Marulun Faydaları Hakkında 16 Yararlı Bilgi

Marulun Faydaları Hakkında 16 Yararlı Bilgi

Marulun Faydaları Hakkında 16 Yararlı Bilgi; tüm dünyada özellikle ülkemizde gayet iyi bilinen ve tüm sofraların, salataların, fast food zincirlerinin ve yine restoranların neredeyse en vazgeçilmez çeşnişi olan marul; üretim aşamasında da çiftçiye kolay gelen, çabuk üretilen ve kısa sürede toplanabilen çok yıllık bir bitkidir.

Marul kalorisi düşük ve besleyici bir bitkidir. Bilimsel adıyla “Lactuca sativa”, Mısırlılar tarafından yüz yıllardır yetiştirilen ve Papatyagiller ailesine ait bir yeşil yapraklı sebzedir. Kutsal bir bitki olarak kabul edilen marulun, eski Mısır’da dini ve kültürel bir anlamı vardır. Roma ve Bizans dönemlerinde de yetiştirilen bu sebzenin 16. ve 18. yüzyılda farklı türleri çıkmıştır. Marul geçmiş zamanda tıbbi bitki olarak da kullanılmıştır. Avrupa’dan Amerika kıtasına geçmiştir.

Besin değeri açısından oldukça zengin bir içeriğe sahip olan ve neredeyse tamamı sudan oluşan marulun 100 gramında 93 gram su bulunmaktadır. Marul çeşitleri açısından farklı besin değerlerine sahip olabilir. Ancak bu oranlar çok minik değişkenlikler gösterir.

Marul, sebze besin grubu içinde yer alan bir bitki türüdür. Ciddi bir vitamin deposu olan marul, özellikle gelişme ve büyüme çağındaki çocuklar için oldukça faydalıdır. Marul, sağlık açısından da faydalar sağlar. Özellikle diyet yapanlarda verdiği tokluk hissi sebebiyle tercih sebebidir.

Marulun Özellikleri Nelerdir?

Marulun önemli özelliklerinden biri onun tek yıllık bir bitki olmasıdır. Serin yerleri tercih eder. İki veya üç ayda yetişebilen marul, arka arkaya yılın her ayında üretilebilmesi mümkün olan bir bitkidir. Son yıllarda yağlı baş salata ve kıvırcık baş salata tiplerinin Türkiye’deki üretimi ve yeme alışkanlığı salata ve marullara çeşit zenginliği kazandırmıştır.

Marul köklerinin çoğu toprağın otuz santim altında derinliklerinde gelişir. Marullar kuvvetli ve oldukça derine giden etli bir kazık kökle ve bunun etrafına dağılmış bol miktarda saçak köklere sahiptir. Çin gibi ülkelerde marul kökleri de haşlanarak tüketilir.

Marullarda gövde hemen toprak seviyesinin üzerinde yer alır. Yetiştiricilikte gövdenin gelişmesine izin verilmeden bitki hasat edilir. Gün uzunluğu ve sıcaklığın artması ile birlikte yaprakların göbeğin veya başın içinden gövde uzayarak yükselir ve ortalama yüz santim boy aldıktan sonra yaprak koltuklarından yan dalları ve çiçekleri oluşturur.

Marullarda Taç yaprak sayısı 10 ila 17 arasında değişmektedir. Çiçeklerde çift gözlü stigma, tek bir stil ve iki gözlü yumurtalık taşır. Anterler ise birçok sebze çiçeğinde olduğu gibi birleşmiş bir boru şeklindedir ve stilin etrafını sarmıştır. Çiçekler aynı anda açmaz, çiçeklenme genelde aşağıdan başlar ve açılma dıştan içe doğru olur.

Marul kışları sert olmayan bölgelerde bütün yıl boyunca yetiştirilebilir. Marulun sıcak bölgelerdeki üretimini engelleyen en önemli iklim faktörleri sıcaklık ve gün uzunluğudur. Uzun gün koşulları, sıcaklık ve kuraklık ile birleştiği zaman bitkilerde vegetatif gelişme durur ve bitkiler generatif faza geçer. Bu aşamadan itibaren marul yaprakları sertleşir, süt oluşturur ve yapraklarda acılaşma meydana gelir.

Marul Ne Zaman Dikilir?

Tohum ekim zamanı Akdeniz sahil kuşağında Ağustos-Aralık ayları, dikim Eylül-Ocak aylarıdır. Hasat Ekimde başlar, periyodik olarak çok soğuk kış ayları hariç Haziran sonuna kadar devam eder. Yayla şartlarında tohum Martta ekilir, Nisan, Mayısta dikilir, hasat Temmuz-Eylül aylarında olur. Fideler 6-7 yapraklı olunca tarlaya dikilirler. Yaprak salata, yağlı baş salata ve marul çeşitleri nispeten daha küçük olduğundan, kıvırcık baş salatalara göre daha dar aralıkla dikilmelidir.

Marul üretiminde birinci çapa fide dikiminden yaklaşık 15 gün sonra fideler 2-3 yaprak oluşturduktan sonra yüzeysel olarak yapılır. İkinci çapa bitkiler 8-10 yapraklı olunca yapılır. Bu çapalama daha derin yapılır ve toprak iyice gevşetilir.

Marullarda en uygun sulamanın damlama sulama olmasına rağmen, yağmurlama sulama yapılacaksa, mutlaka sabah saatlerinde yapılmalıdır. Böylece gün içerisinde bitkilerin kuruyabilmesine izin vererek geceye ıslak girmeleri engellenmiş olur.

Kaç Çeşit Marul Bulunur?

Dünya üzerinde pek çok çeşidi olmasına rağmen ülkemizde en çok bilinen üç çeşidi vardır. İçinde bulundurduğu pek çok vitamin ve mineralle sağlıklı bir yaşam için temel bir besin olmayı hak edecek zenginlikte olan marulun ülkemizde en çok bilinen türleri aşağıdaki gibidir.

Kıvırcık Marul

Pek çok alt türü olan kıvırcık marul ise kıvrık şeklinden dolayı bu adı alır. Yaprakları çiçek gibi açılan kıvırcık marul, kolay ve ince biçimde doğranabilir. Diğer marul türlerine göre daha fazla C vitamini içerir.

Göbek Marul

Iceberg olarak da bilinen göbek marul, besin değeri yüksek ve çokça tüketilen bir marul türüdür. İç içe geçmiş yeşil yapraklardan oluşan göbek marul, doğramaya oldukça müsait olduğu için ev hanımları tarafından sıklıkla tercih edilir.

Acı Marul

Son yıllarda en popüler marul türlerinden olan acı marul, yabani marul olarak da bilinir. Bu marul türü, ülkemizde hemen hemen her bölgede yetiştirilir. Tadı diğerlerine nazaran biraz daha acıdır.

Marul Nasıl Muhafaza Edilmelidir?

Yeşil yaprağı bol olan ve özellikle yeşil yaprağı tüketilen sebzeler, narin yapıları nedeniyle iyi muhafaza edilmediğinde hemen bozulma ve içerdiği mineral ve vitaminleri kaybetme eğilimindedir. Marul bitkisi de diğer yeşil yapraklı bu sebzeler gibi iyi muhafaza edilmediğinde bozulmalar ve ziyan olmalar baş gösterir. Bunun olmaması için aşağıda belirteceğimiz hususlara dikkat etmeniz gerekir.

Marulların uzun süreli saklanabilmesi için ilk olarak satın alırken taze ve canlı marullar tercih edilmelidir. Sararmaya başlamış marullar tercih edilmemelidir. Mümkünse ıslatılmamış kuru marullar satın alınmalıdır. Aldığınız marul ıslaksa eve geldiğinizde bir gazetenin üzerinde balkonda ya da cam kenarında kurutmanız akıllıca bir çözümdür.

Tamamen kuruduğundan emin olduğunuz marulları buzdolabına koymalısınız. Kuruluk uzun süre muhafaza için ön şarttır. Kuru marullar ağzı kapatılmadan bir poşet içinde saklanabilir. İki günde bir yarım saat havalandırmak marulların 5-6 gün süreyle taze kalmasını sağlar.

Daha uzun süreli muhafaza için marullar yapraklarına ayrılır ve derin bir kapta su içerisinde 10 dakika bekletilir. Sudan çıkarılan marullar yıkanır ve bir kâğıt havlu sayesinde suyu alınır. Kuruyan marullar iri iri doğranır, bir saklama kabının zeminine kâğıt havlu yerleştirilir ve marullar bu kaba doldurulur, üstüne de bir kâğıt havlu serilir ve kapak kapatılır. Bu yöntem, marulların on gün boyunca muhafazasına imkân tanır.

Marulun Faydaları Nelerdir?

Özellikle sindirim sistemine fayda sağlayan ve arındırıcı bir etki barındıran marul, sağlıklı beslenme ihtiyacı duyanların ve düşük kalori tüketmek isteyenlerin vazgeçilmezleri arasındadır. Marul kalp krizi, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklara karşı önleyici etkiye sahiptir.

Potasyum ve folik asit içerikleri marulun kalp ve damar sağlığını desteklemesini sağlar.  Bakır ve demir kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gerekliyken, havuçta da bulunan güçlü bir antioksidan olan beta-karoten, kandaki “kötü” kolesterol seviyelerini kontrol etmek için fayda sağlar.

Ayrıca Marul gaz ve şişkinlik sorunlarını azaltan prebiyotik bir lif olan inülin içermektedir. İnülin, glikoz ve kolesterol seviyelerini düşürmeye de yardımcı olur. Gastrit ve kolit hastaları marul tüketmesinde fayda vardır.

Maruldaki lifler, bağırsakları temizler ve vücudun onu zehirleyen toksinlerden kurtulmasına yardımcı olur. Marulda bulunan kolin adlı madde karaciğerin vücuda zararlı yağları atmasına yardımcı olmaktadır. Marulun bilinen diğer faydaları ise aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:

• 01) Marul Hamileler İçin Faydalıdır

Hamileler için vazgeçilmez bir vitamin olan K vitamini bakımından oldukça zengindir. K vitamini, gebelik sırasında sinirsel kusurları ve doğum sırasında kanamayı önlemeye yardımcı olur. Aynı şekilde marul da hamilelik sırasında DNA sentezi için gerekli olan folat içerir.

Ayrıca yeni bebek sahibi olan annelerin merak ettiği “Marul süt yapar mı?” sorusuna burada değinmek gerekir. Evet, kesinlikle! Günde yarım göbek yemek kaydıyla annenin süt miktarı arttırılabilir.

• 02) Marul Cilt İçin Yarar Sağlar

Cilt kalitesini artırmak vücudun içinde başlar. Marul gibi besleyici gıdaları tüketmek size bir dizi cilt bakımı faydası sağlar. Terpenler, kardenolidler ve glukanazlar içerir. Marulun antibakteriyel özelliklerini içeren bu enzimler, ciltte bakteriyel enfeksiyon olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir. Aynı şekilde marul, akneye bağlı küçük cilt enfeksiyonlarını tedavi edebilen omega 3 içerir.

Ayrıca marulda bulunan omega 3 yağ asitleri cildi nemlendirebilir ve sebum üretimini yönetebilir. Omega 3 ayrıca cilt hücrelerinin dejenerasyonunu yavaşlatabilecek güçlü bir antioksidandır. Marulda bulunan C vitamini ve omega-3 kombinasyonu sayesinde kolajen sentezi artar ve hücre zarları aşırı su kaybından korunur, her ikisi de iyi bir cilt sağlığının korunması için gereklidir.

• 03) Marul Tüketimi Kilo Verdirir

Marul, kilo vermek için en iyi besinler arasındadır. Lif ve selüloz bakımından zengindir, ancak kalorisi düşüktür ve yağ içermez. Selüloz tokluk hissi sağlar ve mide boşalmasını geciktirir. Böylece aşırı yemenizi önlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda atıkların giderilmesine yardımcı olur ve dışkıda safra asitlerinin atılımını teşvik edebilir, bu da kolesterol seviyelerini düşürür.

• 04) Marul Kas Gelişimini Destekler

Tüm protein kaynakları ette bulunmaz. Örneğin marul, az miktarda protein içeren, aynı zamanda protein sentezini daha verimli hale getiren enzimler içeren bir sebzedir. Marulun tek başına çok fazla kas birikmesine yol açması pek mümkün olmasa da, diğer protein kaynaklarıyla sinerjik etkisi onu her zamanki kadar önemli kılar.

• 05) Marul Omega-3 Barındırır

Omega-3 yağ asitleri, vücudumuzun optimum sağlık için ihtiyaç duyduğu en önemli maddeler arasındadır. Omega 3 gibi önemli bir besin maddesi hem fiziksel hem de zihinsel faydalar sağlar. Balığın yanı sıra, marulda da bol miktarda bulunur, bu da onu vegan veya vejeteryansanız ideal kılar.

Omega-3, atardamarlarınızı sertleştiren plakları ortadan kaldırdığı ve önlediği için kardiyovasküler sağlığınızı iyileştirir; böylece, kalbinizi çok fazla pompalamaya zorlamadan kan akışını hızlandırır. Sonuç olarak, omega-3 felç, hipertansiyon ve kalp durması riskini azaltır.

• 06) Marul Stresi ve Kaygıyı Giderir

Kaygı ve stres özellikle günümüz insanlarının en fazla rahatsız olduğu ve baş etmekte zorlandığı sorunlardan biridir. Daha fazla araştırma, marulun sadece yatıştırıcı özelliklere değil, aynı zamanda anksiyolitik özelliklere de sahip olduğu sonucuna varmıştır. Bu nedenle, sıklıkla yenen marul, stres ve kaygıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

• 07) Marul Hafızayı Korumayı Destekler

Marul Nöro koruyucudur. Nöronların ölümü, hafızanızı oluşturan beyindeki fiziksel bağlantıları bozar. Bu nedenle, nöronal ölüm Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara yol açabilir. Marul ise bu tür hastalıkların olasılığıyla savaşma potansiyeline sahiptir.

Marul özlerinin, durumun ilerlemesinde, rol oynadığı ortaya çıktığı gibi, glikoz metabolizmasındaki rolü nedeniyle nöron hücre ölümünü azaltabilir. Nörolojik olarak marulun faydaları, uykusuzluğu tedavi etmek, hafızayı korumak ve bilişsel işlevi yaşlılığa kadar korumak için eski zamanlardan beri keşfedilmiştir.

• 08) Marul Vücudun Su Dengesini Korur

Susuz kalmamak için bir kâse marul salatası yiyebilirsiniz. Vücudunuzdaki sıvı dengesinin korunmasında hayati bir rol oynayan önemli miktarda potasyum içerir. Organlarımızın iyi çalışabilmesi için sıvı dengesi çok önemlidir, bu nedenle sporcuların sıvı dengesini yeniden kazanmak için sert spor etkinliklerinden sonra potasyum içeriği yüksek yiyecekler yemeleri önerilir.

Potasyum ayrıca elektrik sinyallerinin vücudun her yerine iletilmesini destekler ve sinir reflekslerinin etkinliğini artırır. Sonuç olarak, çok hızlı tükenmeden çok sayıda görevi yerine getirmek için kas kasılmasına yardımcı olur.

• 09) Marul Anti-bakteriyel Özelliklere Sahiptir

Marul, sindirildiğinde mantar önleyici özelliklere sahiptir. Lactucarium adı verilen marul lateksi, Candida albicans da dâhil olmak üzere çeşitli maya türlerini yok edebilir. Ayrıca, vücudunuzu zararlı mikroplardan korumaya yardımcı olur. Bu özellik, biyokimyasal terpenleri ve kardenolidlerinden kaynaklanmaktadır.

• 10) Marul İltihap Gidericidir

Enflamasyon (iltihap) sağlığınızın birçok yönünü olumsuz etkiler ve diş sorunları, bel ağrısı ve migren gibi sorunlara neden olabilir. Ancak, bunlar beslenmenizin bir parçası olarak marul ile önlenebilir. Marul özü, iltihaplanma üzerinde önemli bir kontrol sergileyen biyokimyasal katalizörler, lipoksijenaz ve karragenan mineralleri içerir.

• 11) Marul Uyumanızı Sağlar

Orta çağa dayanan en eski marulun faydalarından biri de uykuyu teşvik etme özelliğidir. Bu özel fayda, araştırmalar ile doğrulanmıştır. Afyonla aynı özellikleri ve benzer yapıyı paylaşan bir kimyasal olan lactucarium içerir. Lactucarium, yaprakların içinde bulunan beyaz, sütlü bir maddedir. Bu kimyasal özellik rahatlamanıza yardımcı olur ve uyku kalitenizi artırır. Üstelik afyonla karşılaştırıldığında zararlı bir yan etkisi yoktur.

• 12) Marul Saçlarınıza İyi Gelir

Marulun saç sağlığı açısından birbirinden değerli mineraller içerdiği çok az kişi tarafından bilinen bir gerçektir. İçeriğindeki demir başta olmak üzere diğer pek çok vitamin ve mineral sayesinde marul, saçların sağlıklı büyümesini sağlarken marul suyu saçlara uygulandığında saç dökülmesi riski azalır. Yine marul içindeki besinler, saç köklerini sağlamlaştırır, saçlara yumuşaklık ve doğal bir renk katar.

• 13) Marul Kemikleri Besler

Maruldaki vitaminler kemik sağlığı açısından da önemlidir. A, K ve C vitaminleri kolajen oluşumunda etkilidir. K vitamini kıkırdak ve bağ dokusu oluşumunda; A vitamini yeni kemik hücrelerinin oluşumunda; C vitamini yaşlanma sonucu oluşabilecek kemik kayıplarında savaşır. K vitamini eksikliği düşük kemik yoğunluğu (osteopeni) ve kemik kırıkları riskini artırır. Kemik kütlesini ve gücünü arttırmak için bu vitaminleri yeterli alabilmek önemlidir.

• 14) Marul Diyabeti ve Kanseri Önler

Yeşil yapraklı sebzelerin tip 2 diyabet riskini azalttığı bilinir. Düşük glisemik indeksli marul da bu sebzelerden biri olup diyabet dostu bir diyette yer alabilir. Marul aynı zamanda kan şekeri düzeyini düşürebilen ve diyabet tedavisinde destekçi olabilecek lactucaxanthin karotenoidini içerir.

Ayrıca Nişasta içermeyen bir sebze olarak marul; mide, ağız, özofagus gibi kanserlere karşı koruma sağlayabilir. Maruldaki özlerin lösemi ve meme kanseri hücrelerinin yayılmasını önleyeceği iddia edilir. Sağlıklı beslenmenizin bir parçası olabilecek bu sebze ile kanser risklerine karşı önlem alabilirsiniz.

• 15) Marul Kötü Kolesterolü Engeller

Yüksek seviyelerdeki kötü kolesterol (LDL), kardiyovasküler hastalıkların gelişmesi için zemin hazırlar. C vitamin ve beta karoten içeriği ile marul, kan akışını sağlayarak damarlarda plaklar oluşmasını engeller. Bu sayede kötü kolesterol seviyeleri düşer ve kalp hastalıkları önlenebilir.

• 16) Marul Göz Sağlığına İyi Gelir

Marulda bulunan zengin A vitamini ve C vitamini, göz rahatsızlıklarına karşı korunmaya yardımcı olur. Bu antioksidanlar bakımından yetersizlikler, yaş ilerledikçe kornea, glokom, katarakt, maküler dejenerasyon ve hatta körlüğün kalınlaşmasına neden olabilir.

Çalışmalar, marul dâhil olmak üzere bitkilerde bulunan A vitamininin içinde bulunan antioksidan beta karotenin; yaşa bağlı körlüğün önde gelen nedeni olan maküler dejenerasyonun önlenmesinde büyük bir rol oynadığını göstermiştir. Araştırmalar, sağlıklı bir diyet veya takviyeden alınan A vitamini ve C vitamini tüketen insanların, yaşlarına göre göz hasarına yakalanma olasılığının düşük olduğunu göstermiştir.

Marulun Zararları Nelerdir?

Sıhhat hususunda ve yiyecek tüketiminde genel geçer kaide olan ve bir slogan haline dönüşen “Azı yarar, ortası karar, çoğu zarar” deyişi tüm yiyeceklerde olduğu gibi marulda da geçerlidir. Sıhhat için asıl olan az yemektir. Marulun uygun miktarda tüketilmesinin bilinen bir zararı yoktur.

Fakat bolca ve sıklıkla tüketilmesi halinde marul erkeklerde cinsel gücü ve cinsel arzuyu frenler. Ayrıca iyi temizlenmez ise, böbrekte kum oluşumuna neden olabilir. Üstelik bu durum, tüm yeşil yapraklı sebzeler için geçerlidir.

Saksıda Marul Nasıl Yetiştirilir?

Marulun Faydaları Hakkında 16 Yararlı Bilgi adlı konumuza son verirken, suda marul yetiştirme veya saksıda marul yetiştirme ile ilgili videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.