Somon Balığı Özellikleri ve Somon Havyarı
Somon Balığı Özellikleri ve Somon Havyarı; kelime olarak somonun latince anlamı sıçrayan demektir. Bunun sebebi ise bu balılar yumurtlamak için tatlı sulara, yani doğdukları bölgelere göç ettiklerinde gösterdikleri inanılmaz gayret ve azimleriyle karşılarına şelale çıksa bile yukarı doğru atlayarak şelaleyi aşmaya çalışmalarıdır.
Ilıman ve soğuk suları seven somon balıkları, ırmak ve tatlı sularda doğarlar, hatta yumurtlamak için gelen somon balıkları bir daha geri dönemez, yumurtlama ve dölleme işleminden sonra tatlı sulardan çıkamaz, ölürler.
Ticari ve ekonomik değeri çok yüksek olan bu balıklar, havyarı ve pembe etleriyle de dikkat çekerler. Genelde bu balıkların renklerindeki ve vücutlarında önemli değişiklikler üreme mevsiminde oluşur. Öte yandan insanoğlu elini değdirdiği şeyi kurutuyor maalesef. Sanayi devrimiyle beraber, Avrupa’da ki ırmakların, akarsu ve nehirlerin hızla kirlenmesi nedeniyle somon balıklarının nesli tükenme noktasına gelmiştir.
Son çeyrek yüzyıldan beri, somon neslini kurtarmak adına devasa çiftlikler kurulmuş, suni olarak somon balığı yetiştiriciliği teşvik edilmiştir. Almanya’da bir çalışmada 1983 yılında Ren ırmağına somon balıkları yerleştirilmiştir. 1997 yılında bu balıklar gerçekten tekrar denizden dönerek Ren Nehrine yumurtlamaya geldiklerinde coşkuyla karşılanmışlardır.
Somon Balığı Nedir?
Som balığı olarak da adlandırılan fakat ülkemizde daha çok somon balığı olarak bilinen Salmonidae familyasına ait olan somon balıkları Atlantik somonu ve Pasifik somonu gibi çeşitleri bulunmaktadır. Büyük okyanuslarda dahi yaşayabilen somon balıkları tüm seyahatlerine rağmen yeniden doğdukları tatlı sulara geri dönerler. Göçebe olan bu balıklar yumurtlamak için çok yüksek şelalelerden atlayarak tatlı sulara ulaşırlar.
Yüksek oranda içerdiği D vitamini ile daha da değerli konuma yükselen somon balığı, sağlıklı yaşamın kıymetini bilen pek çok kişinin ilk tercihleri arasında yer almaktadır. İri ve lezzeti bir balık olmasından dolayı, farklı pişirme yöntemleri ile rahatlıkla tüketilmesi önerilen bir balıktır.
Somon balığı popüler bir besindir. Çok yağlı bir balık olmasının yanı sıra, omega 3 kaynağı ve yüksek D vitamini kaynağı olması nedeniyle çok sağlıklı bir balık kabul edilir. Beyaz ya da siyah ten rengine sahip beyaz etli yabani somon balığı olmasına rağmen, somon eti genellikle turuncu ila kırmızıdır. Somonun doğal rengi, büyük ölçüde etindeki ona rengini veren pigmentlerinden kaynaklanır.
Yumurtadan çıkan keseli somon larvasına ‘‘alevi’’ adı verilir. Denizde yaşamak için gerekli fizyolojik değişimleri geçiren somon yavrusuna ‘‘smolt’’ adı verilir. Bu dönemde balık gümüşümsü bir renk alır ve denizlere göç eder.
Yalnız pembe ve chum somonlar, yavru döneminde denizlere göç edebilmektedir. Denizde kalma süresi türler arasında farklılık gösterir. Denizde yoğun bir şekilde beslenen somon balıkları, cinsi olgunluğa ulaşınca yumurtadan çıktıkları tatlı sulara göç ederek yumurta bırakır. Boyu bir metreye ulaşanları vardır.
Somon Balığı Neye Yarar?
Bazen Norveç balığı olarak da adlandırılan somon balığı çok lezzetli, üstelik yağlı bir balık türü olması nedeniyle çok besleyici bir balıktır. Bir süper gıda olarak kabul edilen somonun içinde selenyum gibi antioksidan elementler ve fosfor, çinko ve potasyum gibi diğer minerallerin yanı sıra B vitamini grubu B6, folat ve B12 bulunur.
Yabani somon balığının çiftlikte bulunan somon balığından daha fazla besleyici değer içerdiğini belirtmekte fayda var. Çiftlik somonları, normalde vahşi doğada tüketecekleri kabuklular, sinekler ve daha küçük balıklardan oluşan doğal diyetleri yerine, yapay bir diyetle yetiştirildiğini unutmamak gerek. Aşağıda ise somon balığının neye iyi geldiği ve neye yaradığını maddeler halinde sıraladık:
- Kansere Karşı Koruyucudur
- Kan Basıncını Düzenler
- İltihap kurutucudur.
- Soğuk Algınlığına İyi Gelir
- Zayıflamaya Yardımcıdır
- Cilt Dostu Besindir
- Kalp Damar Sağlığını Korur
- Alzheimer Riskini Azaltır
- Göz Sağlığını Korur
- Zengin Besin İçeriği Vardır
- Kemikleri Güçlendirir
- Hamileler İçin Faydalıdır
- Depresyona Karşı Etkilidir
Fiyatı diğer balık alternatiflerine göre biraz fazla olan somon balığı, dondurulmuş olarak alındığında da aynı faydaları birebir sağlama özelliğindedir. Tazesi bulunamadığında, dondurulmuş olarak somon balığı tüketmek, alanında uzman doktorlar tarafından önerilmektedir.
Ayıların Somon Balığı Ziyafeti
Somon Balığının Faydaları Nelerdir?
Yağlı bir balık olan somon sağlıklı mı? Somon balığının bol miktarda yağ içeren yağlı bir balık olduğu düşünüldüğünde bu doğru bir sorudur. Ancak bu yağ tamamen sağlıklıdır, kalp ve cilde iyi gelir. Somon, kalp ve beyin için mükemmel bir besin kaynağıdır.
Tıbbi araştırmalar, 0,45 ila 4,5 gram omega-3 yağ asidi almanın kalp fonksiyonunu önemli ölçüde iyileştirebileceğini, kan basıncını düşürdüğünü ve vücuttaki iltihabı azaltabileceğini bulmuştur. Aşağıda Maddeler ve açıklamalarıyla beraber somon balığının faydaları sizin için hazırlandı:
-
Somon Balığı Kilo Verdirir
Somon balığının faydaları arasındaki son madde, kilo vermeye yardımcı olmasıdır. Bu yağlı balık, düşük kalorili içeriğiyle protein açısından zengindir. Bu nedenle, diyet planınıza somon balığını dâhil etmeniz kesinlikle sağlıklıdır ve tavsiye edilir.
Çünkü size sadece büyük miktarda protein sağlamakla kalmaz, aynı zamanda vücuttaki çeşitli vitamin ve mineral eksikliklerini de telafi eder. Somon balığındaki yağ içeriği çoğunlukla iyidir ve kilo almanıza neden olmaz.
-
Somon Balığı Cilde İyi Gelir
Somon, yağ asitleri ve A vitamini içerdiğinden dolayı cilde fayda sağlar. Bu sağlıklı yağlar cilt kalitesini ve cilt sağlığını iyileştirir. Omega-3 yağ asitleri, yaşlanmadan sorumlu olan serbest radikal hasarını büyük ölçüde azaltmak için somondaki astaksantinin karotenoid antioksidanları ile iş birliği içinde çalışır.
-
Somon Balığı Görmeyi İyileştirir
Somon balığının faydaları görmeyi de iyileştirir. Omega-3 yağ asitleri ve A vitamini açısından inanılmaz derecede zengin olan somon, gözler için harika bir besin kaynağıdır. Düzenli somon tüketimi, göz kuruluğunu ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olur.
-
Somon Balığı Antioksidandır
Somonun pembe rengi, karotenoid antioksidan ailesinin bir üyesi olan astaksantinin varlığından gelir. Diğer karoten ve karotenoidlerin aksine, astaksantin insan vücudunda retinoide dönüşmez. Doğası gereği bir antioksidandır ve kardiyovasküler, immün, inflamatuar ve nörodejeneratif hastalıkları önlemede oldukça iyidir.
-
Somon Balığı Zekâyı Geliştirir
Somon balığının faydaları beyin için de etkilidir. Somon, beyin sağlığı için iyi olduğundan, anne adaylarının çocuklarda bilişsel beceriler ve öğrenme yetenekleri geliştirmek için somon balığı yemesi gerekir. Somon ayrıca, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu azaltmaya ve akademik performansı artırmaya yardımcı olabileceğinden, büyüyen çocukların diyetine de dâhil edilmelidir.
-
Somon Balığı Eklemlere İyi Gelir
Somon balığının faydaları arasındaki bir diğer madde, eklem iltihabı ile mücadele etmesidir. Yine somon balığındaki omega-3 yağ asitleri, osteoartrit dâhil çeşitli iltihaplı eklem rahatsızlıklarının azaltılmasına yardımcı olur.
Somon, biyoaktif peptitler adı verilen bir grup küçük protein içerir. Kalsitonin adı verilen bu tür bir biyoaktif peptidin, insanın osteoartritik kıkırdağında kollajen sentezini arttırdığı, düzenlediği ve stabilize ettiği bilinmektedir.
-
Somon Balığı Kanseri Tedavi Eder.
Etkileyici omega-3 yağ asidi içeriğine bağlı olarak somon, bir süper gıda olarak kabul edilir. Tıbbi olarak, omega-3 yağ asitlerinin kanser hücreleri üzerinde derin bir etkiye sahip olabileceği ve tümörleri öldürebileceği kanıtlanmıştır. Cilt kanseri, prostat kanseri, bağırsak kanseri, karaciğer kanseri ve beyin tümörleri gibi belirli kanser durumları, omega-3 yağ asitleri ile tedavi edilebilir ve önlenebilir.
-
Somon Balığı Beyne İyi Gelir
Yüksek DHA seviyeleri, beyin fonksiyonunu artırmak ve iyileştirmek için somondaki A vitamini, D vitamini ve selenyumla birlikte çalışır. Aslında, omega-3 yağ asidi takviyeleri, Alzheimer ve Parkinson hastalığı gibi nörolojik bozuklukları tedavi etmek için kullanılır. Hamilelik sırasında somon yemek, fetal beyin gelişimi ve bebeğin sağlığının iyileşmesine yardımcı olabilir.
-
Somon Balığı Tiroide İyi Gelir
Somon balığının faydaları arasındaki dördüncü madde, tiroid fonksiyonlarını iyileştirmesidir. Selenyumun önemli işlevlerinden biri, uygun tiroid işlevini sürdürmektir. İyi bir porsiyon somon, önemli miktarda selenyum sağlayabilir.
Bu temel eser mineral, tiroid bezini tiroid hormonunun sentezi sırasında oluşan oksidatif hasardan korur ve tiroid bezinin hücreleri, tiroid hormonunu yapmak için kullanılan hidrojen peroksit üretir.
-
Somon Balığı B Vitamin kaynağıdır
Somon tüm B vitamini grubu (B3, B5, B7, B6, B9, B12) açısından zengindir. B vitamini kompleksi, tüm vücut fonksiyonlarının sağlıklı dengesini korumada çok önemli bir rol oynar. B grubu vitaminler, tüketilen yiyecekleri enerjiye dönüştürmek, DNA oluşturmak, onarmak ve iltihabı azaltmak için birlikte bağımlı olarak çalışır.
Tüm B vitaminleri arasında somon B3 vitamini (niasin) ve B6 vitamini açısından çok daha zengindir. B3 vitamini, kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olurken, B6 vitamini beyin sağlığını iyileştirir. Somon ayrıca beyin ve sinir sisteminin işleyişi, hormonal denge ve çeşitli metabolik fonksiyonlar için hayati önem taşıyan iyi miktarda B12’ye sahiptir.
-
Somon Balığı Hasarlı Dokuları Onarır
Somon balığının faydaları arasındaki ikinci madde, iyi bir protein kaynağı olmasıdır. Vücudumuz, temel besin maddelerine ek olarak, kemikler, kaslar, kıkırdak, deri ve kan için yapı taşı olduğu için proteine ihtiyaç duyar.
Proteinler vücudun bir yaralanmadan sonra dokuları oluşturmasına ve onarmasına yardımcı olur, kemik sağlığını korur ve kilo verme sırasında kas kütlesini korur. Aynı zamanda sağlıklı bir metabolik hızı korur ve kemik yoğunluğunu ve gücünü artırır.
-
Somon Balığı Kalp ve Damara İyi Gelir
Somon balığının faydaları arasındaki ilk madde kalp sağlığını iyileştirmesidir. Somon, zengin bir omega-3 yağ asitleri (EPA ve DHA) ve potasyum kaynağıdır. Potasyum ile birleştirilmiş omega-3 ve 6 yağ asitleri, arter iltihabını azalttığı, kolesterol seviyelerini düşürdüğü ve kan basıncı seviyelerini koruduğu için kalp sağlığına büyük ölçüde katkıda bulunur.
Potasyum, kan basıncını kontrol etmeye ve aşırı sıvı tutulmasını önlemeye yardımcı olur. Bu nedenle, düzenli somon alımı, kalp krizi, felç, aritmi, yüksek tansiyon ve yüksek trigliserid gibi kalple ilgili tıbbi durumları önemli ölçüde azaltabilir.
-
Somon Balığı Uykuyu Düzenler
Somon balığı bir triptofan kaynağıdır. Triptofan, proteinleri oluşturan 20 aminoasitten biri ve tamamen doğal bir sedantiftir. Somonun kalp ve beyin sağlığına olan faydaları bilinmekle birlikte uyku getirdiği ve sakinleştirdiği pek bilinmiyor; ama akşam yemeğinde somon balığı tüketmek size kesintisiz bir gece uykusu sağlar.
Somon Balığı Zayıflatır mı?
Somon balığı tüketmek, kilo vermeye ve kiloyu korumaya yardımcı olur. Diğer yüksek proteinli gıdalar gibi iştahın azalmasını ve iştahı düzenleyen hormonların kontrolünü sağlar. Protein yönünden zengin besinler yedikten sonra metabolizma hızı artar.
Araştırmalar, kilolu bireylerde somon ve diğer yağlı balıklarda bulunan omega 3 yağ asitlerinin kilo kaybını teşvik ettiğini ve bu kilo kaybının karın yağlarından olduğunu tespit etmiştir. Bu balığın kilo vermeye başka bir etkisi de düşük kalorisidir.
Çiftlik somonunun 100 gramında 206, vahşi olanında ise 182 kalori bulunur. Somon balığı tüketmek, iştahı azaltarak, metabolizma hızını artırarak, insülin duyarlılığını arttırarak ve göbek yağını azaltarak kilo kontrolüne yardımcı olur.
Somon Balığı Çiğ Yenir mi?
Çiğ somon bakteri, parazit ve diğer patojenleri barındırır. Bunlardan bazıları balığın ortamında doğal olarak meydana gelirken, diğerleri yanlış kullanımın bir sonucu olarak oluşabilir. Somonu 63 ° C iç sıcaklıkta pişirmek, bakteri ve parazitleri öldürür ancak çiğ yerseniz, enfeksiyona yakalanma riskiniz vardır.
Somon balığı, insanlar dâhil olmak üzere diğer organizmalarda veya üzerinde yaşayan organizmalar olarak bilinen bir parazit kaynağıdır. Helmintler, solucan benzeri parazitler ya da yuvarlak kurtlar en sık rastlananlardır. Helmintler, 12 metreye uzunluğa kadar uzayabilecekleri ince bağırsakta yaşarlar.
Bu ve diğer yuvarlak kurt türleri Alaska ve Japonya’dan gelen yabani somonlarda ve o bölgelerden çiğ somon yiyen insanların sindirim kanallarında bulunmuştur. Helmint enfeksiyonunun belirtileri kilo kaybı, karın ağrısı, ishal ve bazı durumlarda anemidir.
Somon Havyarının Faydaları Nelerdir?
İki farklı rengi olan havyar, siyah ve kırmızı olarak ikiye ayrılıyor. Kırmızı havyar somon balığından, siyah havyar ise dişi mersin balığından elde ediliyor. Hazar Denizinde yaşayan mersin balığı ve çirozlardan elde edilen havyar, en değerli siyah havyar çeşididir. Bunun yanı sıra kırmızı havyar ise somon balığından elde edilir. Değer bakımından ikinci sıradadır. Aşağıda Somon havyarının faydaları maddeler halinde sıralandı:
- Beyin ve merkezi sinir sisteminin aktivitesinin uyarılmasını sağlar.
- Zararlı maddelerin uzaklaştırılmasını kolaylaştırır.
- Kardiyovasküler sistemin iyileşmesine katkı sağlar.
- Diş minesinin güçlendirilmesine yarar.
- Kandaki hemoglobin seviyelerini düzenler.
- Metabolizmanın hızlanmasını sağlar.
- Karaciğeri temizler.
- Üreme sisteminin aktivitesi üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
- Görsel organların işleyişini iyileştirir.
- Bulaşıcı bir hastalıktan sonra en hızlı iyileşmeye katkıda bulunur.
Çocuklar, vücudu normal büyüme ve gelişme için gerekli olan vitaminlerle doyurduğu için kırmızı havyar yemelidir. Bu ürün, kemiklerin güçlendirilmesi, uygun iskelet gelişimi ve beyin aktivitesini iyileştirmek için önemlidir.
Görmeyi iyileştirmek veya bu işlevin ihlallerinin gelişmesini önlemek okul çocuklarının menüsünde bir zorunluluktur. Havyar dâhil olmak üzere düzenli balık ürünleri tüketimi, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmenize, çeşitli virüslere ve bakterilere karşı direncini artırmanıza olanak tanır.
Somon Balığı Nasıl Pişirilir?
Buğulama yapmadığınız sürece somonun derisini ayırmayın, bu balığınızın hem daha lezzetli olmasını sağlar hem de derisinde bolca bulunan omega-3 yağ asitleri, pişirme sırasında etin içine karışır. Somon zaten yağlı bir balık olduğundan fırınlama, buğulama, ızgarada pişirme gibi yöntemler daha uygundur.
Ancak yanmamasına dikkat edin, iki tarafın da beyaza dönmesi piştiğinin göstergesidir. Somonu 145 derece ısıda yaklaşık 30 dakika pişirmek yeterli olacaktır. Zaten yağlı bir balık olan somonu yağda kızarmayın. Somon Balığı yağda kızartma için uygun bir balık değildir.
Dondurulmuş balıkları mikrodalgada çözmek iyi bir fikir değildir. Çünkü somon çok kolay pişen bir balık olduğundan etin sonrasında kuru ve sert olmasına neden olur. Bunun yerine dolabın alt kısmında çözebilirsiniz. Somon balığına pişirme öncesinde tuz ve diğer baharatları eklemeyin, içerisindeki nemin kaybolmasına ve balığınızın sert ve kuru kalmasına neden olursunuz.
Somon Balığı Nasıl Temizlenir?
Somon Balığı Özellikleri ve Somon Havyarı adlı konumuza son verirken, somon balığı temizleme ile alakalı başka videolar izlemek isterseniz, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.