Fıstık Ezmesi ve Fıstık Yağı Nasıl Yapılır?
Fıstık Ezmesi ve Fıstık Yağı Nasıl Yapılır? Ülkemiz yer fıstığı üretiminde kalite olarak dünya birinciliğine yarışabilirken, üretim miktarı olarak ancak dünya genelinin %1 kadarını karşılıyor. Yer fıstığı üretiminde dünya şampiyonu Çin’dir. Türkiye’de de üretim, dünyada olduğu gibi daha çok iç piyasaya yöneliktir. Türkiye’de son yıllarda, yıllara göre çok değişen oranlarda ortalama Türkiye üretiminin %7 civarında kabuklu yerfıstığı ithalatı yapılmaktadır ve üretim arttırılmadığı müddetçe ithalatın artacağı tahmin edilmektedir.
Öte yandan yer fıstığı daha çok fıstık ezmesi olarak tüketilir. Ülkemizde fıstık ezmesi tüketimi çok yaygın değildir. Ancak Amerika gibi ülkelerde neredeyse her evde bir büyük kavanoz fıstık ezmesi bulunur.
Ye fıstığı üretiminde elde edilen ürünün yarısı yer fıstığı yağına dönüştürülürken, kalan fıstığın %10 kadarı tohum için ve son olarak %40 kadarı ise çerezlik ve fıstık ezmesi olarak tüketilir. Yağı çıkarılan yer fıstıkları hayvan yemi olarak kullanılarak, yer fıstığının foşası da değerlendirilir.
Yer fıstığı ezmesi ve yer fıstığının ham maddesi olan Yer Fıstığı hakkında ayrıntılara girmeyeceğiz. Çünkü daha önce yer fıstığı hakkında ayrıntılı bir sayfa hazırlamıştık. Meraklıları yer fıstığı nedir? Adlı konumuza göz atabilir.
Yer Fıstığı Ezmesinin Faydaları Nelerdir?
Çelişkili görünse de fıstık ezmesi kilo verdirir. Fıstık ezmesinin içerisinde bol miktarda protein ve lif vardır. Bu sayede vücutta uzun süre tokluk hissi sağlar. Fıstık ezmesi, tatlı veya şekerli yiyecek krizlerini önleyen lif ve proteine sahiptir. Öğünler arasındaki süreyi uzatır ve uzun süre kendinizi iyi hissetmenizi sağlar.
Muhtemelen fıstık ezmesinin yüksek miktarda protein ve yağ kaynağı olduğunu biliyorsunuzdur. Aynı zamanda yüksek miktarda kalori de içerir fakat bu kaloriler enerji verir. Öte yandan Yiyecekleri “sağlıklı yağ” diye sınıflandırabileceğimiz birçok sağlıklı yağ deposu besin var, fıstık ezmesi de bunlardan biridir. Zeytinyağı, avokado, peynir, bütün yumurtalar ve yer fıstığı yüksek oranda doymamış yağ içerir. Vücudun ihtiyacı olan bu yağdır. Doymamış yağ sağlıklıdır, doymuş yağlar ise sağlıklı değil ve vücut için zararlıdır.
Enerji deposu olan fıstık ezmesi, çok sayıda vitamin ve mineraller barındırır. İçerisinde B6 vitamini ve bol miktarda potasyum bulunur. Fıstık ezmesi, sağlık açısından faydaları bulunan kalsiyum, sodyum ve demir gibi minerallere de sahiptir. Fakat Fıstıkta bol miktarda bulunan B6 vitaminin vücutta iltihap oluşumunu tetiklediğini gözardı etmemek gerekir. Bu yüzden vücudunda iltihap bulunan kişilerin fıstık ezmesinden ve fıstık yağından kaçınması gerekir.
Yine Fıstık ezmesi yüksek oranda doymamış yağlara sahiptir. Kalbe iyi gelen sağlıklı yağlar içerir ve kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. İçeriğindeki doymamış yağlar sayesinde tip 2 diyabete yakalanma riskini azaltır.
Adeta bir protein deposu olan fıstık ezmesi, kas yapımına ve onarımına yardımcı olur. Protein açısından o kadar yüksektir ki, düzenli olarak egzersiz yapanlar için beslenme listelerinin başındadır. Her öğünde kolaylıkla tüketebileceğiniz fıstık ezmesini, bütün bu faydalarına rağmen yine de aşırıya kaçmadan tüketmenizi öneririz.
Yer Fıstığı Yağının Faydaları Nelerdir?
Yer fıstığı yağı bitkisel bir yağdır. Bitkisel yağlar içinde, zeytinyağına en yakın yağ yer fıstığı yağıdır. Eğer fıstıklar kavrulmadan yağı çıkarılırsa, yer fıstığı yağı son derece hafif bir yağ olur. Fakat yer fıstıkları kavrulduktan sonra yağı çıkarılırsa, yer fıstığı yağından fıstık tadı alınabilir. Asya mutfağında sık kullanılan yer fıstığı yağı genellikle mutfaklarda kızartma yağı olarak kullanılır.
Yer fıstığı yağı; vücudu serbest radikal hasarından koruyan güçlü bir antioksidan olan E vitamini kaynağıdır. Ayrıca, diyabetli kişilerde kalp hastalığı için belirli risk faktörlerini azaltmak, kan şekeri düzeylerini düşürmek ve katarakt riskini azaltmak da dâhil olmak üzere bazı sağlık yararları ile ilişkilendirilmesini sağlayacak pek çok araştırmaya konu olmuştur.
Yer fıstığı yağında pro-enflamatuar omega-6 yağ asitleri yüksektir. Bu yüzden yer fıstığı yağı, yemeklik yağ olarak güvenli olmayan bir seçimdir. Zira yer fıstığı yağındaki yüksek miktarda çoklu doymamış yağ, yüksek ısıda oksidasyona uğrar ve yağ oksitlendiğinde oluşan serbest radikaller vücutta hasara neden olur.
Türkiye’de yer fıstığı genellikle Akdeniz, Batı Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgesinde yetişir. Adana, Osmaniye, Mersin, Antalya gibi şehirlerimizde ticari olarak üretilirken, yer fıstığı yağı ülkemizde yeterince kullanılmamaktadır.
Yer Fıstığı Yağı Nasıl Yapılır?
Fabrikaya gelen fıstıklar kabuklarında ayrılır, iç kabuk çıkarılmaz. Soğuk Presleme dediğimiz bir yöntemle, fıstık yağı çıkarmak için fıstık ezilir. Bu düşük ısılı işlem, doğal fıstık aromasının çoğunu korur. Ayrıca rafine yöntemine göre daha fazla besin maddesini korunmuş olur.
Birde fıstık önceden kavrularak yapılan işlem vardır. Özel bir yağ olarak kabul edilen bu işlemde fıstık genellikle kavrulur. Dolayısıyla yağın daha yoğun bir lezzeti olur. Yemeklere kuvvetli bir lezzet vermek için kullanılır. Her hâlükârda fıstıktan çıkan yağ şişelenerek, satışa hazır hale getirilir.
Yer Fıstığı Ezmesi Nasıl Yapılır?
Tadı yiyeni sarhoş edecek kadar güzel olan ve bir kez yemeye başladığınızda bir daha kaşığı elinizden bırakamadığınız fıstık ezmesini evde kendinizde yapabilirsiniz. Üstelik sağlıklı olması açısından içine şeker katmadan da yer fıstığı ezmesi elde edebilirsiniz.
Bunun için Yarım kilo yer fıstığını fırın tepsisine koyup 250 derecede, ızgara modunda çalışan fırının en üst rafına yerleştirin. Bu şekilde beş dakika fıstıklar yağını çıkarana kadar pişirin. Arada tepsiyi sallayıp fıstıkların her taraflarının kavrulduğundan emin olun. Kavrulmuş fıstıkları temiz bir mutfak bezinin içine koyup ovuşturarak kabuklarını soyun.
Kabuklarını soyarken fıstıklar soğursa mutlaka mutfak robotuna koymadan önce tekrar bir dakika fırında ısıtın. Mutfak robotunda iyice ezme haline gelene kadar beş dakika kadar hiç durmadan fıstıkları çekin. Önce kum gibi olacaklar ardından sıvılaşıp ezme haline gelecektir.
Soğuyunca katılaşacağı için dört çorba kaşığı fındık yağı ve tatlandırmak için iki çorba kaşığı bal ekleyip biraz daha karıştırın. Daha akışkan bir kıvam isterseniz iki kaşık daha fındık yağı ekleyebilirsiniz. Bütün işlem bu kadar fıstık ezmeniz şimdiden afiyet olsun.
Aşağıdaki videoda ise Çin’in komşusu olan ve yine iyi bir yer fıstığı üreticisi olan Tayvan’da bir fabrikada, yer fıstığı yağının ve yer fıstığı ezmesinin yapım aşamaları gösteriliyor. Gayet eğlenceli üretim aşamalarını izlemenizi tavsiye ederim.
Yer Fıstığı Yağı ve Yer Fıstığı Ezmesi Yapımı
Fıstık Ezmesi ve Fıstık Yağı Nasıl Yapılır? adlı konumuza son verirken, fıstık ezmesi ile alakalı videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
