Dev Istakozu Canlı Canlı Haşlayarak Yediler
Dev Istakozu Canlı Canlı Haşlayarak Yediler Bilinenin aksine ıstakoz ve diğer kabuklu deniz canlılarının ses telleri yoktur. Bu yüzden “Istakoz suda haşlanırken çığlık atar” şeklindeki söylem yanlıştır. Istakoz kaynar suya atıldığında duyulan ses kabukların çatlama sesidir. O ses kabuklardan çıkar, diyerek peşin peşin bir gerçeği teslim edelim.
Ayrıca aşağıda izleyeceğiniz video New York şehrinin lüks yemeklerinden biridir. Nitekim pişirilen bu dev ıstakozu yerseniz, dört yüz dolar kadar bir hesap ödemek zorundasınız ki, Türkiye şartlarına göre bir hayli pahalı…
Bunun dışında keyifli bilgi ailesi olarak her hafta birkaç kez ıstakoz hüplettiğimizi falanda düşünmeyin. Biz mezhep olarak Hanefi mezhebine tabi olduğumuz için deniz kabuklularını yemeyiz. Denizden yalnızca balığa benzeyen balık gibi olan ürünleri yeriz.
Sözü daha fazla uzatmadan hemen şimdi Istakoz nedir? Yenir mi? Istakoz helal mi? Gibi soruların cevaplarını arayalım. Ayrıca bu konuyu Yemek bölümüne koymadık. Çünkü ülkemizin büyük bir bölümü Hanefi olduğundan, bizim yemek kültürümüzü pek temsil ettiğini düşünmüyoruz.
Dünya mutfağına ait kimi yemekleri veya kimi deniz ürünlerini yaşam dediğimiz kategoride veya genel kategorisinde bulabilirsiniz. Yemek kategorimizde doğusundan batısına kadar tüm coğrafyaya hitap eden ve Hanefi mezhebinin çizdiği sınırlara uygun yemek tarifleri vermeye devam edeceğiz.
Istakoz Nedir?
Hem tatlı hem de tuzlu sularda yaşayabilen ıstakozlar, su diplerinde yaşayan omurgasız canlılardır. Denizde bulunan ıstakozlar, ölü ya da diri su canlılarını veya çeşitli algleri yer. Tatlı su ıstakozları ise iribaşlar, solucanlar, salyangozlar ve böcek larvalarını tüketir
Denizlerde yaşayan bu kabuklular renklerine ve türlerine göre değişiklik gösterse de mavinin tonlarından yeşil, kahverengiye kadar renklerde görülebilir. 30-35 cm boy 4 veya 5 kiloya kadar büyüyebilirler. Kendine has bir lezzete sahip olan ıstakoz zor bulunan bir deniz canlısı olduğundan dolayı diğer deniz ürünlerine göre daha pahalıdır.
En büyük doğal düşmanlarından birisi ahtapottur. Istakozların uzun gövdeleri, kaslı kuyrukları vardır ve deniz tabanındaki yarıklarda veya oyuklarda yaşarlar. Beş çift bacaktan üçünün, ilk çift de dâhil olmak üzere, genellikle diğerlerinden çok daha büyük olan pençeleri vardır.
Deniz ürünleri olarak son derece değerli olan ıstakozlar ekonomik açıdan önemlidir ve genellikle yaşadıkları kıyı bölgelerindeki en kârlı ürünlerden biridir
Istakoz Nasıl Yenir?
On dokuzuncu yüzyılda mahkûmlara verilen ve yoksul halk tarafından tüketilen böcek niteliğinde bir deniz canlısı olan ıstakoz zamanla elit sofralarda yerini almaya başlar ve bugünün mutfağında en pahalı yemeklerin başını çeker. Istakozu diğer deniz canlılarından ayıran bir özelliği ise yapılış şeklidir. Ebatlarına göre pişiriliş şekilleri değişen ıstakozlar, suda haşlama, ızgara ya da buğulama şeklinde pişirilir.
En bilinen şekli ıstakozun canlı haşlanarak yenilmek zorunda olmasıdır ve bu işlem sırasında bağıramaz. Çünkü diğer kabuklu deniz hayvanları gibi ses telleri yoktur. Çıkan sesler aniden çok sıcak suya maruz kalıp, çatırdayan kabuklarından gelir.
Istakoz için ani ölüm gereklidir yoksa su dışında kalan ıstakoz bir çeşit salgıyla ölmeden önce kendi etini yenilmez hâle getirir hatta zehirlenmeye sebebiyet verebilir. Bu yüzden de en bilindik ve en lüks restoranlarda bile ıstakoz canlı canlı pişirilir. Maalesef ıstakozu ani bir ölümle öldürmeden yemenin başka bir yolu yoktur.
Istakoz Yemek Helal mi?
Hanefi mezhebi, balığın yenmesi helaldir diyor. Fakat midye, ıstakoz, yengeç ahtapot gibi hayvanları ise; caiz görmemektedir. İmam Şafii ise; denizden çıkan bütün ürünlerin helal olduğunu ve yenmesinin caiz olduğunu söyler. Bu yüzden deniz ürünlerine düşkün olanların Şafii mezhebine geçmesi tavsiye edilebilir.
Bu konuda verilmiş fetvayı da kaynaklarıyla beraber burada zikredelim. Kur’an-ı Kerim’de, denizden elde edilen yiyeceklerin helal olduğu bildirilmiştir (Mâide, 5/96; Fâtır, 35/12). Hz. Peygamber de sav şöyle buyurmuştur:
“Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir.” (Ebû Dâvud, Tahâret 41)
Hanefi mezhebi, zikredilen naslarda helal olduğu belirtilen “deniz hayvanları” ifadesiyle balık türünün kastedildiği, dolayısıyla balık sınıfına girmeyen midye, kalamar, yengeç, ıstakoz, karides gibi deniz hayvanlarının helal olmadığı görüşünü benimsemiştir (Kâsânî, Bedâi’, V, 35).
Şafii mezhebinde konuyla ilgili şöyle bir ayrım yapılmıştır: Deniz canlıları sadece suda yaşayabiliyor ve sudan çıktığında boğazlanmış hayvan gibi kısa sürede ölüyorsa, şekline ve ölüm durumuna bakılmaksızın yenmesi helaldir.
Ancak aslen suda yaşayan fakat karada da yaşayabilme özelliğine sahip olan hayvanlara gelince bunlardan eti yenen kara hayvanlarına benzeyenlerin yenmesi, boğazlanması şartıyla helal, eti yenmeyenlere benzeyenlerin yenmesi ise haramdır. Buna göre kurbağa, yengeç, kaplumbağa ve su yılanının yenmesi helal değildir (Remli Nihayetu’l-Muhtac, VIII, 113,150-152.)
Istakozun Faydaları Nelerdir?
Yüz gram pişmiş ıstakoz yaklaşık olarak doksan kaloridir. Oldukça düşük bir kaloriye sahip olan ıstakoz, zayıflama listelerinde yer alabilir. Her ne kadar dana etine göre daha az kolesterol içerse de kolesterol açısından problem yaşayanların dikkatli tüketmesi önerilir.
Istakoz eti potasyum, magnezyum, kalsiyum, selenyum, çinko ve fosfat yönünden çok zengindir. Şimdi hemen aşağıda ıstakozun faydalarını maddeler halinde sıralayalım:
- İçeriğinde yer alan omega 3, omega 6 ve omega 9 yağ asitlerinin antioksidan etkisi vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı vücudu korur.
- Alzheimer hastalarının ıstakoz tüketmesi önerilirken, İçeriğinde yer alan antioksidan bileşikler kanser hücresi oluşumunu engeller, oluşan hücrelerin büyümesini önler.
- Yüksek protein içeriği ile dikkat çeken ıstakoz özellikle ağır antrenman yapan sporcular için çok iyi bir protein kaynağıdır. Kasların gelişimini ve onarımını sağlar
- Düşük kalorili bir besin olan ıstakoz, kilo vermek isteyenler için iyi bir seçenektir. Yüksek protein içeriğinden dolayı uzun süre tok tutma özelliği bulunur
- Yüksek omega 3 içeriği, inflamatuar hastalıklara karşı faydalıdır. Beyin gelişiminin sağlanmasında önemli bir rol oynayan omega 3, algısal fonksiyonları arttırır.
Tüm dünyada avlanan ıstakozlar kimi coğrafyada dev boyutlara ulaşırken ülkemizde de makul boyutlarda avlanır. Marmara, Ege ve Akdeniz gibi ılık suları seven ıstakozlar, yazın kayalıklara çekilir kışın ise derin sulara inerler.
Dolanan kakıç, zıpkın, el ile toplama, ıstakoz sepeti ve fanyalı ağ kullanılarak avlanan ıstakozlar, Çanakkale ve İstanbul Boğazı ile Marmara adasının taşlık kıyılarında bulunur.
Istakozları avlamada en çok tercih edilen yöntem ıstakoz sepetidir. Yemlerle doldurulan farklı büyüklüklere sahip ıstakoz sepetleri denizin dibine indirilir. Istakoz sepeti ile avlanmada dikkat edilmesi gereken nokta sepetin ıslak olmasıdır.
Sepet kuru olduğunda ses çıkartır ve ıstakozlar bu sesi duyduklarına sepete yaklaşmaz. Istakozlar gece avlanan canlılardır. Özellikle aydınlık gecelerde avlanmayı seven ıstakoz avı için en uygun zamanlar mayıs ve temmuz aylarıdır.
Istakoz Pişirme ve Ayıklama
Dev Istakozu Canlı Canlı Haşlayarak Yediler adlı konumuza son verirken, farklı ıstakoz videoları izlemek isterseniz, buraya tıklayarak youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
İnsanları bazen gerçekten anlamıyorum. insan biraz yediği şeyin şekline bakar. böyle çirkin bir şey neden yenir ki? üstelik koca bir istakozda çıkabilecek et parçası yüz gramı bile geçmez