Mandanın Özellikleri ve Sütünün 20 Faydası

Mandanın Özellikleri ve Sütünün 20 Faydası

Mandanın Özellikleri ve Sütünün 20 Faydası; bakışları ile de ünlü olan bu hayvan yüzünden birileri yüzünüze bön bön baktığında, “Ne camış gibi bakıyorsun?” dendiği de vakidir. Camış diyoruz; çünkü bu hayvana kimi yörelerde camış, kimi yörelerde, camız ve kömüz de denir. Avrupa’da ise sulak alanları sevmesi yüzünden ona su sığırı anlamına gelen “Water Buffalo” adı verilmiştir.

Genellikle siyah tüyleri ve siyah derisiyle bilinen, sığır türlerine nazaran iri boynuzlara sahip ve oldukça sakin görünen bu hayvanlar süt kalitesi ve kolay beslenmesi nedeniyle üreticilerin yüzünü güldüren bir sığır ırkıdır.

Kaba ve kalitesiz yemlerle bile hayatını idame ettirebilen mandalar, bataklık, sulak alan, sazlık ve meraların bol bulunduğu alanların gözbebeğidir. Derisinin kalın ve koyu renkli olması ve deri altı ter bezlerinin az olmasından dolayı sıcak aylarda sulak alanlarda serinlemesi verimini oldukça arttırır.

Manda Nedir?

Sulak alanların olduğu yerde diğer sığır ırklarına göre son derece verimli olan manda Ülkemizde genel olarak Marmara Bölgesi’nde, kuzey sahillerimizde, Orta Anadolu’da, İç Batı Anadolu’da, Doğu Anadolu’da, Güneydoğu Anadolu’da yoğun bulunur.

Aslı yabani hayvan ırkına dayanan mandalar, son derece sakin görünüşlü hayvanlardır. Islah çalışmalarıyla evcilleştirilen mandalar, sakin görünümlerine rağmen, sert mizaçlıdır; fakat sahibine kısa sürede alışır. Döl alımı sığırlara nazaran daha geç olan mandalar, neredeyse altı yaşına kadar olgunlaşmaya ve gelişemeye devam ederler.

Otuz yıl boyunca yaşayabilen mandalar, sığırlara oranla daha az süt verimi elde edilir ancak sütünün kalitesi fiyatından da anlaşılacağı gibi büyük bir fark yaratır. Yoğurt ve kaymak yapımı konusunda neredeyse bir numara olan manda sütüyle Afyon ilimizin meşhur kaymağı da yapılır.

Sulara veya batağa gömülüp saatlerce bu sulak alanlarda keyif yapabilen, seyrek tüylü mandalar, iri ve hantal yapılı hayvanlardır. Mandanın Afrika’da, Güney Asya’da, Avrupa’da yaşayan birçok çeşidi vardır. Bunların çoğu yabanidir, sürüler halinde yaşarlar, evcilleştirilmeleri imkânsızdır.

Geviş getiren memeliler sınıfından olan manda, eti yüzünden pek tercih edilen bir hayvan olmasa da, koyundan ve sığırdan çok daha yağlı olan sütü yüzünden tercih edilir. Ayrıca mandadan, geri kalmış bazı ülkelerde ve kırsal alanlarda yük ve çeki hayvanı olarak istifade edilir. Çok ağır yükleri bile uzun süre çekebilen mandanın derisi kösele yapımında kullanılır. Bir mandanın 11 ay süren gebeliğinden sonra doğurduğu yavruya malak adı verilir.

Mandalarda Çiftleşme ve Beslenme

Manda yaşadığı bölgeye uyum sağlayan bir hayvandır. Kuzey Amerika bölgesinde yaşayan mandalar, genellikle toprak altında kalmış olan bitki kökleri ile beslenirken; Afrika mandaları ise bitki yaprakları ve ağaç dallarında yetişen meyve ve sebzeler ile beslenmektedir.

Çiftleşme evreleri, ilkbahar mevsiminin sonlarına doğru gerçekleşmektedir. Erkek ve dişiler ilkbaharın başlarında kızgınlaşmaya başlar ve kendilerine bir eş bulmak zorundadır. Bu süreçte erkekler, diğer erkeklere göre daha güçlü olmalı ve dişinin sahibi olmalıdır. Erkekler kendi aralarında kavga ederek dişiyi elde etmeye çalışır.

Kazanan erkek, dişi ile çiftleşme hakkına sahiptir. Çiftliklerde yaşayan mandaların böyle bir durumu yoktur. Yemeklerine ilaç konulur ve çiftleşme süreci hızlandırılır. Ancak ilaçların kullanımı doğru değildir ve çiftleşme sürecinin doğal haline bırakılması daha iyi bir tercih olacaktır.

Mandanın Özellikleri Nelerdir?

Büyük bir cüsseye sahip olan mandalar, korumacı ve sürü içgüdüsüyle davranan hayvanlardır. Aslan gibi iri avcıların saldırılarına karşı onurlu bir direniş gösterebilen mandalar, bazen tek bir boynuz darbesiyle, en büyük yırtıcı kedilerden olan aslanın kafatasını parçalayabilecek veya bel kemiğini kırabilecek güçtedir.

Saatte yirmi beş kilometre hızla koşabilen mandalar, ağır ve cüsseli olduklarından bu hızı uzun süre koruyamazlar. Erkeklerin ağırlığı bir tonu bulabilen mandalar, dört mideye sahiptir, bu midenin bir kısmında yiyecek stoklar. Bu stok sayesinde kış dönemlerinde uzun süre aç kalabilirler.

Tek oturuşta otuz beş ile kırk kilo ot tüketebilen mandalar, için bu beslenme düzenli ve her gün olmalıdır. Aksi takdirde vücutlarında yağ oranı hızla düşerek ölürler. Korumacı içgüdüleri genellikle yavrular için gelişmiştir. Yeni doğum yapmış anneler, normal hallerinden daha agresif olur.

Geçmişte özellikle iş hayvanı olarak daha sık kullanılan mandalar günümüzde süt ve eti için daha fazla kullanılmaktadır. Manda sütü, inek sütüne göre yaklaşık 2 kat daha fazla yağlıdır ve daha uzun bir süre bozulmadan saklanabilir. Sütteki kolesterol içeriği ise inek sütüne göre 2,5 kat kadar daha düşüktür. İtalya’ya özgü olan ünlü peynirlerden mozarella peyniri manda sütü ile yapılmaktadır.

Kaba yem yeme oranı ve bu yemi verime dönüştürme oranı oldukça iyidir. Hatta sıradan kaba yemler kolay bulunuyorsa sadece gebeliğin son dönemi hariç başka herhangi bir yem vermeye gerek yoktur. Bu anlamda kaba yemin rahatlıkla bulunduğu yerlerde yetiştirilmeleri oldukça ekonomiktir.

Manda eti sığır etine göre daha az yağlı olup, sığır etiyle karşılaştırıldığında daha az kolesterol ve daha çok mineral içerir.  Örneğin; manda eti kalsiyum, demir ve fosfor yönünden sığır etine göre daha zengindir.  Manda sütünde doğal antioksidan olarak bilinen tokoferol ( E vitamini) bulunur.  Manda sütünde, Karoten A vitaminin içinde metabolize olmuş halde bulunduğundan manda sütü ve ürünlerinin rengi tipik olarak beyazdır.

Mısır’da çok sayıda olan mandalar, yine çok sayıda küçük işletmeler halinde besleniyorlar.  Mısır mandalarının rengi ise siyah değil, gri.  Ayrıca, siyah olarak bildiğimiz mandaların Afrika’da Kırmızı olanlarına da rastlanır.

Öte yandan manda yavrusu malakların solunum yolu enfeksiyonlarından ve ishalden korunmaları dışında büyük bir problemleri olmaz.  Ancak; soğuk rüzgârlar gerek malaklarda, gerekse mandalarda zatürre’ye sebep olabilir.  Mandaların pasteurella enfeksiyonlarına karşı duyarlı oldukları bilinir.  Şap hastalığına ve mastitise karşı ise sığırlara göre daha dayanıklı olurlar.

Mandaların Genel Özellikleri Nelerdir?

Mandanın tüylerinin az ve seyrek olması, mandaları doğrudan güneş ışığına karşı duyarlı hale getirir.  Bu durumda herkesin bildiği gibi, suya ve çamura yatmayı severler.  Manda ırkında, malaklar hastalıklara karşı duyarlı, ergin mandalar ise dirençli olurlar. Aşağıda mandaların fiziksel özelliklerini maddeler halinde sıralayalım:

Mandaların Fiziksel Özellikleri

Mandaların Verim Özellikleri

Mandaların zengin içerikli, az kolesterollü sütü, az yağlı, diyete uygun eti, çiftçiler arasında, düşük kaliteli yemlerden daha çok yararlanması ile sosyo-ekonomik yapısı, gübresinin toprağı zenginleştirmesi, özelikle Asya ülkelerinde çeki hayvanı olarak kullanılması ile dünyada mandalar önemli bir hayvan türü olarak yer almaktadır.

Manda Sütünün Özellikleri Nelerdir?

Manda sütünün diğer sütlere göre daha beyaz renkte olmasının nedeni, mandalardaki karotenin A vitaminine dönüşüm oranının daha yüksek olmasıdır. Sadece sütü değil, manda yoğurdu, manda kaymağı ve manda peyniri de emsallerine göre daha beyaz renktedir. Bu nedenle, kahve ve süt tozu üreticileri de inek sütü yerine manda sütünü tercih eder.

Manda sütünün diğer sığır ırkı ve koyunlara göre sütü daha yağlı ve daha lezzetlidir. Kıvam olarak da diğer sütlerden daha kıvamlı olan manda sütü, kaşıktan düşmeyecek kadar sert kıvamda yoğurt tutar. Zengin içerikli, düşük kolesterollü manda sütü çok nadir bulunan sütlerden biridir. Aşağıda manda sütünün faydaları maddeler halinde sıralanmıştır:

Yoğurt ve süt halinde oldukça faydalı bir besin olan manda sütü, vücudun virüs ve bakteriye karşı daha dirençli olmasını sağlar. Kış hastalıklarından, yaz enfeksiyonlarından korunmak için manda sütünü tüketebilirsiniz.

Ağız için enfeksiyonlarını temizleme konusunda başarılı olan manda sütü, dişlerin sağlığını da korur. Öte yandan Kolesterol değeri neredeyse yok denilecek kadar az olan manda sütü, kalbi koruyan besinlerden biridir. Her sabah içeceğiniz bir bardak manda sütü sayesinde, kalp sağlığınızı yıllarca koruyabilirsiniz.

Kaldı ki cilt sağlığını korumak ve daha genç görünmek için manda sütünü veya manda yoğurdunu düzenli şekilde tüketmeniz önerilir. Sevgili Cumhurbaşkanımızda cildinin güzelliğini ve zindeliğini, kendisinin de ifade ettiği gibi, (herkesin kolayca satın alabileceği!) manda yoğurduna borçludur.

Protein kaynaklarından biri olan manda sütü, vücudun günlük enerji ihtiyacını karşılar. Manda sütünden hazırlanan peynir ve yoğurt, doğal enerji veren bir besin olarak tüketilir. Kendinizi her zaman dinç ve dinamik hissetmek isterseniz; manda sütünü kullanarak manda yoğurdu hazırlayabilirsiniz.

Manda Besiciliği Kazandırır mı?

Mandanın Özellikleri ve Sütünün 20 Faydası adlı konumuza son verirken. manda yetiştiriciliği ile alakalı videolar izlemek isterseniz, burayı tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.