Patatesin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Patatesin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Patatesin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir? Her nimetin bir tadı, her nimetin kendine has özelikleri ve faydaları var. Patates deyip geçmemek gerek, Derler ki Ruslar ikinci dünya savaşını patatesle kazandı. Şimdi ne alaka diyeceksiniz, hemen izah edelim. Dört sene süren savaş zamanlarında savaşa dâhil olan her ülkede büyük kıtlıklar baş gösterdi.

Özellikle Alman muhasarası altında olan Rus şehirlerinde her gün binlerce insan açlıktan ölüyordu. İşte o günlerde o kıtlık günlerinde hayata tutunanlar, karların altındaki toprağa gömdükleri patatesleri çıkartarak yediler. Böylece hayatta kalmayı başaran Ruslar, Almanlara unutulmaz bir hezimet yaşattılar. Bu yüzden “kartoşka” dedikleri patates Rusların adeta milli yiyeceği kutsal sebzeleridir.

Öte yandan patates tüm dünyada buğday, mısır ve pirinçten sonra en çok tüketilen dördüncü besin maddesidir. Fakirin fukaranın ekmeğidir. Patates olmasa tencereler nasıl kaynar bilebilene aşkolsun. Tam bir potasyum deposu olan patates aynı zamanda kalsiyum, demir, magnezyum ve manganez içermektedir.

Patates Nedir?

Patates sebzesi patlıcangiller familyasına ait olan ve toprak altında kalan yumruları yani kökleri yenen otsu bir bitkidir. Patatesi diğer sebzelerden ayıran en büyük özelliği tohum ile üreme yerine Vejetatif üreme yapmasıdır.

Yani patates ile geri dönüşüm kullanılarak elde edilmesidir. Misalen: bir patates parçasını toprağın altına koyduğunuzda bu önce kendiliğinden patates bitkisi olur sonra ise bir fabrika gibi çalışarak patatesler toprağın altında çoğalırlar.

Patates nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Patateste nişastadan başka belli bir oranda protein de bulunur; nişasta %20, protein %2’dir. Besin değeri ise 90 kaloridir. Bitkinin toprak üst kısımlarında zehirli alkaloidler bulunmasına karşılık, toprak altında kalan ve yenilen kısmı olan yumrular zehirli değildir.

Ancak çimlenmiş patateslerde de bu alkoloitler teşekkül ettiğinden zehirlenmelere sebebiyet verir. Ülkemizde özellikle Nevşehir ve Niğde illerinde yetiştirilir. Bolu ili de sarı patatesiyle ünlüdür. Afyon ilimizde de kâfi miktarda patates yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Kaç Çeşit Patates Vardır?

Konunun tarihçesine girmeyeceğiz; lakin patates bitkisinin kökeni Güney Amerika’ya ve yaklaşık 8000 yıl öncesine dayanıyor. İspanyol fatihler sayesinde 16. yüzyılda yalnızca o kıtaya hapsolmaktan kurtulan patates ilk zamanlar hastalık yayan bir yiyecek olarak görülüyordu.

Patatesin Türkiye’ye girişi ise 1850’lerin başında gerçekleşti. İngiltere’de yaklaşık 80 çeşit patates ticari olarak mevcuttur. Yine dünya üzerinde patatesin 500 çeşidinin olduğu bilinmektedir. Aşağıda ise dünyaca ünlü ve en çok bilinen patates çeşitlerini sizin için açıklamalarıyla beraber sıraladık:

Lady Rosetta Patatesi

Lady rosetta patatesi görenler hayret ediyor. Dışı kırmızı, içi sarı olan bu patates sürprizlerle doludur. Lady rosetta patatesini kestiğinizde kırmızı ve sarı bir renk uyumu sizi karşılayacak. Kızartma ve cips yapımı için kullanılan bu patates çeşidi, orta boy büyüklüğe sahiptir. Parmak patates kızartmak isteyenler lady rosettayı kabuğuyla beraber kızartıp tabaklarda renkli bir sunum oluşturabilir.

Durabo Patatesi

Restoranlarda ve fast food duraklarında sık sık tüketilen parmak patates, genellikle durabo cinsi patatesten hazırlanmaktadır. İç dokusu açık sarı renge sahip olan durabo patatesin kabuğu da oldukça incedir. Kabuklu şekilde de tüketebileceğiniz durabo patatesi haşladığınızda, tüm patateslerde olduğu gibi kabuğunu kolayca soyabilirsiniz.

Beyaz Fianna Patates

Çeşit çeşit patatesler arasında şimdi de beyaz patatesle karşınızdayız. Genellikle cips yapımında tercih edilen beyaz fianna patates, Hollanda sınırlarında yaygın şekilde üretilmektedir. İçi ve dışı oldukça açık renkte olan beyaz patatesin tadı, çok hafiftir. Kızartmalık patates arayanlar fianna patatesi lezzetli öğünlerde tüketebilir.

Sarı Bamba Patates

Sarı bamba patates, oval bir görünüme sahiptir. Kabuğunun rengi sarı tonlarını taşıyor. Bazen sarı bazen çok açık sarı bir kabukla büyür. Kızartmalık ve yemeklik patatesler arasında lezzetli bir tür olan bamba patates, besin değeri yüksek bir türdür. Ekildiğinde çok geç olgunlaşan bamba patates, ülkemizde pazarlama alanı geniş olan bir patates çeşididir.

Niğde Patatesi

Nahita patates tohumundan üretilen yerli patates, Niğde bölgesinde yaygın şekilde üretime geçen bir patates türüdür. Türkiye topraklarından dünya ülkelerine açılmayı hedefleyen Nahita patatesi, üretimi yapıldığında yüksek verim veren bir sebzedir.

Kızartma ve yemeklik olarak tüketilmeye uygun olan Nahita patatesini Türkiye’de pek çok noktada temin etme imkânı bulunuyor. Yerli ve milli bir patates türü olduğu için; ekonomik değeri de oldukça düşük. Niğde patatesi ilkbahar döneminde ekilen, düşük sıcaklıkta yetişen bir patatestir.

Mor Patates

Tatlı patatesin uzaktan bir akrabası sayılan mor patates, sağlığa olan faydaları sayesinde ilaç gibi etkileri olan bir patates türüdür. Filipinler ve Endonezya sınırında yetiştirilen mor patates, hafif bir tatlı tada sahiptir. Kabuğu ise çok kalın ve çok ince değildir. Gayet iyi soyulabilen bir kalınlığa sahiptir.

Yetiştiği topraklarda bulunan mineraller sayesinde mor rengini alan mor patates, son derece doğal bir besindir. Sebze türleri arasında oldukça güçlü antioksidan maddelere sahip olan mor patates, vücudu zararlı maddelerden arındırma konusunda da çok güçlüdür.

Mor patates sadece patates olarak değil hoş koku ve renk verici bir besin olarak da tüketilmektedir. Tatlı malzemelerle bal ya da fıstıkla beraber püre haline getirilen mor patates, en özel tatlılara ufak bir renk katmaktadır. Mutfakta rengiyle dikkat çeken, tadıyla iştah açan tarifleri denemek isterseniz mor patatesi tercih edebilirsiniz.

Kırmızı Tatlı Patates

Peru patates çeşitleri ile gıda alanında meşhur olan bir ülkedir. Bu patates çeşitlerinden biri de tatlı patates olarak bilinen kırmızı patatestir. Kırmızı patates, sarı patates kabuğundan bir nebze daha kalın kabuğa sahiptir. Yetiştiği topraklardan dolayı renginin turuncu ve kırmızı olması açıklanmaktadır.

Tıpkı yaygın tüketilen sarı patates gibi nişasta içerir. Diğer patateslerden farkı; ekonomik değerinin biraz daha yüksek olmasıdır. Tadı hafif bir tatlı aromaya sahiptir. Bu nedenle tatlı patates ile hoş kokulu bir püre ve tatlı hazırlanabilir.

Glisemik indeksi çok düşük olan kırmızı tatlı patates, dilediğiniz gibi pişirebilirsiniz. Bu patates her pişirim şekline uygundur. Güney Amerika ve Orta Amerika mutfağında sıkça tüketilen tatlı patatesi siz de tüketerek eşsiz faydalarından yararlanabilirsiniz

Patatesin Özellikleri Nelerdir?

Tatlı patates depo kökleri taze olarak veya kurutulduktan sonra kümes hayvanları, domuz, büyük ve küçükbaş hayvan beslenmesinde de yaygın olarak kullanılmakta ve oldukça değerli bir besin kaynağı olarak kabul edilmektedir. Ayrıca patatesten nişasta alkol, etanol, meşrubat gibi ürünler elde edilmekte, kurutulup öğütülmesi sonucu elde edilen unu, fırıncılık endüstrisinde kullanılmaktadır.

Birçok ülkede tatlı patatesin taze sürgün uçları sebze olarak pişirilmek suretiyle veya salata şeklinde tüketilmektedir. Ayrıca yeşil veya kurutulmak suretiyle veya silaj yapılarak hayvan yemi olarak kullanılmakta, bu şekilde bitkinin bütün kısımları değerlendirilmektedir.

Patates aşağıda da görebileceğiniz gibi içerdiği besin maddeleriyle saçlık açısından birçok fayda sağlamaktadır, özellikle cilt sağlığı için çok yaygın olarak kullanılır. Cilt bakım ürünleri ve maskelerinde bol miktarda patates kullanılır, bunun en büyük sebebi patatesin bol miktarda C vitamini içermesidir. Bunun dışında patates, saç ve sindirim sistemi sağlığına önemli derecede katkıda bulunmaktadır.

Patatesin Faydaları Nelerdir?

Patates çok yönlü ve çok besleyici bir kök sebzedir. Nispeten ucuzdur ve birçok evde temel besindir. Böylece dünya halklarının büyük bir çoğunluğu patatese kolayca erişebilmektedir. Antioksidanlar açısından zengindir. İçerdiği dirençli nişasta ile kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur. Sindirim sistemini destekler, glutensizdir ve doyurucudur.

Patates pek çok şekilde pişirilebilir ve bu pişirme yöntemlerine göre besin değerleri ve sağlığa faydaları değişir. Kabuğunu soymadan, buharda ya da fırında pişirmek, patatesi tüketmenin en sağlıklı yoludur. Aşağıda patatesin faydaları maddeler halinde sıralandı:

Ayrıca patates İçerdiği bol miktarda C vitamini ve manganez sayesinde cilt bakım ürünlerinde bolca kullanılır. Ciltteki kırışıklıkları ve siyah noktaları gidermeye yardımcı olur. Hatta cilt bakım ürünlerinde patates kullanımı bir numaradır dersek hiçte abartmış olmayız.

Patates Alırken Nelere Dikkat Etmeli?

Patates oldukça faydalı bir sebze olmasına rağmen bu sebzeyi satın alırken ve saklarken dikkat etmemiz gereken bazı hususlar vardır. Patates özellikle soğuk kış aylarında açık bir alanda saklanıyorsa donabilir ve donmuş patatesin tüketimi sağlığa zararlıdır.

Sıcak yaz aylarında ise bozulmaya daha elverişlidir veya filizlenebilir. Yeşil-filizlenmiş patates de sağlık için zararlıdır. Patatesi tüketeceğimiz miktar kadar almalı, genellikle taze tüketmeye özen göstermeliyiz.

Öte yandan tüm dünyada çok severek tüketilen patates kızartması da özellikle birden fazla aynı yağla kızartıldığında sağlık açısından çok sakıncalı olabilmektedir. Ayrıca bazı patates cinsleri kızartma esnasında aşırı oranda yağ çeker. Bu yüzden kızartmaya uygun patateslerle patates kızartması yapmanızı öneririz.

Patates Hakkında Sık Sorulan Sorular

Patatesin Cilde Faydaları Nelerdir?

Patates cildin destek sistemi olan kolajeni güçlendirme yeteneğine sahiptir. Özellikle çiğ olarak ya da suyuyla hazırlanmış basit maskeler sivilce, gözaltı morlukları ya da cilt lekelerinin tedavisinde son derece etkili olabilir.

Yeşil Patates Zehirli mi?

Patatesler karanlık ve ışık görmeyen yerlerde saklanmalıdır. Işığa maruz kalan patatesler zamanla klorofil üretirler. Klorofil zararsız olmasına rağmen patatesin renginin yeşile dönmesine sebep olur.  

Öte yandan yeşil renk patateste potansiyel olarak zararlı bir bitki bileşiği olan “solanin” in yüksek miktarda bulunduğunu da gösterebilir. Yüksek miktarda solanin toksik olabilir ve sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir.

Yaklaşık 100 gramlık bir patates başına 20 miligram solanin, 100 kilo ağırlığındaki bir insanı hasta edebilir. Solanin en yoğun olarak kabukta bulunur. Bir patatesin kabuğunu soyarak ya da yeşermiş kısımlarını bıçakla temizleyerek toksik etkisini azaltabilir ya da ortadan kaldırabilirsiniz. Ancak yeşil bir patatesi pişirmek ya da kızartmak solanin seviyesini azaltmaz.

Patates Kalbe Faydalımı?

Patates bir kalp dostu olan yiyecektir. Patateste kalp sağlığı için tehdit oluşturabilecek bir yağ türü olan kolesterol bulunmaz. Ayrıca içerdiği lif, potasyum, C vitamini, B6 vitamini ve kalp iyileştirici antioksidan antosiyanin ile de kalp sağlığını destekler.

Patates Kan Basıncına Faydalımı?

Patateste bulunan potasyum, kalsiyum ve magnezyum kan damarlarının genişlemesine ve kan basıncının düşmesine yardımcı olabilir. Ancak patatesi nasıl tükettiğiniz son derece önemlidir. Yağlı ve tuzlu kızartma ya da cips olarak tükettiğinizde tam tersi bir etkiye neden olabilir. Patatesi buharda haşlanmış ya da fırında pişmiş olarak tüketin.

Patates İltihabı Azaltır mı?

Patates alkalize edici ve antienflamatuvar bir besindir. Vücuttaki iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Midede asit oluşumunu azaltarak mide ve oniki parmak bağırsağı ülserlerini yatıştırır. Ayrıca artrit ile ilişkili iltihabı hafifletebilir.

Haşlanmış Patates Suyu Neye İyi Gelir?

Haşlanmış patates suyu öncelikle mide rahatsızlıklarına, kabız problemine ve bazı cilt hastalıklarına iyi gelmektedir. Ayrıca haşlanmış patates suyu zayıflamaya da yardımcı olmaktadır. Patateste oldukça fazla lif bulunmaktadır. Bu yüzden diyabet hastaları için birebirdir.

Patates Siyah Lekeleri Giderir mi?

Cilt sağlığı açısından patatesin diğer bir faydası cilt üzerinde meydana gelen kırışıklık ve siyah lekeleri gideriyor olmasıdır. Kırışıklıkları giderdiği gibi aynı zamanda cilde doğal bir yumuşaklık katabilir. Siyah lekelerden kurtulmak için ise mikserle iyice öğütülmüş patatesi beş dakika boyunca cilde uygulayın ve daha sonra ılık su ile cildinizi yıkayın. Bu uygulama sayesinde siyah lekelerden kurtulabilirsiniz. Bunu düzenli olarak yirmi gün boyunca yapın.

Patatesin Saça Faydası Var mı?

Patates, cilt sağlığı yanında saç sağlığı açısından da çok faydalıdır. Saç macunlarında yaygın olarak kullanılır. Patatesi iyice rendeledikten sonra bir tane yumurta ve yedi damla limon suyu ile karıştırın. Daha sonra bu karışımı saçlarınızın köküne yirmi dakika boyunca uygulayın. Bu karışım saçlarınıza doğal bir parlaklık ve şampuan etkisi kazandıracaktır.

Güneş Yanıklarına Patatesin Faydası Var mı?

Güneş Yanıklarını Tedavi Eder. Patates güneş yanıkları için harika bir tedavi yöntemidir. Bunun için dilimlediğiniz patatesi yanık olan kısma koyun ve on dakika bekleyin. Bu uygulama hem güney yanıklarının enden olduğu ağrıyı azaltır, hem de güneş ışınlarının verdiği hasarı giderebilir.

Patates Kilo Verdirir mi?

Yapılan bir araştırmada patatesin, doyurucu gıda maddesi olarak derecelendirilen kruvasandan yedi kat daha fazla doyurucu olduğu gözlendi. Besleyici olmasının yanı sıra, patates mevcut en doyurucu gıdalardan biri olarak kabul edilmektedir. Kolesistokinin (CCK) gibi tokluk hormonlarının seviyesini artırabilir. Ayrıca patatesin kabukları, sindirilmeden vücutta yavaşça hareket eden ve tokluğu arttıran yüksek oranda lif içerir.

Patatesin Sindirim Sistemine Faydası Nedir?

Patatesteki dirençli nişasta, sindirim sağlığını da iyileştirebilir. Faydalı bağırsak bakterileri için besin kaynağı olan bu nişasta, bakteriler tarafından kısa zincirli yağ asitlerden “bütirat”a dönüştürülür. Yapılan araştırmalarda bütiratın kolondaki iltihabı azaltabileceği, kolon direncini arttırabileceği ve kolorektal kanser riskini azaltabileceği gözlenmiştir.

Bunun dışında patatesin yüksek lif içeriği, bağırsak hareketlerini düzenler, ishalin hızla iyileşmesine yardımcı olabilir ve ishal sırasında kaybedilen potasyumu geri kazanmaya yardımcı olur.

Patatesin Zararları Nelerdir?

Fazla tüketildiğinde ya da cips veya kızartma formunda pişirildiğinde kilo almaya neden olabilir. Patatesin filizleri ve yaprakları zehirlidir, yenmemelidir. Yeşil patateslerin içerdiği solanin yüksek miktarda olduğunda dolaşım ve solunum problemlerine, ayrıca baş ağrılarına, kas kramplarına ve ishale neden olabilir.

Patates cipsi, patates kızartması ve işlenmiş patates ürünleri kanser gelişimine katkıda bulunan nörotoksik bir madde olan akrilamid içerir. Ayrıca akrilamidin genler ve üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır.

İçerdiği yüksek potasyum nedeniyle beta bloker ilaç kullananlar ve böbrek hasarı olanlar patatesi dikkatli tüketmelidirler.

Mide Sorunları İçin Patates Kürü

Patatesin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir? adlı konumuza son verirken, patatesin faydaları ile alakalı başka videolar izlemek isterseniz, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.