Hadis Tartışmaları Odağında Cahil Cesareti
Hadis Tartışmaları Odağında Cahil Cesareti; dünya yüzünde hiçbir din, gündelik yaşamın içine sirayet edecek kadar ayrıntılı ve yaşamın içinde olan bir din değildir. Çoğu din, ibadethanelerde geçerli olmak üzere birkaç ritüelden ve yine gündelik yaşamda yapmaması gereken birkaç yasaktan oluşur.
Hâlbuki İslam canlıdır. Dipdiri bir dindir. Kişinin ev hayatından iş hayatına uzanan bir yoldur. Müslümanın yatak odasından, tuvaletine, oturmasına, kalkmasına, nasıl kazanması ve nasıl harcaması gerektiğine varana dek her konuda emri olan muazzam bir dindir.
Dahası İslam sadece söylemlerden ibaret değildir. Çoğu zaman İslam söylemlerin boş olduğunu, esas olanın yaşamak olduğunu ifade eder. Nitekim namaz kılmamız gerektiğini söylemekle, namaz kılmak arasında dağlar kadar fark vardır. Etkili olan, kardeşliği pekiştiren ve sana bir kimlik veren namazı kılmaktır. Öyleyse asıl olan hadisleri kıyasıya tartışmak mı, yoksa hadisleri yaşamak mı?
Hadisleri Neden Tartışıyoruz?
İşin aslı, hadisler toplanıp kitaplar haline getirildiğinde, yüzbinlerce hadisi onu rivayet eden ravilerle beraber ezbere bilen muhaddisler bu hususta çok özel bir titizlik sergilemişlerdir. Bir örnek verecek olursak, İmam-ı Buhari emin olduğu hadisler hakkında bile Medine’de kıldığı iki rekât istihare namazından sonra o hadisi Buhari adlı kitabına almıştır.
Hadisler toplanırken, ravilerin sıhhat dereceleri, o hadisi başkalarının duyup duymadığı, hadisi rivayet edenin hafızasının zayıf olup olmadığına ve yine hadis rivayet edenin yalancı olup olmadığına dair bütün bilgiler dikkatle incelenerek hadisler toplanılmış ve tasnif edilmiştir.
Bu yüzden hadisler bizler için hazır lokma olarak önümüze gelmiş, hele de de günümüzde istediğimiz hadisi birkaç tıkla bulabilme imkânı hâsıl olmuştur. (Muhaddislerimizin hepsinden Allah razı olsun) Salimen ayakları yere basan müminler, bu yüzden hadisleri tartışmaz, okur, öğrenir, öğretir ve onu yaşamaya bakar.
Fakat yarı akıllı veya art niyetli insanların sürekli hadisleri gündem etmesi ve üzerinde tartışmasının en önemli sebeplerinden biri, İslam’ın ana kaynağı olan Kuran-ı Kerim üzerinde tartışamamalarından kaynaklanır. Çünkü Kuran-ı Kerimin aksini söyleyen şeksiz ve şüphesiz kâfir olur.
Fakat zayıf veya uydurma hadislerin üzerinde ki tartışmalar insanı kâfir yapmaz. Bu zayıf hadislerden yola çıkılarak İslam’ın ikinci kaynağı olan hadislerin tamamı tartışma ortamlarına dâhil edildiğinde, artık bunun önü alınamaz. Sağlam ve sahih hadislerinde uluorta inkârı başlar. Böyle bir durumda sahih hadislerin özellikle topluca inkârı da kişiyi dinden çıkarır.
Hadisleri Kimler Tartışır?
Mümin için kalbi mutmain denen bir durum var ki, Türkçe karşılığı, doymuş, tatmin olmuş kalp demektir. Müminler İslam hususunda, Resulullah sav hadisleri hususunda kalbi mutmaindir. Onlar dinlerini tartışmaya açmaz, üzerinde kıyasıya tartışmaz ve çekişmez. Zaten müminler birbirleriyle tartışır ve çekişirse, kalplerine korku düşer.
“Allah’a ve Peygamberine itaat edin; çekişmeyin, yoksa korkar başarısızlığa düşersiniz ve kuvvetiniz gider. Sabredin, doğrusu Allah sabredenlerle beraberdir” – Enfâl Suresi 46. Ayet
Peki, hadisler kimler tarafından ve neden tartışılıyor? Açık yüreklilikle söylemek gerekir ki, bu sorunun cevabını ikiye ayırmak gerekir. Şimdi sırasıyla ve iki madde halinde hadisleri tartışanları inceleyelim:
Hadisleri Müsteşrikler Tartışır
Müsteşrik ne demektir? Yani İslam’dan olmayan, ama surda bir gedik açmak ister gibi, İslam’ı inceleyip, güya çelişkili buldukları yeri objektif ifadelerle ortaya döken, Müslümanlar arasında fikir ayrılığı, din ayrılığı ve çelişkiler oluşturmak isteyen gayrimüslimlerdir.
Bunlar tarih boyunca var olagelmiştir. Çoğunlukla da başarılı olamamışlardır. Özellikle Müslüman olmamaları, onların ciddiye alınmamasına sebep olmuş, sözlerinin etkileri olmamıştır.
Fakat içimizde Müslüman isimlerle yer edinen kimi kriptolar -ki bunların bir kısmı camiye gelir ibadet eder, kurban keser, oruç tutar; lakin kendi başlarına kaldıklarında kendi ibadetlerini yaparlar- tarih boyunca yaşamış müsteşriklerin cevap verilmiş iddialarını, sanki yeniymiş gibi ortaya atarak fitne ve fesat çıkarma gayesi güderler.
Hadis tartışmalarının bir diğer ayağında ise, kripto olmayan, sahici anlamda Müslüman olan, fakat dinde yenilik yapmak isteyen, ilgi çekmek isteyen proje din adamları vardır. Çoğunlukla makam-mevki sahibi olan bu adamların bir kısmı, din üzerine ihtisas yapmış olmakla birlikte, bir kısmının yeterince dinden haberi bile yoktur. Müsteşrikleri takip eden bu insanlar, asılları gibi hiçbir zaman başarıya ulaşmış değillerdir.
Hadisleri Cahiller Tartışır
Eskiden ilim ehline verilirdi. Her ilim herkese söylenmez, ilim verilecek adamın istidat haddine bakılırdı. Nitekim bu kâinatın efendisi Resulullah sav Müslümanlara bir emriydi. Hazreti Enes radiyallahu anh anlatiyor:
“Resulullah aleyhissalatu vesselam şöyle buyurdular: “İlim talebi her Müslümana farzdır. İlmi, ona layık olmayan kimseye öğretmek, domuzun boynuna mücevherat, inci, altın takmak gibidir.” Kütübi Sitte – 6014
Elbette bu hususa riayet eden gerçek anlamda İslam’ı bilen birçok insan mevcut. Fakat internet gibi ortamların çığ gibi büyümesi ve bilgiye ulaşma kolaylığı, her bilginin herkes arasında dolaşmasına sebep oldu. Birkaç internet sitesinden öğrenilen yarım yamalak bilgiler ile hadis tartışma ortamları oluşturuldu.
Öyle ki müsteşriklerin asırlar boyunca yapamadığını, bu cühela kesim kolaylıkla yapar oldu. Kıyasıya tartışılan hadisler neticesinde, hadis âlimleri yalanlandı, hadisler inkâr edildi, bir muhaddis edasıyla ebcete çıkmayan, belki de alnı secde görmeyen bu cahil kesim, hadis ayrıştırma yarışına girdi. Hâlbuki sahih olan hadisi reddetmek, hele de sahih olduğu halde aklına ve mantığına uymadığı için sırasıyla birçok hadisi reddetmek insanı küfre düşürür, dinden çıkarır.
Hadisler Tartışmak İçin mi Var?
Hadisler tartışmak veya konuşmak için değil; bilakis yaşamak için vardır. İslam demogoji dini değildir. İslam az lafı çok amel yapmayı gerektiren bir dindir. Bu yüzden Müslüman bir hadis konuşacaksa, onu eleştirmek, hadisin zayıflığı ve sağlamlığı hakkında münakaşa etmek için konuşmaz.
Müslüman hadisi, sadece bir başkasına aktarmak, muhatabına bilmediği veya bildiğini pekiştirmek amacıyla hadis aktarır. Günümüz samimi Müslümanı, öğrendiği hadis ile amel eder. Kaldı ki, kıyasıya hadis tartışanlar, bir hadisin zayıflığını veya uydurma olduğunu tartışanlar, emin olun ki, sağlam buldukları hadis ile de amel ediyor değildir!
Zamane insanı malayani iş ve sözlerle o kadar çok iştigal etmiş ki, en uydurma denilen, hadisler bile, şimdinin kelli felli adamlarından daha nitelikli ve kaliteli bir düşünce koyuyor ortaya…
Öte yandan say ki bir hadis uydurma, bir Müslüman uydurma bir hadisle amel ederse ne olur? İşin aslı hiçbir şey olmaz. Zayıf hadisle veya uydurma hadisle amel etmenin sakıncası olmadığı gibi İslam âlimleri bu hadislerle amel edilebileceğini ifade etmiştir.
Akaidi ilgilendiren iman esaslarıyla alakalı hadisler varsa ve bunlar zayıf veya uydurma ise, bu hadislerle amel edilmez. Fakat uydurma denilen veya zayıf olduğundan dem vurulan hadislerin ezici çoğunlukla, kahir ekseri ameli ilgilendiren hadislerdir.
O halde ey Müslüman! Çok konuşmayı terk et. Bildiğinle amel et ki, bilmediklerini sana Allah öğretsin. Tartışmadan, niza ve çekişmeden uzak dur ki, sana heybet ve hikmet verilsin. Peygamberimiz (salat ve selam olsun) şöyle buyurmuştur:
“Kim bildiği ile amel ederse, Allah’u Teâlâ ona bilmediklerini öğretir. Onu amelde muvaffak kılar. Sonuçta kul cenneti hak eder. Kim de bildiği ile amel etmezse, bildiğinde de şaşırır” – Ebû Nuaym Hilye, x, 15
Hangi cihetten, hangi hadisten veya hangi ayetten yola çıkarsan çık, ulaşacağın sonuç, bildiklerinle amel etmen gerektiğidir. Bir Müslüman için tüm İslam âlimlerinin tartışmasız sahih hadis kitapları olarak kabul ettiği altı hadis kitabı yani Kütüb-i Sitte o Müslüman için yeterince senettir. Allah cümlemize, Ümmeti Muhammed’e, hadisleri anlamayı ve mutmain bir kalp ile hadisleri yaşamayı nasip etsin. Âmin.
Hadis Tartışmaları Odağında Cahil Cesareti adlı konumuza son verirken kıyasıya hadis tartışmaları izlemek isterseniz, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
