulmaz bir turistik deneyim sunar.

Petradaki Arkeolojik Çalışmalar Neleri Ortaya Çıkardı?

Petra’daki arkeolojik çalışmalar, antik kentin gizemli perdesini aralayarak tarih ve kültür meraklılarına unutulmaz bir pencere açmıştır. Bu kapsamlı kazılar ve araştırmalar, Petra’nın derinliklerinde yatan hikâyeleri gün yüzüne çıkararak geçmiş medeniyetlere ışık tutmuştur.

Arkeologlar, kentin farklı bölgelerindeki yapıları, anıtları, tapınakları ve mezarları keşfederek eski zamanların yaşam biçimlerini ve mimari ustalıklarını belgelemişlerdir. Elbette, Petra’nın sembolü olan El-Khazneh gibi yapılar bu kazılar sayesinde daha iyi anlaşılabilir hale gelmiştir.

Ayrıca, arkeolojik çalışmalar Petra’nın su yönetimi sistemlerini de gün yüzüne çıkarmıştır. Bu sistemler, suyun Petra’da nasıl toplandığını, yönlendirildiğini ve saklandığını göstererek o dönemin mühendislik becerilerini sergiler.

Bunun yanı sıra, tapınaklar, yazıtlar ve kabartmalar gibi dini ve kültürel öğeler de kazılar sonucu aydınlatılmıştır. Bu buluntular, antik Petra’nın inanç sistemleri, ritüelleri ve günlük yaşamına dair ipuçları sunarak tarih ve antropoloji alanlarına önemli katkılar sağlar.

Arkeolojik çalışmaların en büyük katkılarından biri de Petra’nın tarihsel coğrafyasını ve ticaret yollarını açıklığa kavuşturmasıdır. Kentin konumu, tarihsel ticaret yollarının kavşağında olması nedeniyle büyük önem taşır. Bu çalışmalar, ticaretin Petra’nın ekonomik ve kültürel yapısına nasıl etki ettiğini anlamamıza yardımcı olur.

Antik Petranın Sıcaklığı Ve İklimi Nasıldır?

Antik Petra, Ürdün’ün çorak arazilerinin ortasında yer aldığından, sıcak ve kurak bir iklimi barındırır. Bu iklim, çoğunlukla çöl iklimi olarak adlandırılır ve sıcak, kurak yazlarla karakterizedir. İşte Antik Petra’nın sıcaklık ve iklim özellikleri:

Sıcaklık: Petra’da yaz aylarında sıcaklık oldukça yüksektir. Temmuz ve Ağustos aylarında gündüz sıcaklıkları 30°C (86°F) ve üzerine çıkabilir. Bazı günlerde 40°C (104°F) sıcaklıklar görülebilir. Kış aylarında ise sıcaklık daha ılımandır ve gündüz sıcaklıkları genellikle 15-20°C (59-68°F) arasında değişir.

Yağış: Antik Petra’nın yağış rejimi oldukça düşüktür. Yıllık ortalama yağış miktarı sadece 200 mm (8 inç) civarındadır. Bu nedenle Petra’nın kurak ve çöl iklimi, su kaynaklarının kısıtlı olduğu anlamına gelir.

Kuraklık: Petra’da kuraklık, iklimin belirgin bir özelliğidir. Yağışlar genellikle seyrek ve düzensizdir. Yağmur mevsimi kısa ve genellikle sonbahar ve ilkbahar aylarında görülür. Kış aylarında yağışlar daha azdır.

Rüzgârlar: Petra’da rüzgârlar da önemli bir rol oynar. Çöl ikliminin etkisiyle, sıcak ve kuru rüzgârlar sıkça görülür. Bu rüzgârlar, sıcaklığı daha da hissedilir kılabilir.

Antik Petra’nın sıcak ve kurak iklimi, yapılarda kullanılan renkli kumtaşının oluşumunu da etkilemiştir. Bu çevresel faktörler, antik dönemde bu bölgede yaşayan insanların yaşam tarzını ve yapılarını şekillendirmiştir.

Petra’nın su kaynakları sınırlı olduğundan, suyun etkin kullanımı ve saklanması büyük bir önem taşımıştır. Ayrıca, bu iklim koşulları Petra’nın tarihî ve kültürel değerlerinin korunması açısından da dikkate alınması gereken faktörler arasındadır.

Antik Petranın Turistlere Sunduğu Etkinlikler Nelerdir?

Antik Petra Kenti, ziyaretçilere unutulmaz deneyimler sunan bir turistik destinasyondur. Bu eşsiz yerde ziyaretçiler, arkeolojik hazineleri keşfedebilir, özellikle El-Khazneh gibi sembolik yapılara hayran kalabilirler. Al-Deir’in zirvesine yürüyüş yaparak muhteşem manzaraların tadını çıkarabilir ve Roma dönemine ait tiyatrosunda antik atmosferi yaşayabilirler.

Doğa yürüyüşleri, yerel pazarda alışveriş yapma ve yerel kültürü deneyimleme gibi etkinlikler de ziyaretçilere sunulan seçenekler arasında yer alır. Nabatealı Müzesi, tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için mükemmel bir kaynaktır.

Ayrıca, bazı dönemlerde düzenlenen gece etkinlikleriyle Petra, mistik bir atmosferde aydınlatıldığında bambaşka bir deneyim sunar. Antik Petra, tarih, kültür, doğa ve macera tutkunları için geniş bir yelpazede etkinlikler sunarak her ziyaretçiye unutulmaz anılarla dolu bir deneyim vaat eder.

Antik Petra Kenti Belgeseli

Antik Petra Kenti Hakkında 43 Önemli Bilgi adlı konumuza son verirken, antil petra şehri ile alakalı farklı videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.