Gelincik Çiçeği Özellikleri ve Faydaları
Gelincik Çiçeği Özellikleri ve Faydaları; gelincik, ismi bakımından hem bir hayvan, hem de bir bitkiye verilen isimdir. Bu yüzden bir karışıklık olmaması için, gelincik bitkisi diyerek veya gelincik çiçeği olarak bu bitkiyi anlatmakta fayda var. Gelincik bitkisi bir çiçek türüdür. Bakım gerektirmeden, ekmeden, kendi kendine doğada yetişen bir bitkidir.
Polenlerini arılar ve sinekler vasıtasıyla dağıtarak çoğalan ve yetişen gelincik çiçeğinin edebiyatımızda da bir yeri bulunur. Ülkemizde hemen hemen her bölgede rastlayabileceğiniz gelincik çiçeği Akdeniz bölgesinde daha çok görülür. Topraktan koparıldığı andan itibaren çok kısa sürede solan bu çiçeğin, çiçekçilik sektöründe bir karşılığı yoktur. Gelinciğin boyu maksimum 60 santime kadar uzayabilir. Çiçekleri çoğunlukla koyu kırmızı olan bu bitkinin, yaprakları yeşil ve tonlarındadır.
Böbreğe benzeyen koyu gri tohumları eylül ayında olgunlaşır. Tohumları temin edilirse tohumları ekerek bu bitkiyi çoğaltmak ve yetiştirmek mümkündür. Fakat doğada bile bolca yetiştiğinden, ek bir çaba harcamadan gelincikler varlıklarını günümüze kadar kolayca sürdürmeyi başaran türlerdendir.
Gelincik bitkisinin çeşitleri büyük oranda renklerine göre yapılmaktadır. Gelincik çiçeğinin en sık görülen çeşidi siyaha yakın, koyu kırmızı renkli olanıdır. Bunu kırmızı çiçekli olanlar takip eder. Bu ikisi dışında sarı ve beyaz renkleri de mevcuttur. Renk dışında ayrıca kırçıllı ve katmerli gibi çeşitleri de mevcuttur. Her çeşidin tohumunu bulmak gayet kolaydır.
Gelincik Çiçeği Evde Yetiştir mi?
Gelincik ev içinde yetiştirilmek için çok uygun bir tür değildir. Balkon ve bahçelerde daha rahat bir gelişim sağlar. Gelincik çiçeğinin çok ince yaprakları vardır ve bu yapraklara dokunulmaması gerekir. Zira hassas olan yapraklar zarar gördüğünde, çiçeğin ölümü gerçekleşir.
Mesela sulama yaparken yukarıdan sulama değil, bitki toprağına doğrudan sulama yapılmadır. Suyun ağırlığı bile gelincik çiçeğini tahrip edebilir. Çok rüzgâr alan yerlerde gelincik yetiştirilemez. Yine aynı şekilde narin yapısı bu rüzgârdan zarar görecektir.
Gelincik çiçeği kendi halinde ve özgür yapılı bir çiçektir. Bu sebeple doğal topraktan hoşlanır. Toprağın vitamin takviyesine veya gübreye ihtiyacı yoktur. Bu takviyeler aksine çiçeğe zarar verebilir.
Gelincik Çiçeğinin Hikâyesi Nedir?
Gelincik ismi; gerçekten kelimenin de çağrıştırdığı gibi halk ağzında küçük gelin anlamındadır. Eski Türk gelinlerinin kırmızı gelinlik giymesi ve onların güzelliği, bu narin çiçeğin güzelliğine benzetilmiştir. Küçük yaşta ailesinden ayrılıp da kendi ailesini kuran, küçük ve güzel kalbine dünyaları sığdıran gelincikler, topraklarından ayrıldıklarında bambaşka kişiler olurlar elbette. Onların kırmızı kıyafetleri, kırmızı yanakları ve bir gelinciği andıran zarif güzellikleri tıpkı bir gelincik gibidir.
Gelibolu’da bu çiçek kan çiçeği olarak da adlandırılır. Bunun da sebebi de savaşta dökülen kanların ardından Gelibolu’nun gelincik tarlasına benzetilmesidir. Biraz buruk bir addır bu sebeple, buruk bir çiçektir. Ama güzel çiçektir gelincik.
Ayrıca 1. Dünya savaşının simgelerinden biridir gelincik çiçeği. Yaklaşık 20 milyon kişinin hayatını kaybettiği bu savaş sonrasında 11. ayın 11. gününde ve 11. saatinde İtilaf Devletleri ve Almanya arasında 1918 yılında imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona eriyor.
Birleşik Krallık 1. Dünya Savaşı’nda hayatını kaybedenleri onurlandırmak her yıl 11 Kasım’da Ateşkes Günü tertip ediyor ve herkes yakasına gelincik çiçeği rozeti takarak bu kişileri anıyor. Öte yandan gelincik çiçeğinin çok uyduruk birde mitolojik hikâyesi vardır. Fakat uyduruk safsatalarla zihninizi meşgul etmemek için, o hikâyeyi aktarmayacağız.
Gelincik Çiçeğinin Özellikleri Nelerdir?
01 – İnce ve uzun bir sap üzerinde kadifemsi bir dokuya sahip olan çok ince taç yaprakları vardır. Beyaz renkli de olabildikleri gibi çoğunlukla kırmızı renkli olan bu yaprakların alt birleşim noktalarında siyah çizgiler vardır.
02 – Gelincik çiçeği yabani olarak yetişir. Yol kenarlarında ve tarların içlerinde bahar aylarında güzelliğini sergilemeye başlar. Ancak bununla birlikte özellikle ekiminin de yapıldığı yerler vardır.
03 – Uzunluğu 60 santimi bulan bitkinin sapı yeşil renkli ve üzeri tüylerle kaplıdır. Dik bir yapıya sahiptir. Çiçeğin dip kısmındaki yaprakları uzun saplı iken gövde yaprakları sapsız ve gövdeye bitişik durumdadır
04 – Çiçeğin rengi kırmızı, sarı veya beyaz renklerde olmaktadır. Gelincik çiçeği yaz sıcakları iyice kendini gösterdiğinde, temmuz ve ağustos aylarının sabah saatlerinde polen tozlarını yaymaya başlarlar. Bu polenler ile böcekleri kendilerine çekerler.
05 – Bu zarif ve güzel görünümlü çiçeğin kokusu yoktur. Gelincik çiçeği uzun ömürlü değildir. Topraktan koparıldıktan sonraki süreçte de kısa süre içerisinde canlılığını kaybeder. Suya koymak kâfi değildir.
06 – Tek yıllık bir bitki olan gelinciğin çoğaltılması tohumla olur. Çiçek kurumaya başladığında önce yapraklarını döker. Ardından iç kısımdaki kesede tohumlar belirginleşmeye başlar.
07 – Bir kapsülü andıran bu kısım kahverengi olduğu zaman tam kuruma gerçekleştir ve artık tohumlar alınabilir. Toprağa ekilen tohumlardan yeni gelincikler elde edilir.
08 – Gelincik çiçeğinin tıp alanında bazı ilaçlarda yatıştırıcı madde olarak kullanıldığı bilinmektedir. Hafif bir yatıştırıcı özelliği taşır. Bununla birlikte kırmızı yapraklarından gelincik şerbeti de yapılır. Ülkemizde Bozcaada’nın gelincik şerbeti pek meşhurdur.
Gelincik Çiçeğinin Faydaları Nelerdir?
Bitkinin üzerindeki çiçeklerin ağrı kesici, yatıştırıcı, kas gevşetici, balgam söktürücü ve kadınlarda adet söktürücü özellikleri vardır. Ayrıca uykusuzluk, bronşit, öksürük, sindirim zorluğu gibi rahatsızlıklarda da tedavi amacıyla kullanılabilir. Bunun için çiçeğin çayı demlenerek tüketilmektedir.
Zatürre gibi daha ağır hastalıklarda 10 gram kadar çiçek yaprağı, 2,5 su bardağı ile kaynatılıp içilir. Demlenen çay ayrıca gözkapağı iltihaplarında göz banyosu için kullanılabilir. Ancak çiçek üzerine araştırmalar devam ettiğinden bir uzman denetimi olmadan kullanılması önerilmemektedir.
Bir miktar riskli olmasına rağmen özellikle ülkemizde hemen her bölgede farklı hastalıklar için çeşitli şekillerde tüketilmektedir. Araştırmalar hala devam ettiği için özellikle hamilelerde, emziren annelerde, bebeklerde ve küçük çocuklarda çay veya başka bir şekilde tüketimine kesinlikle izin verilmemelidir.
İç Anadolu bölgesi civarlarında özellikle öksürüğü kesmek ve göğsü yumuşatmak için demlenip içilmektedir. Kilis’te özellikle boğmaca tedavisinde bitkinin yapraklarının kaynatılarak içildiği görülmüştür.
Mide ekşimesine gelincik şurubu kullanılmaktadır. Karında şişlikler için çocuklara çiçeğin yaprakları ısıtılıp sarılmaktadır. Gelincik çiçeğinden ülkemizde en çok öksürük giderici olarak faydalanıldığı bilinmektedir.
Sağlık açısından birçok faydası olduğu bilinen gelincik çiçeği, ilaç üretiminde kullanılmaktadır. Üzerine araştırmalar devam etmesine rağmen hali hazırda bilinen iki üç ilaçta gelincik çiçeğine rastlanmıştır.
Uykusuzluk problemi yaşayanlar için da önerilen gelincik çiçeğinin mide rahatsızlıklarına iyi geldiği, sirke ile karıştırılan gelincik çiçeği suyunun baş ağrılarını azalttığı da halk arasında yaygın olarak inanılan bilgilerdendir.
Gelincik Çiçeği Nasıl Kullanılır?
Çiçekleri güneşte kurutularak kullanılır. Tadı acı olduğu için daha çok şurubu tüketilir. Gelincik çiçeğinin yapraklarından da mutfakta faydalanmak mümkündür. Bitki henüz açmamışken bu yapraklar ıspanak gibi pişirilerek yenir.
Çiçek açtıktan sonra yapraklar sertleştiğinden yemek için kullanılmamaktadır. Çiçeğin yaprakları tüylüdür ve ağızda değişik bir tat bırakır. Gelincik çiçeğinin yemek olarak tüketilmesi genellikle yöresel bir davranıştır. Çiçeğin en çok yetiştiği civarlarda, bitkiyi tanıyan yerel halk tarafından yiyecek olarak kabul edilir.
Gelincik çiçeği, sadece bitki çayı formatında tüketilmemekle birlikte, ülkemizde birçok yemek çeşidinde gelincik çiçeğinin kullanıldığı bilinmektedir. Gelinciğin üstündeki tohumlar, haşhaş tohumlarıyla benzer etkidedir.
Haşhaşla benzerliğinden sakinleştirici, uykusuzluk giderici etkileri olduğu kabul edilebilir. Bu tohumları çiğ ya da pişirip tüketmek mümkündür. Meyve salatalarına, keklere, pastalara eklenir.
Gelincik çiçeklerinden yapılan gelincik şerbeti de ülkemizde kolalı içeceklerden önce en çok tüketilen içeceklerden biriydi. Kırsal bölgelerde sakinleştirici etkisinden dolayı hala az da olsa hüküm süren gelincik şerbeti, gelincik bitkisinin kırmızı çiçeklerinden yapılıyor.
Gelincik Çiçeği Çayı Nasıl Yapılır?
Bir litre kaynar suyun içerisine bir yemek kaşığı gelincik çiçeği eklenir ve on beş dakika kadar demlenmesi için bekletilir. Çay demlendikten sonra süzülür ve bir fincana koyulur. İsteğe göre şekerle tatlandırılarak içilir. Gelincik çiçeği çayı, günde en fazla bir fincan içilmelidir. Öte yandan gelincik bitkisini satın alırken çay yapımında kullanacağınızı mutlaka belirtin.
Gelincik çiçeğinin bebeklerde ve çocuklarda kullanılması sakıncalıdır. Hamilelerin ve emziren annelerin gelincik çiçeği tüketmesi önerilmez. Yetişkin bireyler gelincik çiçeğini tüketmeden önce mutlaka doktora danışmalı, doktorun onay vermediği hiçbir besin tüketilmemelidir.
Gelincik Çiçeğinin Yararları ve Kullanımı
Gelincik Çiçeği Özellikleri ve Faydaları adlı konumuza son verirken, gelincik bitkisinin faydaları ile alakalı başka videolar için, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
